1998 Suriye’ye Türk Kuvvet Kullanma Tehdidinin Hukukîliği

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 83 - 97, 31.12.2017

Özhan Hancılar

Öz

Ülkesindeki iç savaşın başlangıcından bu yana Suriye
rejimi, Türkiye’yi asileri desteklemekle suçluyor. Yaklaşık 20 sene önce, iki
komşu devletin hukukî pozisyonu tümüyle farklıydı. Öyle ki, 1998’de Türkiye,
ayrılıkçı Kürt silahlı grup PKK’nın lideri Abdullah Öcalan’ı ülkesinde
barındırmasından caydırmak için Suriye’yi kuvvet kullanmakla tehdit etti. Bu
makale Türk eyleminin uluslararası hukukîliğini araştıracaktır. 

Anahtar Kelimeler

Uluslararası hukuk, Suriye, Türkiye, PKK

The Legality of the 1998 Turkish Threat of Force against Syria

Öz

Since the
beginning of the civil war in its country, the Syrian regime has been accusing
Turkey of supporting the rebels. Almost 20 years ago, the legal positions of
these two neighbouring countries were sharply different; such that in 1998,
Turkey threatened to use force against
Syria to deter this country from harbouring Abdullah Ocalan, the leader of the
Kurdish separatist armed group, the PKK. This article will
examine the international legality of the Turkish action.

Anahtar Kelimeler

International law, Syria, Turkey, PKK

Kaynakça

• ABD: Apo Şam’da. (1998, 10 Ekim). Hürriyet, s. 27.
• ABD: Apo’yu Suriye’den kovun. (1998, 11 Ekim). Milliyet, s. 18.
• Allo, A. K. (2010). Ethiopia’s armed intervention in Somalia: The legality of self-defense in response to the threat of terrorism. Denver Journal of International Law and Policy, 39, s. 139-167.
• Arap dünyası telaşlandı. (1998, 5 Ekim). Milliyet, s. 17.
• Araplardan ortak bildiri: Suriye’nin yanındayız. (1998, 11 Ekim). Hürriyet, s. 22.
• Aras, B. ve Polat, R. K. (2008). From conflict to cooperation: desecuritization of Turkey's relations with Syria and Iran. Security Dialogue, 39 (5), s. 495-515.
• Arend, A. C. ve Beck, R. J. (1994). ‘Don't Tread on Us’: International law and forcible state responses to terrorism. Wisconsin International Law Journal, 12, s. 153-218.
• Aykan, M. B. (1999). The Turkish-Syrian crisis of October 1998: a Turkish view. Middle East Policy, 6 (4), s. 174-191.
• Ballı, R. (1991). Kürt Dosyası. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Başlamış, C. (1998, 7 Ekim). Moskova’dan Ankara’ya yaylım ateşi. Milliyet, s. 17.
• Birand, M. A. (1992). Apo ve PKK. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Brownlie, I. (1958). International law and the activities of armed bands. International and Comparative Law Quarterly, 7, s. 712-735.
• Bölükbaşı, S. (1993). Turkey challenges Iraq and Syria: The Euphrates dispute. Journal of South Asian and Middle Eastern Studies, 16 (4), s. 9-33.
• Byers, M. (2002). Terrorism, the use of force and international law after 11 September. International and Comparative Law Quarterly, 51, s. 401-414.
• Case Concerning United States Diplomatic and Consular Staff in Tehran (United States of America v. Iran), Judgment of 24 May 1980, ICJ Reports, 1980, s. 3-65. Case Concerning Military and Paramilitary Activites in and against Nicaragua (Nicaragua v.United States of America), Merits, Judgment of 27 June 1986, ICJ Reports, 1986, s. 14-546.
• Cassese, A. (1989). The international community’s legal response to terrorism. International and Comparative Law Quarterly, 38, s. 589-608.
• Denk, E. (1997). Ortadoğu’da Su Sorunu Bağlamında Dicle ve Fırat, Ankara: Serajans.
• Davutoğlu, A. (2008). Turkey's foreign policy vision: an assessment of 2007. Insight Turkey, 10 (1), s. 77-96.
• Dinstein, Y. (1994). War, Aggression and Self Defence. New York: Grotius Publications.
• Diyalog isteyenler. (1998, 6 Ekim). Milliyet, s. 21.
• Duran, H. (2011). Adana Protokolü sonrası Türkiye-Suriye ilişkileri. K. İnat ve M. Ataman (Ed.), Ortadoğu Yıllığı içinde (501-518). Sakarya: Açılım Kitap.
• Elekdağ, Ş. (1996). 2 ½ war strategy. Perceptions, 1 (1), s. 33-57.
• Elekdağ, Ş. (1998, 21 Eylül). Suriye'ye karşı strateji yokluğu. Milliyet. Erişim adresi: www.milliyet.com.tr/1998/09/21/yazar/elekdag.html
• Esad: PKK’yı desteklemiyoruz. (1993, 7 Kasım). Milliyet, s. 13.
• G.A. Res. 3314, U.N. GAOR 29th Sess., U.N. Doc. A/9631 (1974)
• Gündüz, A. (2000). Milletlerarası Hukuk, Temel Belgeler Örnek Kararlar. İstanbul: Beta Yayınları.
• Harry, M. A. (1987). International law: the right of self-defence and the use of armed force against states aiding insurgency. Southern Illinois University Law Journal, 11, s. 1289-1303.
• İmset, İ. (1994). PKK - Ayrılıkçı Şiddetin 20 Yılı (1973-1992). Ankara: Turkish Daily News Yayınları.
• İran: diplomasi yolu. (1998, 8 Ekim). Hürriyet, s. 17.
• İşte tarihi anlaşma. (1998, 21 Ekim). Hürriyet, s. 7.
• Jehl, D. (1998, 5 Ekim). Mubarak visits Syria in effort to defuse crisis with Turkey. The New York Times. Erişim adresi: http://www.nytimes.com/1998/10/05/world/mubarak-visits-syria-in-effort-to-defuse-crisis-with-turkey.html
• Jongerden, J. (2010). Dams and politics in Turkey: utilizing water, developing conflict. Middle East Policy, 17 (1), s. 137-143.
• Kirgis, F. L. (2001). Israel's intensified military campaign against terrorism. The American Society of International Law, 6 (9), Erişim adresi: https://www.asil.org/insights/volume/6/issue/19/israels-intensified-military-campaign-against-terrorism
• Kolars, J. F. ve Mitchell, W. A. (1991). The Euphrates River and the Southeast Anatolia Development Project. Carbondale: Southern Illinois University Press.
• Lebanon crisis - week one. (2006, 19 Temmuz). BBC, Erişim adresi: http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/5179434.stm
• Libya’ya saldırılmış sayarım. (1998, 7 Ekim). Hürriyet, s. 30.
• Makovsky, A. ve Eisenstadt, M. (1998). Turkish-Syrian relations: a crisis delayed?. Policy Watch, No. 345, October 14, Erişim adresi: http://www.washingtoninstitute.org/templateC05.php?CID=1223
• Makovsky, A. (1999). Defusing the Turkish-Syrian crisis: whose triumph?. Middle East Insight, Erişim adresi: http://www.washingtoninstitute.org/templateC06.php?CID=383
• Marcus, A. (2009). Kan ve İnanç & PKK ve Kürt Hareketi. (A. Alkan, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Martin, L. (2000). “Turkey’s national security in the Middle East,” Turkish Studies, 1 (1), s. 83-106.
• Migdalovitz, C. (1994). Türkiye’nin Kürt sorunu ve ABD politikası. (M. Güven, Çev.) Avrasya Dosyası, 1 (2), s. 119-137.
• Murphy, J. F. (2002). Contemporary practice of the United States relating to international law. American Journal of International Law, 96, s. 237-263.
• Olson, R. (1994). The Kurdish question and geopolitical and geostrategic changes in the Middle East after the Gulf War. Journal of South Asian and Middle Eastern Studies, 17 (4), s. 44-67.
• Olson, R. (2005). Türkiye’nin Suriye, İsrail ve Rusya ile İlişkileri: 1979-2001. (S. Elik, Çev.) Ankara: Orient Yayınları.
• Özcan, N. A. (1999). PKK (Kürdistan İşçi Partisi) Tarihi, İdeolojisi, Yöntemi. Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları.
• Özdağ, Ü. (2005). Türkiye’de Düşük Yoğunluklu Çatışma ve PKK. Ankara: Üç Ok Yayıncılık.
• Pipes, D. (1996). Syria Beyond the Peace Process. Washington, The Washington Institute for Near East Policy.
• Pirim, O. ve Örtülü, S. (1999). Ömerli Köyünden İmralı’ya PKK’nın 20 Yıllık Öyküsü. İstanbul: Boyut Yayıncılık. Rowles, J. P. (1987). Military responses to terrorism: substantive and procedural constraints in international law. American Society of International Law Proceedings, 81, s. 307-317.
• Ruys, T. (2008). Quo Vadit Jus ad Bellum?: a legal analysis of Turkey’s military operations against the PKK in Northern Iraq. Melbourne Journal of International Law, 12, s. 334-364.
• Ruys, T. ve Verhoeven, S. (2005). Attacks by private actors and the right of self-defence. Journal of Conflict and Security Law, 10 (3), s. 289-320.
• Sarıibrahimoğlu, L. (1996, 7 Haziran). Operasyonlar ocakta başladı. Cumhuriyet, s. 10.
• Starr, J. R. (1991). Water wars. Foreign Policy, No. 82, s. 17-36.
• T.C. Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü. Ayın Tarihi, Erişim adresi: http://ayintarihi.com/
• T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2009). Türkiye - Suriye YDSİK 1. Toplantısı Ortak Bildirisi, 22-23 Aralık, Şam. Erişim adresi: http://www.mfa.gov.tr/turkiye---suriye-ydsik-1_-toplantisi-ortak-bildirisi_-22-23-aralik_-sam.tr.mfa
• The Prosecutor v. Dusko Tadic, Prosecutor v. Dusko Tadic, Appeals Chamber, Judgment - IT-94-1 [1999] ICTY 2 (15 July 1999)
• Trapp, K. N. (2007). Back to Basics: Necessity, Proportionality, and the Right of Self-Defence against Non-State Terrorist Actors. International and Comparative Law Quarterly, 56, s. 141-156.
• Travalio, G. M. ve Altenburg, J. (2003). Terrorism, state responsibility, and the use of military force. Chicago Journal of International Law, 4, s. 97-119.
• Turkey warns Syria on helping Kurd rebels (1998, 12 Ekim). The New York Times. Erişim adresi: http://www.nytimes.com/1998/10/12/world/world-news-briefs-turkey-warns-syria-on-helping-kurd-rebels.html
• U.N. Doc. S/2017/98, 2017.
• U.N. Doc. S/PV. 5489, 2006.
• U.N. Doc. S/PV.5493, 2006.
• Ünür, E. (1998, 3 Ekim). ABD diplomatik çözüm istiyor. Hürriyet, s. 18.
• Yetkin, M. (2004). Kürt Kapanı: Şam’dan İmralı’ya Öcalan, İstanbul: Remzi Kitabevi.