Okul Müdürlerinin Yönetim Tarzları İle Müdür Öğretmen İlişkilerinde Güven
Yıl 2021,
Cilt: 17 Sayı: 34, 1095 - 1123, 28.02.2021
Niyazi Özer
,
Halil Karadaş
Öz
Bu araştırmada, öğretmenlerin görüşlerine dayalı olarak okul müdürlerinin yönetim tarzları ile müdüre güven düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca bu iki değişkenin bağımsız değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığına bakılmıştır. Araştırmaya Mardin ili Midyat ilçe merkezindeki okullarda görev yapan toplam 530 öğretmen katılmıştır. Araştırmada “Okul Müdürünün Yönetim Tarzı Ölçeği” ve “Müdüre Güven Ölçeği” kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda öğretmenlerin okul müdürünün yönetim tarzı ve müdüre güven algı düzeylerinin görev yapılan eğitim kademesi, cinsiyet ve farklı bir okulda çalışma isteği değişkenlerine göre anlamlı şekilde farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Okul müdürünün yönetim tarzının müdüre duyulan güven düzeyini anlamlı şekilde yordayıp yordamadığını belirlemek amacıyla yapılan regresyon analizine göre, okul müdürünün yönetim tarzının müdüre duyulan güvene ilişkin toplam varyansın %64’ünü açıkladığı belirlenmiştir. Diğer yandan algılanan yönetim tarzı ile müdüre güven arasındaki ilişkilerin belirlenmesi için yapılan analizler sonucunda, işbirlikli yönetim tarzı ile müdüre güven arasında pozitif yönde, otokratik, ilgisiz ve karşı koyucu yönetim tarzı ile müdüre güven arasında negatif yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir.
Destekleyen Kurum
Midyat İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, Mardin Artuklu Üniversitesi
Teşekkür
Araştırmaya katılan öğretmenlere ve destek olan okul müdürlerine çok teşekkür ediyorum
Kaynakça
- Açıkalın, A. (1998). Teknik ve toplumsal yönleriyle okul yöneticiliği. Ankara: Pegem A Ya¬yıncılık.
- Açıkalın, A., Şişman, M. ve Turan, S. (2003). Bir insan olarak okul müdürü, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Argon, T. ve Dilekçi, Ü. (2014). Öğretmenlerin okul müdürlerinin yönetim tarzları ve kurumsal itibara yönelik
algıları arasındaki ilişki. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,
9(2), 161-181.
- Balcı, A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma. Yöntem, teknik ve ilkeler. (9. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Başaran, İ. E. ve Çınkır, Ş. (2013). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. (4. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Başaran, İ. E. (2004). Yönetimde insan ilişkileri. 3. Baskı, Ankara, Nobel Yayınları
- Başaran, İ. E. (1991). Örgütsel davranış insanın üretim gücü. Ankara: Gül Yayınevi.
- Başaran, İ. E. (1986). Öğretmenlerin yönetime katılması. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 19(1).
- Bayramoğlu, A. (2015). Ortaöğretim kurumlarında görevli öğretmenlerin okul yönetimine katılım
durumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimleri
Enstitüsü, İstanbul.
- Bursalıoğlu, Z. (2010). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü. (2. Baskı) Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Bursalıoğlu, Z. (2011). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. (16. Baskı) Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Erdoğan, İ. (2002). Okul yönetimi ve öğretim liderliği. (3. Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Ergin, U. (2008). Yetkeci yönetim tarzının öğretmen performansına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi,
Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Erkuş, A ve Tabak, A. (2009). Beş faktör kişilik özelliklerinin çalışanların çatışma yönetim tarzlarına etkisi:
Savunma sanayiinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23 (2), 214.
- Feingold, A. (1994). Gender differences in personality: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 116(3), 429.
- Fırat, H. (2013). Adana il merkezindeki ilkokullarda görevli okul yöneticilerinin yönetim biçimleri.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
- Forsyth, P. B., Adams, C. M. ve Hoy, W. K. (2011). Collective trust: why schools can't ımprove without ıt. New
York: Teachers College Press.
- Duran, C. O. (2011). Ortaöğretim okullarında okul yönetimine yansıyan disiplin sorunları ve okul
yöneticilerinin çözüm yaklaşımları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Uşak.
- Gareis, C. R. ve Tschannen-Moran, M. (2004, April). Principals’ sense of efficacy and trust. Paper accepted to
be presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, San Diego.
- Güçlü, H. (2006). Turizm sektöründe durumsal faktörlerin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış
Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Hoy, W. K., ve Tschannen-Moran, M. (2003). The conceptualisation and measurement of faculty trust in
schools. Studies in Leading and Organising Schools, 191-207.
- Hoy, W. K., ve Tschannen-Moran, M. (1999). Five faces of trust: An empirical confirmation in urban
elementary schools. Journal of School Leadership, 9, 184-208.
- Izgar, H., Ertekin, A.L., ve Deniz, M.E. (2009). Aynı iş kolunda çalışan sendikalı ve sendikasız işgörenlerin iş
doyumu. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 105 -114.
- İşcan, Ö. F. ve Sayın, U. (2010). Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki. Atatürk
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 (4), 2010.
- Karadaş, H. (2013). Pozitif okul yönetiminin öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etki düzeyi. Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
- Koç, Ç. E. (2008). Resmi ve özel ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul yöneticilerine
güvenme düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Ankara.
- Koçel, T. (2014). İşletme Yöneticiliği. İstanbul:Beta yayınları.
- Kouzes, J. ve Posner, B. (1995). The leadership challenge. CA: Jossey Bass Inc.
- Leonard, P. E. (1999). Do teachers value collaboration? The impact of trust. Paper presented at the annual
Meeting of the University Council for Educational Administration, Minneapolis, Minnesota.
- Maddux, W. W., ve Brewer, M. B. (2005). Gender differences in the relational and collective bases for trust.
Group Processes & Intergroup Relations, 8(2), 159-171.
- Marks, H. M. (2000). Student engagement in instructional activity: Patterns in the elementary, middle, vehigh
school years. American educational research journal, 37(1), 153-184.
- Mitchell, R. M. ve Forsyth, P. B. (2004). Trust, the principal, and student identification. Paper presented at the
Annual Meeting of The University Council for Education Administration. Kansas City, Missouri.
- Molloy, P.L. (1998). A review of the managerial grid model of leadership and its role as a model of
leadership culture. aquarius consulting.
- Özdemir, S. (Editör). (2014). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. (3. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Özer, N., Demirtaş, H., Üstüner, M ve Cömert, M. (2006). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları.
Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 103–124.
- Öztürk, B. (2000). Sınıf içi etkileşim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(4), 621-640.
- Six, F. (2005). The trouble with trust: The dynamics of interpersonal trust building. Cheltenham, UK: Edward
Elgar Publishing Limited.
- Spector, M. D. ve Jones, G. E. (2004). Trust in the workplace: factors affecting trust formation between team
members. The Journal of Social Psychology, 144(3), 311-321.
- Şan, M. K. ve Şimşek, R. (2010). Sosyal Sermaye Kavramının Tarihsel–Sosyolojik Arka planı. Akademik
İncelemeler Dergisi 6(1), 88-110.
- Şan, M. K. (2007). Sosyal bilimlerde yıldızı yükselen yeni bir kavram: Sosyal sermaye ve Türkiye, Sosyoloji
Yazıları I: Sakarya Üniversitesi Sosyoloji Bölümü ortak çalışması. Der: M. K. Şan, İstanbul: Kızılelma Yay. 282-
323.
- Şişman, M., S. Turan. (2004). Eğitim ve okul yönetimi. Eğitim kurumları yönetici adayları seçme sınavına
hazırlık ve yetiştirme el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Taş, A. (2007). Türk yönetim tarzı: Örgütlenme, sahiplik, insan kaynakları ve Stratejik yönetim boyutlarıyla.
Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Tanrıöğen, A. (Edt.) (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Taymaz, H. (2003). İlköğretim ve ortaöğretim okul müdürleri için okul yönetimi. (7. Baskı). Ankara: Pegem A
Yayıncılık.
- Terekli, G. (2010). Örgütsel güven boyutları ve iş tatmini ilişkisi: Tekstil işletmesinde bir araştırma.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Tozlu, N. (2003a). İnsandan devlete eğitim. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
- Tozlu, N. (2003b). Eğitim felsefesi. (2.Baskı). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Tschannen-Moran, M. ve Hoy, W. K. (1998). Trust in schools: A conceptual and empirical analysis. Journal of
Educational Administration, 36(4). 334-352.
- Uzbilek, A. (2006). Örgütlerde oluşan sosyal ilişkilerin örgütsel güvenin alt boyutlarına etkileri: Başkent
üniversitesi örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Üstüner, M. (2016). Okul müdürleri yönetim tarzı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayımlanmamış
Araştırma Raporu, İnönü Üniversitesi: Malatya.
The Management Styles of The School Principals And The Trust Levels of The School Principals Based on The Teachers’ Opinions
Yıl 2021,
Cilt: 17 Sayı: 34, 1095 - 1123, 28.02.2021
Niyazi Özer
,
Halil Karadaş
Öz
In this study, it was aimed to determine the management styles of school principals and their level of trust in the principal based on the opinions of the teachers. In addition, it was examined whether these two variables differ according to the independent variables. 530 teachers who were working in the schools in the Midyat district center of Mardin province participated in the research. "School Principal’s Management Style Scale" and "Trust to School Principal Scale" were used in the research. As a result of the analysis, it was determined that the teachers' perception of the management style of the school principal and trust to school principal differ significantly according to the education stage, gender and the desire to work in a different school. As a result of the regression analysis conducted to determine whether the management style of the school principal significantly predicted the trust level, it was determined that the management style of the school principal explained for 64% of the total variance related to trust to principal. On the other hand, it was determined that there was a positive relationship between the cooperative management style and the trust in the manager, and a negative relationship between the autocratic, irrelevant and counterintuitive management style and the trust in the manager.
Kaynakça
- Açıkalın, A. (1998). Teknik ve toplumsal yönleriyle okul yöneticiliği. Ankara: Pegem A Ya¬yıncılık.
- Açıkalın, A., Şişman, M. ve Turan, S. (2003). Bir insan olarak okul müdürü, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Argon, T. ve Dilekçi, Ü. (2014). Öğretmenlerin okul müdürlerinin yönetim tarzları ve kurumsal itibara yönelik
algıları arasındaki ilişki. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic,
9(2), 161-181.
- Balcı, A. (2011). Sosyal bilimlerde araştırma. Yöntem, teknik ve ilkeler. (9. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Başaran, İ. E. ve Çınkır, Ş. (2013). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. (4. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Başaran, İ. E. (2004). Yönetimde insan ilişkileri. 3. Baskı, Ankara, Nobel Yayınları
- Başaran, İ. E. (1991). Örgütsel davranış insanın üretim gücü. Ankara: Gül Yayınevi.
- Başaran, İ. E. (1986). Öğretmenlerin yönetime katılması. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 19(1).
- Bayramoğlu, A. (2015). Ortaöğretim kurumlarında görevli öğretmenlerin okul yönetimine katılım
durumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimleri
Enstitüsü, İstanbul.
- Bursalıoğlu, Z. (2010). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü. (2. Baskı) Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Bursalıoğlu, Z. (2011). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. (16. Baskı) Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Erdoğan, İ. (2002). Okul yönetimi ve öğretim liderliği. (3. Baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Ergin, U. (2008). Yetkeci yönetim tarzının öğretmen performansına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi,
Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Erkuş, A ve Tabak, A. (2009). Beş faktör kişilik özelliklerinin çalışanların çatışma yönetim tarzlarına etkisi:
Savunma sanayiinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23 (2), 214.
- Feingold, A. (1994). Gender differences in personality: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 116(3), 429.
- Fırat, H. (2013). Adana il merkezindeki ilkokullarda görevli okul yöneticilerinin yönetim biçimleri.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
- Forsyth, P. B., Adams, C. M. ve Hoy, W. K. (2011). Collective trust: why schools can't ımprove without ıt. New
York: Teachers College Press.
- Duran, C. O. (2011). Ortaöğretim okullarında okul yönetimine yansıyan disiplin sorunları ve okul
yöneticilerinin çözüm yaklaşımları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Uşak.
- Gareis, C. R. ve Tschannen-Moran, M. (2004, April). Principals’ sense of efficacy and trust. Paper accepted to
be presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, San Diego.
- Güçlü, H. (2006). Turizm sektöründe durumsal faktörlerin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış
Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Hoy, W. K., ve Tschannen-Moran, M. (2003). The conceptualisation and measurement of faculty trust in
schools. Studies in Leading and Organising Schools, 191-207.
- Hoy, W. K., ve Tschannen-Moran, M. (1999). Five faces of trust: An empirical confirmation in urban
elementary schools. Journal of School Leadership, 9, 184-208.
- Izgar, H., Ertekin, A.L., ve Deniz, M.E. (2009). Aynı iş kolunda çalışan sendikalı ve sendikasız işgörenlerin iş
doyumu. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 105 -114.
- İşcan, Ö. F. ve Sayın, U. (2010). Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki. Atatürk
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 (4), 2010.
- Karadaş, H. (2013). Pozitif okul yönetiminin öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etki düzeyi. Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
- Koç, Ç. E. (2008). Resmi ve özel ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul yöneticilerine
güvenme düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Ankara.
- Koçel, T. (2014). İşletme Yöneticiliği. İstanbul:Beta yayınları.
- Kouzes, J. ve Posner, B. (1995). The leadership challenge. CA: Jossey Bass Inc.
- Leonard, P. E. (1999). Do teachers value collaboration? The impact of trust. Paper presented at the annual
Meeting of the University Council for Educational Administration, Minneapolis, Minnesota.
- Maddux, W. W., ve Brewer, M. B. (2005). Gender differences in the relational and collective bases for trust.
Group Processes & Intergroup Relations, 8(2), 159-171.
- Marks, H. M. (2000). Student engagement in instructional activity: Patterns in the elementary, middle, vehigh
school years. American educational research journal, 37(1), 153-184.
- Mitchell, R. M. ve Forsyth, P. B. (2004). Trust, the principal, and student identification. Paper presented at the
Annual Meeting of The University Council for Education Administration. Kansas City, Missouri.
- Molloy, P.L. (1998). A review of the managerial grid model of leadership and its role as a model of
leadership culture. aquarius consulting.
- Özdemir, S. (Editör). (2014). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. (3. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Özer, N., Demirtaş, H., Üstüner, M ve Cömert, M. (2006). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları.
Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 103–124.
- Öztürk, B. (2000). Sınıf içi etkileşim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(4), 621-640.
- Six, F. (2005). The trouble with trust: The dynamics of interpersonal trust building. Cheltenham, UK: Edward
Elgar Publishing Limited.
- Spector, M. D. ve Jones, G. E. (2004). Trust in the workplace: factors affecting trust formation between team
members. The Journal of Social Psychology, 144(3), 311-321.
- Şan, M. K. ve Şimşek, R. (2010). Sosyal Sermaye Kavramının Tarihsel–Sosyolojik Arka planı. Akademik
İncelemeler Dergisi 6(1), 88-110.
- Şan, M. K. (2007). Sosyal bilimlerde yıldızı yükselen yeni bir kavram: Sosyal sermaye ve Türkiye, Sosyoloji
Yazıları I: Sakarya Üniversitesi Sosyoloji Bölümü ortak çalışması. Der: M. K. Şan, İstanbul: Kızılelma Yay. 282-
323.
- Şişman, M., S. Turan. (2004). Eğitim ve okul yönetimi. Eğitim kurumları yönetici adayları seçme sınavına
hazırlık ve yetiştirme el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Taş, A. (2007). Türk yönetim tarzı: Örgütlenme, sahiplik, insan kaynakları ve Stratejik yönetim boyutlarıyla.
Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
- Tanrıöğen, A. (Edt.) (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Taymaz, H. (2003). İlköğretim ve ortaöğretim okul müdürleri için okul yönetimi. (7. Baskı). Ankara: Pegem A
Yayıncılık.
- Terekli, G. (2010). Örgütsel güven boyutları ve iş tatmini ilişkisi: Tekstil işletmesinde bir araştırma.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Tozlu, N. (2003a). İnsandan devlete eğitim. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
- Tozlu, N. (2003b). Eğitim felsefesi. (2.Baskı). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Tschannen-Moran, M. ve Hoy, W. K. (1998). Trust in schools: A conceptual and empirical analysis. Journal of
Educational Administration, 36(4). 334-352.
- Uzbilek, A. (2006). Örgütlerde oluşan sosyal ilişkilerin örgütsel güvenin alt boyutlarına etkileri: Başkent
üniversitesi örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Üstüner, M. (2016). Okul müdürleri yönetim tarzı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayımlanmamış
Araştırma Raporu, İnönü Üniversitesi: Malatya.