Devrimci Ordu ve Siyaset: İslam Devrimi Muhafızları Ordusu Örneği

Yıl 2011, Cilt: 3 Sayı: 1, 123 - 156, 14.07.2016

Bayram Sinkaya

Öz

İran’da İslam Devrimi Muhafızları Ordusu’nun (İDMO) siyasette giderek artan etkinliğini çözümlemek amacıyla kaleme alınan bu makalede İran’ın bir devrim ülkesi ve İDMO’nun da devrimci bir ordu olduğu tespitinden hareketle öncelikle devrimci ordu-siyaset ilişkileri tartışılmıştır. Devrimci ordu-siyaset ilişkisinin tanımından doğan iki tarafı vardır; devrimci ordu ve yönetici elitler. Devrimci ordunun ideolojik bakışı ve ordu mensuplarının birlik algısı (corporateness) ile siyasi liderlerin ideolojik konumu ve siyasi güçleri devrimci ordunun siyaset ile ilişkisini belirlemektedir. Bu faktörlerin devrimin izleyen aşamalarında farklı birliktelikleri devrimci ordu-siyaset ilişkisinin tarzını belirlerken, bu faktörlerdeki değişiklikler devrimci ordu-siyaset ilişkisinin tarzının değişmesine yol açmaktadır. İran örneğinde de Devrim Muhafızlarının ideolojik duruşu ve Muhafızlar arasındaki birlik algısı ile siyasi liderlerin ideolojik duruşu ve siyasi iktidarın gücü, İDMO’nun siyasetle ilişkilerini belirlemiştir. Devrim Muhafızlarının birlik algısı giderek güçlenirken siyasal elitlerin parçalanması ve hizipler arası mücadelenin yoğunlaşması nedeniyle İDMO, İran siyasetinde etkili bir aktör olmaya başlamıştır. Siyasi iktidar ile İDMO arasındaki ideolojik uyum veya uyumsuzluk ise İDMO-siyaset ilişkisinin çatışmacı ya da işbirlikçi niteliğini belirlemiştir

Anahtar Kelimeler

Devrimci Ordu, Asker-Siyaset İlişkisi, İran, Devrim Muhafızları, İran Siyaseti

Revolutionary Army and Politics: The Case of Islamic Revolutionary Guards Corps

Öz

Considering the fact that Iran is a revolutionary country and the Revolutionary Guards (IRGC) is a revolutionary army, this article that is intended to analyze IRGC-politics relationship, primarily addresses revolutionary army-politics relationship. There are two natural parties to the revolutionary army-politics relationship; revolutionary army and ruling elite. In addition to ideological viewpoint of a revolutionary army and sense of corporateness among its members, ideological position of political leadership and its political power determine revolutionary army’s relationship to politics. Whereas various combinations of those factors in succeeding phases of the revolution shape the type of revolutionary army-politics relationship, any shift in any of those factors leads to change of that type. In the case of Iran, ideological viewpoint of the Revolutionary Guards and sense of corporateness among its ranks, ideological position of the ruling leadership and its political power determined the IRGC’s relationship to politics. Because of disintegration of the political elite and intensification of factional infighting among them while sense of corporateness consolidated among the Revolutionary Guards, the IRGC emerged as an influential actor in Iranian politics. Ideological congruence or incongruence between the political leadership and the IRGC has determined cooperative or confrontationist form of the IRGC-politics relationship

Anahtar Kelimeler

Revolutionary Army, Military-politics Relationship, Iran, Revolutionary Guards, Iranian Politics

Kaynakça

• “Evvelin Esasname-ye Sepah”, Fars News Agency, 14 Ekim 2008., http:// www.farsnews.net/newstext.php?nn=8707220459 (Erişim: 18 Ocak 2011).
• Abrahamian, Ervand, Radical Islam; The Iranian Mojahedin (London: I.B.Tauris, 1989).
• Adelman, Jonathan R., The Revolutionary Armies: The Historical Developmentof the Soviet and the Chinese People’s Liberation Armies (Connecticut:Greenwood Press, 1980).
• Adelman, Jonathan R., Revolution, Armies, and War: A Political History (Boulder:Lynne Rienner, 1985).
• Akhavi, Shahrough, “Elite Factionalism in the Islamic Republic of Iran”, Middle East Journal, cilt 41, sayı 2, Bahar 1987.
• Albright, David E., “Comparative Conceptualization of Civil-Military Relations”,World Politics, cilt 32, sayı 4, Temmuz 1980
• Alfoneh, Ali, “The Revolutionary Guard’s Role in Iranian Politics”, Middle East Quarterly, cilt 15, sayı 4, Güz 2008. Bakhash, Shaul, “Historical Setting”, H.C. Metz (der.), Iran: A Country Study (Washington DC: Library of Congress, 1989). Bani-Sadr, Abol Hassan, My Turn to Speak: Iran, the Revolution & Secret Deals with the U.S. (New York: Brassey’s Inc., 1991). Bashiriyeh, Hossein, The State and Revolution in Iran, 1962-1982 (London: Croom Helm, 1984), s.126-29. Behrami, Ghodratollah, “Nakshe Sepah dar Mobaraza ba Dzedde Enghelab”,Hasun, no.16 (Tabeston 1387)http://www.basij.ir/fa/definitioncontent.php?UID=87926&vn=87914 (Erişim: 16 Ocak 2011).
• Brinton, Crane, The Anatomy of Revolution (New York: Vintage Books, 1957).
• Cabbar, Faleh A., Irak’ta Şii Hareket ve Direniş (çev. H. Halis, İstanbul: Agora, 2004). Devrimci Ordu ve Siyaset: İslam Devrimi M