Tip 2 Diyabetli Hastaların Beslenme Alışkanlıkları, Diyet Kalitesi ve Yeme Davranışlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 40, 2615 - 2637, 01.08.2021

Elif Kaynarpunar , Mehmet Akman

https://doi.org/10.26466/opus.857147

Öz

Diyabet, Türkiye’de prevalansı oldukça yüksek olan, mortalite ve morbiditeyi arttıran kronik metabolik bir hastalıktır. Kan şekeri kontrolünün sağlanmasında ve diyabetin neden olabileceği komplikasyonların önlenmesinde doğru beslenme alışkanlıkları ve diyet kalitesinin yüksek olması çok önemlidir. Bu çalışma tip 2 diyabetli bireylerin beslenme alışkanlıkları, diyet kalitesi ve yeme davranışlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya Tip 2 diyabet tanısı almış 202 birey katılmıştır. Bireylerin; demografik özellikleri, beslenme alışkanlıkları bir anket formu ile sorgulanmış, ağırlıkları ve boy uzunlukları ölçülmüş, 3 günlük besin tüketim kaydı alınmış ve Hollanda Yeme Davranışı Anketi (DEBQ) uygulanmıştır. Kadın bireylerin günlük ortalama 1522.4 ± 332.19 kkal., erkeklerin ise 1846.4 ± 373.22 kkal. aldığı hesaplanmıştır. Sağlıklı Yeme İndeksi puanı tüm bireylerde ortalama 63.77±10.93 bulunmuştur. Tüketilen besin çeşidi sayısı ortalaması açısından kadınlar ile erkekler arasında istatistiksel olarak önemli farklılık bulunmamaktadır (p<0,05). Kadınların kısıtlayıcı yeme skoru ortalaması ve duygusal yeme skoru ortalaması erkeklerin kısıtlayıcı yeme skoru ortalaması ve duygusal yeme skoru ortalamasından istatistiksel olarak anlamlı düzeyde fazladır (p<0.05). Diyabetli hastalarda glisemik kontrolün sağlanması, komplikasyonların önlenmesi için yeme bozuklukları ve beslenme alışkanlıkları düzeltilmelidir.

Anahtar Kelimeler

tip 2 diyabet, diyet kalitesi, beslenme alışkanlığı, yeme davranışı

Determination of Nutritional Habits, Diet Quality and Eating Behaviors of Patients with Type 2 Diabe-tes

Öz

Diabetes prevalence in Turkey is quite high, it is a chronic metabolic disease which increases the mortality and morbidity. Correct eating habits and high dietary quality are important in ensuring blood sugar control and preventing complications that may be caused by diabetes. This study was conducted to determine the dietary habits, diet quality and eating behaviors. Sample was consisted of 202 patients who were diagnosed as Type 2 diabetes. Demographic characteristics, nutritional habits of individuals were questioned by a questionnaire, weight and length were measured, 3 days of food consumption was recorded, Dutch Eating Behavior Questionnaire (DEBQ) was applied. It was calculated that female individuals received an average of 1522.4 kcal per day and male individuals received 1846.4 kcal. The mean score of healthy eating index was 63.77 ± 10.93 in all participants. There is no statistically significant difference between males and females in terms of the average number of consumed food variety. The restrictive and emotional eating score of women was significantly higher than that of males’ statistically (p<0.05). Eating disorders and nutritional habits should be corrected in patients with diabetes to ensure glycemic control and prevent complications.

Anahtar Kelimeler

type 2 diabetes, diet quality, eating habits, eating behavior

Kaynakça

• Akiş C. (2005). Ortadoğu Teknik Üniversitesi'nde görevli akademik personelin diyet örüntüleri, diyet kalite indeksleri ve sağlıklı yeme indekslerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Ankara.
• American Diabetes Association. (2014). Diagnosis and classification of diabetes mellitus. Diabetes Care, 37, 81-90.
• Baban, M. (2010). Obez ve diyabetik yetişkinlerin beslenme bilgi düzeyleri, beslenme alışkanlıkları, diyet ve diyabetik ürünleri algılama düzeylerinin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi, Sağlık bilimleri Enstitüsü, İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Burger, KN., Beulens, JW., van der Schouw, YT., Sluijs, I., Spijkerman, AM., Sluik, D, and Nöthlings, U. (2012). Dietary fiber, carbohydrate quality and quantity, and mortality risk of individuals with diabetes mellitus. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0025955 adresinden erişildi.
• Çobanoğlu, Z., Altuntaş, Y., Karamustafalıoğlu, KO., Şengül, A. ve Çobanoğlu, N. (2008). Tip 1 ve tip 2 diyabetes mellitus hastalarında yeme bozuklukları ve bozulmuş yeme davranışı. Düşünen Adam, 21(1-4), 24-31.
• Dworatzek, PD., Arcudi, K., Gougeon, R., Husein, N., Sievenpiper, JL. and Williams, SL. (2013). Nutrition therapy. Canadian Journal of Diabetes, 37(1), 45–55.
• Erhardt, DJ. (2010). Beslenme bilgi sistemi (BeBİS) 7,1. Stuttgart, Almanya: Hohenheim Üniversitesi.
• Forbes, JM. and Cooper, ME. (2013). Mechanisms of diabetic complications. American Physiological Society, 93, 137-188.
• Herpertz, S., Albus, C., Lichtblau, K., Köhle, K., Mann, K. and Senf, W. (2000). Relationship of weight and eating disorders in type 2 diabetic patients: a multicenter study. International Journal of Eating Disorders, 28(1), 68-77.
• International Diabetes Federation. (2017). IDF Diabetes Atlas, 8th ed, Brussels, Belgium.
• Ley, SH., Hamdy, O., Mohan, V. and Hu, FB. (2014). Prevention and management of type 2 diabetes: Dietary components and nutritional strategies. Lancet, 383 (9933).
• Mann, JI., De Leeuw, I., Hermansen, K., Karamanos, B., Karlström, B., Katsilambros, N. and Vessby, B. (2004). Diabetes and Nutrition Study Group (DNSG) of the European Association: Evidence-based nutritional approaches to the treatment and prevention of diabetes mellitus. Nutrition Metabolism & Cardiovascular Diseases Journal, 14(6), 373-394.
• Morris, E., Aveyard, P., Dyson, P., Noreik, M., Bailey, C., Fox, R. and Jebb, SA. (2018). Dietary approaches to the management of type 2 diabetes (DIAMOND): protocol for a randomised feasibility trial. http://dx.doi.org/0.1136/bmjopen-2018-026460 adresinden erişildi.
• Morris, S. and Wylie-Rosett, J. (2010). Medical nutrition therapy: A key to diabetes management and prevention. Clinical Diabetes Journals, 28(1), 12-17.
• Olokoba, AB., Obateru, OA. and Olokoba, LB. (2012). Type 2 diabetes mellitus: A review of current trends. Oman Medical Journal, 27(4), 269-273.
• Özdemir, İ. ve Hocaoğlu, Ç. (2009). Tip 2 diabetes mellitus ve yaşam kalitesi: Bir gözden geçirme. Göztepe Tıp Dergisi, 24(2), 73-78.
• Rakıcıoğlu, N., Tek, N., Ayaz, A. ve Pekcan, G. (2012). Yemek ve besin fotoğraf kataloğu, ölçü ve miktarlar. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Rivellese, AA., Boemi, M., Cavalot, F., Costagliola, L., De Feo, P., Miccoli, R. and Zavaroni, I. (2008). Dietary habits in type II diabetes mellitus: How is adherence to dietary recommendations?. European Journal of Clinical Nutrition, 62(5), 660-664.
• Saeedi, P., Petersohn, I., Salpea, P., Malanda, B., Karuranga, S., Unwin, N. and Williams, R. (2019). Global and regional diabetes prevalence estimates for 2019 and projections for 2030 and 2045: Results from the International Diabetes Federation Diabetes Atlas, 9th edition. Diabetes Research And Clinical Practice, 157, 107-843.
• Sami, W., Ansari, T., Butt, NS. and Hamid, MR. (2017). Effect of diet on type 2 diabetes mellitus: A review. International Journal Health Sciences (Qassim University), 11(2), 65–71.
• Schwingshackl, L., Lampousi, A., Lampousi, M., Portillo, MP., Romaguera, D., Hoffmann, G. and Boeing, H. (2017). Olive oil in the prevention and management of type 2 diabetes mellitus: A systematic review and meta-analysis of cohort studies and intervention trials. Nutrition & Diabetes journal, 7(4), 262.
• Van Strien, T., Herman, CP. and Verheijden, MW. (2009). Eating style, overeating and overweight in a representative Dutch sample. Appetite, 52, 380-387.
• Wu, Y., Ding, Y., Tanaka, Y. and Zhang, W. (2014). Risk factors contributing to type 2 diabetes and recent advances in the treatment and prevention. International Journal of Medical Sciences, 11(11), 1185-1200.