The Effect of Dark Personality Traits on The Tendency of Accountants Towards Accounting Fraud

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: Human Behavior and Social Institutions, 852 - 863, 30.10.2023

Reyhan Sarıçiçek

https://doi.org/10.26466/opusjsr.1352064

Öz

It is known that the personality traits of professional accountants affect their attitudes towards fraud and unethical behavior. In this study, it is aimed to examine the effect of dark triad personality traits of accounting professionals on their tendency to commit accounting fraud. The research is important in terms of bringing a psychology and accounting-based study to the literature of our country, which is widely seen in the international literature. Data were collected from 307 professional accountants registered in the Chamber of Certified Public Accountants of Balıkesir through the questionnaire developed within the scope of the research. Obtained data were analyzed by using structural equation model through IBM SPSS 25 and AMOS programs. As a result of the research, it has been concluded that the psychopathy and Machiavellian dimensions of the dark personality traits of the professions affect the internal and external motivations of their tendency to commit accounting fraud, but the narcissism dimension from the dark personality traits does not influence the tendency of accounting professionals to commit fraud. By identifying individuals with dark triad personality traits, it is possible to reduce negative situations in the business environment, tendencies towards accounting fraud, unethical behaviors and actions.

Anahtar Kelimeler

accounting ethics, tendency towards fraud, dark triad personality, accounting fraud, professional accountant

Karanlık Kişilik Özelliklerinin Muhasebe Meslek Mensuplarının Hileye Yönelme Eğilimlerine Etkisi

Öz

Muhasebe meslek mensuplarının kişilik özelliklerinin hile ve etik dışı davranışlara yönelik tutumlarını etkilediği bilinmektedir. Bu çalışmada, muhasebe meslek mensuplarının karanlık üçlü kişilik özelliklerinin muhasebe hilesi yapma eğilimlerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma uluslararası literatürde yaygın olarak görülen psikoloji ve muhasebe temelli bir çalışmayı ülkemiz literatürüne de kazandırması açısından önem taşımaktadır. Araştırma kapsamında geliştirilen anket formu aracılığıyla Balıkesir Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odasına kayıtlı 307 muhasebe meslek mensubundan veri toplanmıştır. Elde edilen veriler IBM SPSS 25 ve AMOS programları aracılığıyla yapısal eşitlik modeli kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda meslek mensuplarının karanlık kişilik özelliklerinden psikopati ve makyavelizm boyutlarının muhasebe hilesi yapma eğilimlerinin içsel ve dışsal güdülerini etkilediği ancak karanlık kişilik özelliklerinden narsizm boyutunun muhasebe meslek mensuplarının muhasebe hilesi yapma eğilimi üzerinde bir etkisi olmadığı tespit edilmiştir. Karanlık üçlü kişilik özelliklerine sahip bireylerin belirlenmesi ile iş ortamındaki olumsuz durumların, muhasebe sahtekarlığına yönelik eğilimlerin, etik olmayan davranış ve eylemlerin azaltılması mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Etiği, Hileye Yönelme, Muhasebe Hilesi, Karanlık Üçlü Kişilik, Muhasebe Meslek Mensubu

Kaynakça

• Alankaya, Ş., & Akpınar, S. (2017). Sinema filmlerindeki muhasebeci karakterlerinin kişilik özellikleri Hollywood filmleri incelemesi. İşletme Bilimi Dergisi, 5(3), 235-255.
• Altınkaynak, F. & Tutar, S. (2019). The effect of personality characteristics of accounting professionals on knowledge hiding behavior. Journal of Current Research on Social Sciences, 9 (4), 123-136.
• Amernic, J. H., & Craig, R. J. (2010). Accounting as a facilitator of extreme narcissism. Journal of Business Ethics, 96(1), 79-93.
• Aprillia, W., & Maharani, S. N. (2021). The dark triad and ethical behavior. 7th regional accounting conference, Atlantis Press, 308-320.
• Aydoğan, E., & Serbest, S. (2016). İş yerinde karanlık üçlü: bir kamu kuruluşunun iç denetim biriminde araştırma. Sayıştay dergisi, (101), 97-121.
• Bagozzi, R.P. & Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models, Journal of the Academy of Marketing Science, 16, 74–94.
• Bailey, C. D. (2015). Psychopathy, academic accountants' attitudes toward unethical research practices, and publication success. The Accounting Review, 90(4), 1307-1332.
• Bailey, C. D. (2019). The joint effects of narcissism and psychopathy on accounting students’ attitudes towards unethical professional practices. Journal of Accounting Education, 49, 100635.
• Balikesir Chamber of Certified Public Accountants Annual Report 2022. https://www.blksmmmo.org.tr/faaliyetraporuyeni/ (Date of access: 27.07.2023)
• Bitlisli, F. & Dinç, M. (2015). Makyavelist kişilik eğilimleri ve etiksel karar verme davranışı ilişkisi: muhasebe meslek mensupları üzerine bir araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 17 (4), 921-943.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara, Pegem Akademi.
• Caniago, I., Yuliansyah, Y., Dewi, F.G. and Komalasari, A. (2023), Islamic work ethic in behavioral accounting, Journal of Islamic Accounting and Business Research, Vol. ahead-of-print.
• Cichocka, A., Marchlewska, M. and Cislak, A. (2023), Self-Worth and Politics: The Distinctive Roles of Self-Esteem and Narcissism. Political Psychology. 1-43.
• Crysel, L. C., Crosier, B. S., & Webster, G. D. (2013). The Dark Triad and risk behavior. Personality and individual differences, 54(1), 35-40.
• Davison, J. (2015). Visualising accounting: an interdisciplinary review and synthesis. Accounting and Business Research, 45(2), 121-165.
• Demir, M., & Arslan, Ö. (2020). Muhasebe meslek mensuplarını hile eylemine yönelten psikolojik ve ekonomik faktörler. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(3), 903-911.
• Doğan, Z., & Nazlı, E. (2015). Muhasebede hata ve hilelerin önlenmesinde işletme yöneticilerinin sorumluluğunun tespitine yönelik bir araştırma. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(4), 195-212.
• Eimer, F., & Garkaz, M. (2018). Investigating the relationship between the dark triad of personality and opportunistic decision making of financial managers in accounting. Journal of Accounting Advances, 10(1), 273–303.
• Free, C., Macintosh, N., & Stein, M. (2007). Management controls: The organizational fraud triangle of leadership, culture and control in Enron. Ivey Business Journal, 71(6), 1-5.
• Furnham, A. Richards, S. C. &Paulhus, D. L. (2013). The Dark Triad of Personality: A 10 Year Review. Social and Personality Psychology Compass, 7(3), 199–216.
• Gunnthorsdottir, A., McCabe, K., & Smith, V. (2002). Using the Machiavellianism instrument to predict trustworthiness in a bargaining game. Journal of Economic Psychology, 23, 49–66.
• Hare, R. D., & Neumann, C. S. (2008). Psychopathy as a Clinical and Empirical Construct. Annual Review of Clinical Psychology, 4(1), 217–246.
• Harrison, A., Summers, J., & Mennecke, B. (2018). The effects of the dark triad on unethical behavior. Journal of Business Ethics, 153, 53-77.
• Ho, M. H., & Fido, D. (2022). A Preliminary Study of the Triarchic Psychopathy Personality Dimensions of College Accounting Students in China.
• Issa, A. M. K., & Mohamed, S. I. A. (2022). The Effect of Dark Triad as Personality Traits on Accountants’ Attitude toward CyberSecurity Risks Disclosure: A Quasi-Experimental Study in Egypt. Alexandria Journal of Accounting Research, 6(3), 129-196.
• Johnson, E. N., Kuhn, J. R., Apostolou, B. A., & Hassell, J. M. (2013). Auditor perceptions of client narcissism as a fraud attitude risk factor. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 32(1), 203-219.
• Jonason, P. K., & Webster, G. D. (2010). The dirty dozen: A concise measure of the dark triad. Psychological Assessment, 22(2), 420–432.
• Kagias, P., Cheliatsidou, A., Garefalakis, A., Azibi, J., & Sariannidis, N. (2022). The fraud triangle–an alternative approach. Journal of Financial Crime, 29(3), 908-924.
• Karaaslan, N. & Gizir, C. A. (2021). Üniversite Öğrencilerinde İlişkisel Saldırganlık: Karanlık Üçlü Kişilik Özelliklerinin Rolü. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES) , 54 (2) , 361-389.
• Lucas, A. G., & Chang, E. C. (2022). Beyond the role of the dark triad in accounting for psychological maladjustment in adults: Does perfectionism still matter?. Personality and Individual Differences, 194, 111618.
• Meriç, A. (2020). Muhasebe öğrencilerinin hile algısı: Kayseri üniversitesi örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 313-326.
• Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011), Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Murphy, P. R. (2012). Attitude, Machiavellianism and the rationalization of misreporting. Accounting, Organizations and Society, 37(4), 242-259.
• Murphy, P. R., & Dacin, M. T. (2011). Psychological pathways to fraud: Understanding and preventing fraud in organizations. Journal of business ethics, 101, 601-618.
• Mutschmann, M., Hasso, T., & Pelster, M. (2021). Dark triad managerial personality and financial reporting manipulation. Journal of Business Ethics, 1-26.
• Norhamida, H., Tantri, S., & Suryani, P. (2023). Examining Indonesian Accountants’ Dark Triad, Subjective Norm, and Peers’ Behavior in Influencing Their Ethical Intention. Atestasi : Jurnal Ilmiah Akuntansi, 6(1), 172–187.
• Özdemir, N. & Kazancı Sunaoğlu, Ş. (2023). Karanlık Üçlü Kişilik Özelliklerinin Sürdürülebilir Tüketim Davranışına Etkisi, Pamukkale Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 56, Denizli, 377-397.
• Özkan, M. (2020). Mental muhasebenin finansal yönden değerlendirilmesi. Mali Çözüm Dergisi, 30, 27-68.
• Özsoy, E & Ardıç, K. (2020). Çalışanların karanlık kişilik özelliklerinin tükenmişliğe etkisinde genel öz-yeterliliğin düzenleyici rolü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 144-154.
• Özsoy, E., Rauthmann, J. F., Jonason, P. K., & Ardıç, K. (2017). Reliability and validity of the Turkish versions of dark triad dirty dozen (DTDD-T), short dark triad (SD3-T), and single item narcissism scale (SINS-T). Personality and Individual Differences, 117, 11-14.
• Parker, R. H. (1991). Misleading accounts? Pitfalls for historians. Business History, 33(4), 1-18.
• Paulhus, D.L. & Williams, K. (2002). The dark triad of personality: narcissism, Machiavellianism, and psychopathy. Journal of research in personality, 36, 556-563.
• Pehlivan, A. & Koç, T. (2020). Muhasebe Meslek Mensuplarının Etik Yaklaşımları ile Hileye Yönelme Eğilimleri Arasındaki İlişkiye Yönelik Bir Araştırma: Ankara Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 22 (4), 1067-1088.
• Rijsenbilt, A., & Commandeur, H. (2013). Narcissus enters the courtroom: CEO narcissism and fraud. Journal of Business Ethics, 117, 413–429.
• Satıcı, S. A., Kayiş A. R., Yılmaz, M. F., & Eraslan Çapan, B. (2018). Dirty Dozen Scale: a study of adaptation to Turkish university students. Anatolian Journal of Psychiatry, 19(1), 34-40.
• Satıcı, S. A., Kayiş, A. R., Yılmaz, M. F. & Eraslan Çapan, B. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Karanlık Üçlü Kişilik Özellikleri ile Dürtüsellik ve Heyecan Arama Davranışları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 9 (54), 857-881.
• Shivani, S., & Godwin, B. J. (2018). Mapping of online shopping behaviour: a dark triad approach. Indian Journal of Commerce and Management Studies, 9(2), 78-84.
• Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.) Pearson, Boston.
• Umut, E. (2018). Örgüt üst kademesindeki kara üçlemenin stratejik muhasebe-finansman kararları ve sonuçları üzerindeki etkileri. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20 (Özel Sayı): 870-896.
• Uslu M.C. & Özbay D. (2020). Vergi mevzuatı çerçevesinde muhasebe hata ve hilelerine bakış: muhasebe meslek mensuplarına yönelik bir araştırma. Muhasebe Enstitüsü Dergisi- Journal of Accounting Institute, 63, 21-32.
• Yaşlıoğlu, D. T., & Atılgan, Ö. (2018). Karanlık üçlü ölçeği: Türkçe’ye uyarlama, güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(3), 725-739.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Zheng, A. H., & MacCann, C. (2023). Happiness is associated with higher narcissism but lower psychopathy: A systematic review and meta-analysis of the relationship between happiness and the Dark Triad. Personality and Individual Differences, 215, 112381.