Meyve Tüketiminde Demografik Faktörlerin Önemi: Iğdır İli Örneği

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 411 - 423, 31.12.2024

İbrahim Hakkı Kadirhanoğulları

https://doi.org/10.54370/ordubtd.1569232

Öz

Bu araştırmanın amacı, Iğdır ilinde yaşayan tüketicilerin meyve tüketim davranışlarında demografik faktörlerin etkisini araştırmaktır. Iğdır’da basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle ile yığın oran tahmini esas alınarak seçilen 195 tüketici araştırmanın materyalini oluşmaktadır. Karar ağacı algoritması araştırmanın metodu olarak kullanılmış ve analiz yapılmıştır. Yapılan analiz sonucunda araştırmaya katılan tüketicilerin %67,2’sini erkekler ve %32,8’ini kadınlar oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan 195 katılımcıdan 64 tüketici sağlıklı olduğu için (%32,8), 125 tüketici alışkanlık olduğu için (%64,1), 5 tüketici ucuz olduğu için (%2,6) ve 1 tüketici kokusunu sevdiği için (%0,5) meyve tükettiklerini belirtmişilerdir. Meyve tüketim faktörleri (Sağlık, alışkanlık, ucuzluk ve kokusunu sevmek) karar ağacı analizinde meyve tüketimini meslek, öğrenim durumu, yaş, hanedeki kişi sayısı ve hanedeki aylık gelir faktörlerinin etkilediği görülmektedir. Iğdır ilindeki tüketicilerin meyve tüketim alışkanlıkları ve bu alışkanlıkları etkileyen faktörlerin belirlenmesi hem yerel düzeyde hem de genel tüketici davranışlarıyla ilgili stratejik kararlar alacak paydaşlar için değerli bilgiler sunmaktadır. Araştırma bulguları doğrultusunda, meyve tüketiminin artırılması için demografik özelliklere göre hedeflenmiş pazarlama stratejileri geliştirilebilir.

Anahtar Kelimeler

meyve, demografik faktör, chaıd analizi, ığdır

Etik Beyan

Araştırma, Iğdır Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu Başkanlığı'nın 12.10.2023 tarihli ve 2023/19 sayılı kararı ile etik ve idari izinler alınarak gerçekleştirilmiştir.

The Importance of Demographic Factors in Fruit Consumption: Iğdır Province Example

Öz

The aim of this study is to investigate the effect of demographic factors on fruit consumption behavior of consumers living in Iğdır province. The material of the study consists of 195 consumers selected by simple random sampling method in Iğdır on the basis of cluster ratio estimation. The decision tree algorithm was used as the method of the research and analyzed. As a result of the analysis, 67.2% of the consumers participating in the research are men and 32.8% are women. Of the 195 participants, 64 consumers stated that they consume fruit because it is healthy (32.8%), 125 consumers because it is a habit (64.1%), 5 consumers because it is cheap (2.6%) and 1 consumer because they like the smell (0.5%). In the decision tree analysis of fruit consumption factors (health, habit, cheapness, and liking the smell), it is seen that the factors of occupation, education level, age, number of people in the household, and monthly income in the household affect fruit consumption. Determining the fruit consumption habits of consumers in Iğdır province and the factors affecting these habits provides valuable information for stakeholders who will make strategic decisions on both local and general consumer behavior. In line with the research findings, targeted marketing strategies can be developed according to demographic characteristics to increase fruit consumption.

Anahtar Kelimeler

fruit, demographic factor, chaıd analysis, ığdır

Kaynakça

• Aksoy, M., Karademir, B., ve Kadirhanoğulları, İ. H. (2021). Organic agriculture comprehension of soil agriculture farmers in Amasya province of Turkey. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 9(11), 2065-2072. https://doi.org/10.24925/turjaf.v9i11.2065-2072.4646
• Alkaya, A. (2009). Örnekleme kuramında ağırlıklandırma [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi,.
• Anonim, (2024a). Iğdır İl Tarım ve Orman Müdürlüğü. https://igdir.tarimorman.gov.tr/Menu/20/Ilimiz adresinden 25 Haziran 2024 tarihinde alınmıştır.
• Anonim, (2024b). https://www.nufusu.com/il/igdir-nufusu adresinden 25 Haziran 2024 tarihinde alınmıştır.
• Bazzano, L. A. (2006). The role of fruit and vegetable consumption in human health and disease prevention. Nutrition in Clinical Practice, 21(3), 258-267.
• Behera, R. K., Rehman, A., Islam, M. S., Abbasi, F. A. ve Imtiaz, A. (2024). Intelligent machines as information and communication technology and their influence on sustainable marketing practices for beneficial impact on business performance: A conceptual framework. Journal of Cleaner Production, 475, 143676. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2024.143676
• Brug, J., de Vet, E., de Nooijer, J. ve Verplanken, B. (2006). Predicting fruit consumption: cognitions, intention, and habits. Journal of nutrition education and behavior, 38(2), 73-81. https://doi.org/10.1016/j.jneb.2005.11.027
• Çabuk, S., Zeren, D., Südaş, H. D., Nakiboğlu, B., Araç, S. K., ve Arık, A. (2021). Adana İli Hane Halkı Tüketim Davranışları Üzerine Boylamsal Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30(3), 10-27. https://doi.org/10.35379/cusosbil.1013198
• Çalış A, Kayapınar S, ve Çetinyokuş T. (2014). Veri madenciliğinde karar ağacı algoritmaları ile bilgisayar ve internet güvenliği üzerine bir uygulama. Endüstri Mühendisliği Dergisi 25(3), 2-19. https://dergipark.org.tr/tr/pub/endustrimuhendisligi/issue/46771/586362
• Çamlıca H, ve Dişçi, R. (2008). Tanı testlerinde sınır değerlerin belirlenmesi. Türk Onkoloji Dergisi 23(1), 26-33. https://dergipark.org.tr/en/pub/iuonkder/issue/1068/12111
• Çevik, N. K. ve Kıran, R. E. (2022). Bireylerin tüketim tercihlerinde etkili olan sosyo-demografik faktörlerin belirlenmesi: Türkiye örneği. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21(4), 1967-1988. https://doi.org/10.21547/jss.1111790
• Dölekoğlu, C. Ö., ve Yurdakul, O. (2004). Adana ilinde hane halkının beslenme düzeyleri ve etkili faktörlerin logit analizi ile belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi, 8, 62-86. https://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423868878.pdf
• Erturk, Y. E., Geçer, M. K. ve Karadaş, K. (2016a). Iğdır ilinde kayısı üretimi ve pazarlaması. VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 4 - 07 Ekim, Isparta, Türkiye,
• Erturk, Y. E., Karadaş, K., ve Geçer, M. K. (2016b). Iğdır İlinde Elma Üretimi ve Pazarlaması. VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 4 - 07 Ekim, Isparta, Türkiye,
• Erturk, Y. E., ve Karadaş, K. (2016). Iğdır ilinde domates üretimi ve pazarlaması. VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 4 - 07 Ekim, Isparta, Türkiye,
• Fink, A. (2013). How to Conduct Surveys: A Step-by-Step Guide. SAGE Publications.
• Hassan, D., Monier-Dilhan, S., Nichèle, V., ve Simioni, M. (2009). Organic food consumption patterns in france. PreConference Workshop, Diet and Obesity: Role of Prices and Policies, August 16. https://doi.org/10.2202/1542-0485.1269
• Hazneci, E., Naycı, E. ve Çelikkan, G. (2022). Fındık üretiminde maliyet ve kârlılık analizi, Giresun İli örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 59(3), 499-511. https://doi.org/10.20289/zfdergi.996921
• Kadirhanoğulları, İ. H., Kadirhanoğulları, M. K., Kara, M. K. ve Kumlay, A. (2022b). Iğdır İl’inde organik gıda bilgi düzeyinin belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 25(4), 882-889. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.890284
• Kadirhanoğulları, M. K., Kadirhanoğulları, İ. H., ve Karadaş, K. (2022a). Tüketicilerin organik gıda ürün reklamından etkilenme faktörleri: Iğdır ili örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 59(1), 161-170. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.890284
• Kağan, D. A., Özlü, T. ve Yurttaş, H. (2019). Yetişkin bireylerin probiyotik gıdaları bilme ve tüketme durumları üzerine bir araştırma. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17, 556-563. https://doi.org/10.31590/ejosat.598208
• Karadas, K. ve Kadirhanogullari, I. H., (2017). Predicting honey production using data mining and artificial neural network algorithms in apiculture. Pakistan Journal of zoology, 49(5), 1611-1619. https://doi.org/10.17582/journal.pjz/2017.49.5.1611.1619
• Karadaş, K. (2020). Iğdır ili sebze üretim verileri ve ekonomik önemi. Journal of the Institute of Science & Technology, 10(4). https://doi.org/10.21597/jist.718000
• Karkacıer, O. ve Karabaş, S. (2013). İyi tarım uygulamaları ve tüketici davranışları (logit regresyon analizi). Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University (JAFAG), 2013(2), 71-79. https://doi.org/10.13002/jafag566
• Kebapçı, H. ve Hatırlı, S. A. (2023). Hane halkı ev yapımı gıda tüketimi: Isparta örneği. Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 143-159. https://doi.org/10.55580/oguzhan.1383971
• Kıran, R. E. (2021). Bireylerin tüketim tercihlerinde etkili olan sosyo-demografik faktörlerin belirlenmesi: Türkiye örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi.
• Korkmaz, N. (2011). Kültürel farklılıkların dondurulmuş gıda tüketim kalıplarına etkisi: Polonya-Türkiye karşılaştırması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Onur, N., Sarper, F. ve Onur, F. (2017). Farklı sosyo-ekonomik düzeydeki ailelerin sebze-meyve tüketim durumları. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 5(1), 105-123. https://doi.org/10.21325/jotags.2017.62
• Oran, N. T., Toz, H., Küçük, T. ve Uçar, V. (2017). Medyanın kadınların beslenme alışkanlıkları, besin seçimi ve tüketimi üzerindeki etkileri. Life Sciences, 12(1), 1-13. https://doi.org/10.12739/NWSA.2017.12.1.4B0008
• Öztürk, D. (2024). Karadeniz bölgesinde yaşayan tüketicilerin fındığa yönelik tutumlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 12(5), 786-794. https://doi.org/10.24925/turjaf.v12i5.786-794.6813
• Polat, E. (2017). Genç bireylerin turistik tercihlerinin belirlenmesi üzerine Balıkesir kent merkezinde bir araştırma. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 234-250.
• Rakıcıoğlu, N., Fidancı, G., ve Kıral, S. (2002). Sebze ve meyve tüketimine etki eden etmenlerin saptanmasına yönelik bir çalışma. Beslenme ve Diyet Dergisi, 31(1), 18-31. https://beslenmevediyetdergisi.org/index.php/bdd/article/view/478
• Sackett, D. L. (1973). The usefulness of laboratory tests in health-screening programs. Clin Chem, 19(4), 366-372. https://doi.org/10.1093/clinchem/19.4.366
• Sezer, Z. A. (2023). Çıplak İstatistik'e Bakış. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 1025- 1034. https://doi.org/10.18037/ausbd.1326153
• SurveyMonkey, (2024). https://tr.surveymonkey.com/mp/sample-size-calculator/ adresinden 25 Haziran 2024 tarihinde alınmıştır.
• Tanyeri, M. T. ve Arısoy, H. (2023). Tüketicilerin meyve ve sebze tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi: Ankara ili örneği. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 9(1), 27-42. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tead/issue/78315/1268596
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2024). https://www.tuik.gov.tr/ adresinden 25 Haziran 2024 tarihinde alınmıştır.
• Uçar, A. ve Çakıroğlu, F. P. (2012). Farklı sosyo-ekonomik düzeye sahip ilköğretim öğrencilerinin meyve tüketimleri. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1), 91-104. https://doi.org/10.1501/Asbd_0000000007
• Uzundikme, F. ve Çakıroğlu, F. P. (2007). Yaşlılıkta sebze ve meyve tüketimi. Ankara Üniversitesi Basım Evi. World Health Organization, (2019). https://www.who.int/ adresinden 25 Haziran 2024 tarihinde alınmıştır.
• Xue, Y., Tang, C., Wu, H., Liu, J. ve Hao, Y. (2022). The emerging driving force of energy consumption in China: does digital economy development matter? Energy Policy, 165, 112997. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2022.112997