İlkokul Öğrencilerinin “Varlıkların Hareket Özellikleri” Konusunda Öğrendikleri Bilgileri Günlük Hayat İle İlişkilendirme Durumları

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 34, 1124 - 1147, 28.02.2021

Sümeyye Aydın Gürler

https://doi.org/10.26466/opus.826004

Öz

Fen bilimleri dersindeki soyut ve karmaşık kavramların henüz soyut düşünme becerisi yeterince gelişmemiş olan ilkokul öğrencilerine öğretilmesi diğer kademelere göre daha zordur. Dolayısıyla bu kavramların somutlaştırılarak öğrenciye verilmesi gerekmektedir. Bunu sağlamanın bir yolu da soyut kavramların günlük hayat ile ilişkilendirilerek öğrenciye verilmesidir. Bu çalışmada da ilkokul öğrencilerinin “Varlıkların Hareket Özellikleri” konusunda öğrendikleri bilgileri günlük hayat ile ilişkilendirme durumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma verileri 2019-2020 eğitim-öğretim yılı içerisinde elde edilmiş olup, çalışma grubu ise Gaziantep ili Nizip ilçesinin farklı ilkokullarında öğrenim gören 100 üçüncü sınıf öğrencisinden oluşmuştur. Veri toplama aracı olarak beş açık uçlu sorudan oluşan bir anket kullanılmıştır. Çalışma nitel olarak tasarlanmış olup, çalışmada özel durum yöntemi kullanılmıştır. Veri analizi olarak ise betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada ilkokul üçüncü sınıf öğrencilerinin “Varlıkların Hareket Özellikleri” konusunda öğrendikleri temel kavramları günlük hayat ile ilişkilendirebildikleri ancak bu ilişkilendirmenin istenilen seviyede olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca alan yazında yapılan benzer çalışmalardan elde edilen sonuçların aksine yapılan çalışmada öğrencilerin önemli bir kavram yanılgısı yaşamadıkları görülmüştür. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda ise bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Günlük hayat, ilişkilendirme, ilkokul öğrencisi

Primary School Students’ Association Levels between Daily Life and the Acquired Knowledge on “Motion of Assets”

Öz

It is more difficult to teach the abstract and complex concepts in science course to primary school students whose abstract thinking abilities have not yet been fully developed in comparison with students in other grades. Hence, it is necessary to transform such abstract concepts into concrete ones in order to teach them to the student. Associating abstract concepts with daily life is one of the methods for accomplishing this. The aim of the present study is to examine primary school students’ association levels between daily life and the acquired knowledge on “Motion of Assets”. The study data were acquired during 2019-2020 academic year with the study group comprised of 100 third grade students at different primary schools in the Nizip district of the Gaziantep province. A survey consisting of five open ended questions was used for data acquisition. The study was designed as a qualitative study with case study method applied. Descriptive analysis method was used for data analysis. It was concluded as a result of the study that third grade students can associate the fundamental knowledge acquired on the “Motion of Assets” with daily life but that the level of association is not at the desired level. In addition, it was also observed contrary to results of similar previous studies that the students have not experienced a significant misconception. Various suggestions have been made in accordance with the acquired results

Anahtar Kelimeler

Daily life, association, primary school student

Kaynakça

• Acet, A. (2019). Ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin canlılar ve enerji ilişkileri ünitesi kavramlarını günlük yaşamlarına aktarma düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp veri tabanından erişildi.
• Akgün, A., Çinici, A., Yıldırım, N. ve Köprübaşı, M. (2015). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi kavramlarını günlük hayata transfer düzeylerinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(4), 1356- 1368. https://doi.org/10.17244/eku.536638
• Akgün, A., Tokur, F. ve Duruk, Ü. (2016). Fen öğretiminde öğrenilen kavramların günlük yaşamla ilişkilendirilmesi: Su kimyası ve su arıtımı. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 161-178. https://doi.org/10.17984/adyuebd.87973
• Alkış Küçükaydın, M. (2019). İlkokul öğrencileri fen bilimleri dersinde öğrendikleri bilgileri günlük yaşamlarıyla ne kadar ilişkilendirebiliyor? Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 440-452. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.46660-418986
• Andree, M. (2003, August). The everyday-life in science classroom; A study on ways of using and referring to everyday-life. The ESERA Conference in Noordwijkerhout, The Netherlands.
• Ash, D. (2004). Reflective scientific sense-making dialogue in two languages: The science in the dialogue and the dialogue in the science. Science Education, 88, 855– 884. https://doi.org/10.1002/sce.20002
• Ayas, A. P. ve Özmen, H. (1998). Asit-baz kavramlarının güncel olaylarla bütünleştirilme seviyesi: Bir örnek olay çalışması. III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Trabzon, Turkey.
• Aydın, A. (2000). Gelişim ve öğrenme psikolojisi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Balkan Kıyıcı, F. ve Aydoğdu, M. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının günlük yaşamları ile bilimsel bilgileri ilişkilendirebilme düzeylerinin belirlenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 5(1), 43-61. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.541641
• Bilge, E. ve Ayvacı, H. Ş. (2018). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin günlük hayat ile ilişkilendirilme düzeylerinin değerlendirilmesi: Maddenin hal değişimi bağlamı. 27. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi, Antalya.
• Buyruk, B. ve Korkmaz, Ö. (2016). Öğrencilerin fen bilimleri dersine dönük kavramları günlük hayatla ilişkilendirme durumları. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 159-172. https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.745381
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E, Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (4. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Campbell, B. ve Lubben, F. (2000). Learning science through contexts: Helping pupils make sense of everyday situations. International Journal of Science Education, 22(3), 239-252. https://doi.org/10.1080/095006900289859
• Canpolat, E. ve Ayyıldız, K. (2019). 8. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi bilgilerini günlük yaşam ile ilişkilendirebilme düzeyleri. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 3(1), 21-39. https://doi.org/10.17556/jef.50116
• Çelikler, D. ve Kara, F. (2016). Ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin “maddenin değişimi” ünitesindeki bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirebilme düzeyleri açısından hazırbulunuşluklarının belirlenmesi. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 21-39. https://doi.org/10.9775/kausbed.2016.002
• Çepni, S. (2007). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (Genişletilmiş 4. baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (Geliştirilmiş 5. baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Demiray, K. ve Köker, Ö. (2017). İlkokul fen Bilimleri 3. sınıf ders kitabı (1. baskı). Ankara: Korza Yayıncılık.
• Denscombe, M. (1998) The good research guide. Buckingham: Open University Press
• Doğan, S., Kırvak, E. ve Baran, Ş. (2004). Lise öğrencilerinin biyoloji derslerinde edindikleri bilgileri günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyleri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 57-63. https://doi.org/10.17556/jef.50116
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metodlarına giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Enginar, I., Saka, A. ve Sesli, E. (2002). Lise 2 öğrencilerinin biyoloji derslerinde kazandıkları bilgileri güncel olaylarla ilişkilendirebilme düzeyleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Fortus, D., Krajcik, J., Charles, D., Marx, R. W. ve Mamlok-Naaman, R. (2005). Design based science and real- world problem-solving. International Journal of Science Education, 27(7), 855-879. https://doi.org/10.1080/09500690500038165
• Hürcan, N. ve Önder, İ. (2012, Haziran). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde öğrendikleri fen kavramlarını günlük yaşamla ilişkilendirme durumlarının belirlenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde.
• İlkörücü-Göçmençelebi, Ş. ve Özkan, M. (2009). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin fen bilgisi biyoloji konularını günlük yaşamla ilişkilendirme düzeylerinin başarıya etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 525- 530. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.605489
• İlkörücü-Göçmençelebi, Ş. ve Özkan, M. (2010). İlköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin fen bilgisi dersinde öğrendikleri biyoloji bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeylerini ölçmeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 121-132. https://doi.org/10.17679/inuefd.531733
• Kara, F. (2016). Ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersinde öğrendikleri bilgileri günlük yaşamlarıyla ilişkilendirebilmelerine yönelik düşünceleri ile fen bilimleri dersindeki başarıları arasındaki ilişki. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1380-1397. https://doi.org/10.17556/jef.50116
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Köse, E. Ö. ve Gül, Ş. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının biyoloji bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 84-103. https://doi.org/10.17860/mersinefd.306016
• Martin, D. J. (2009). Elementary science methods: A constructivist approach (5th Edition). Belmont, CA: Wadsworth Cengage Learning.
• Mengi, F. (2011). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji konularını günlük hayat problemlerinin çözümüne transfer düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Mili Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Özmen, H. (2003). Kimya öğretmen adaylarının asit ve baz kavramlarıyla ilgili bilgilerini günlük olaylarla ilişkilendirebilme düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(2), 317- 324. https://doi.org/10.12984/egeefd.310426
• Patton, M. Q. (2005). Qualitative research. New York: John Wiley & Sons, Ltd.
• Pekdağ, B., Azizoğlu, N., Topal, F., Ağalar, A. ve Oran, E. (2013). Kimya bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyine akademik başarının etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(4), 1275-1286. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2701
• Pınarbaşı, T., Doymuş, K., Canpolat, N. ve Bayrakçeken, S. (1998). Üniversite kimya bölümü öğrencilerinin bilgilerini günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyleri. III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Trabzon, Türkiye.
• Senemoğlu, N. (2001). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya (3.baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Strauss, A. ve Corbin, J. (2014). Basics of qualitative research techniques. New York: Sage Publications.
• Şimşek, C. L. (Ed.). (2011). Fen öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları (1. baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Taşdemir, A. ve Demirbaş, M. (2010). İlköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde gördükleri konulardaki kavramları günlük yaşamla ilişkilendirebilme düzeyleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 124-148. https://doi.org/10.23863/kalem.2017.15
• Türkoğuz, S. ve Yankayış, K.(2015). Isı ve sıcaklık hakkındaki kavram yanılgılarının günlük yaşama etkileri üzerine öğretmen görüşleri. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 498-515. https://doi.org/10.14582/duzgef.645
• Ülgen, G. (1997). Eğitim psikolojisi. Ankara: Alkım Yayınevi.
• Wellington, J. (2000). Educational research, contemporary issues and practical approaches. London: Continuum.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2003). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, N. (2008). İlköğretim altıncı, yedinci ve sekizinci sınıfları, lise birinci sınıf ve fen bilgisi öğretmen adaylarının fen bilgisindeki temel bilgilerle günlük hayatı ilişkilendirme becerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yiğit, N., Devecioğlu, Y. ve Ayvacı, H. Ş. (2002). İlköğretim fen bilgisi öğrencilerinin fen kavramlarını günlük yaşamdaki olgu ve olaylarla ilişkilendirme düzeyleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.