CD VE PB’NİN DOĞAL ORTAMDA, Lemna minor ÜZERİNDEKİ KOMBİNE TOKSİK ETKİSİ

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 22 - 32, 30.06.2017

Ufuk Burak Evren Tunca

Öz

Gerçekleştirilen bu
çalışmanın amacı doğal ortamdan elde edilen midyumda kültüre alınan Lemna minor
üzerinde Cd ve Pb’nin kombine toksik etkilerini saptamaktır. Çalışma 1 hafta
sürdürülmüştür. Deney süresince bitkiler 0.1, 0.5, 1, 2, 4 mg L-1Cd ve Pb konsantrasyonuna
ayrı ayrı maruz bırakılmıştır. Ayrıca bu metal ve dozların kendi aralarındaki
tüm kombinasyonları da antagonistik ve sinerjistik etkiyi gözlemlemek için
çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda ağır metallerin teker teker uygulandığında
görülen etki ile beraber uygulandıklarında görülen etkinin farkı (kombine
toksik etki) Mann Whitney U analizi kullanılarak ortaya konmuştur. Sonuç olarak
tekli doz denemelerinde Pb’nin Cd’ye göre büyüme üzerinde daha yoğun bir
inhibisyon oluşturduğu gözlenmiştir. Pb için 0.1 ile 0.5 mg/L'lik doz geçişinde
büyüme stimüle edilmiş daha sonra doz artışıyla büyümede inhibisyon görülerek
hormesis fenomeni oluşmuştur. 0.1 mg/L'lik Cd konsantrasyonunda etkiler tüm
kombinasyonlar için additive olarak bulunmuştur. Ancak artan konsantrasyonla
beraber sinerjistik etkiler de görülmeye başlanır. 0.5, 1 ve 2 mg/L
konsantrasyonlarda, konsantrasyon artışlarına bağlı olarak sinerjistik etki
sayısında azalma görülürken, 4 mg/L'lik maksimum konsantrasyonda sinerjistik
etki sayısında tekrar artış görülmüştür. Pb için ise Cd’den farklı olarak
kombine toksik etki en az konsantrasyon olan 0.1 mg/L de maksimum sinerjistik
etki yakalanırken artan dozla beraber dalgalanmalar gözlenmiş, oluşan trend
Cd’ye benzerlik göstermiştir. 

Anahtar Kelimeler

Kurşun, Kadmiyum, Kombine toksik etki

Kaynakça

• Alcorlo P, Otero M, Crehuet M, Baltanás A & Montes C (2006). The use of the red swamp crayfish (Procambarus clarkii, Girard) as indicator of the bioavailability of heavy metals in environmental monitoring in the River Guadiamar (SW, Spain). Science of the Total Environment, 366: 380–390.