From Janissaries to Leaders: The Continuing History of the Kuloghlis in Libya

Yıl 2024, Sayı: 23, 38 - 56, 15.12.2024

Yakup Kaya , Merve Gönlühoş Elmas

https://doi.org/10.21021/osmed.1461636

Öz

This article explores the nuanced presence of a distinct Turkish lineage known as the Kuloghlis in the Maghreb region, focusing primarily on Libya. While examining their historical influence on shaping the Ottoman Empire in the region, the article argues that their connection to the Turkish Republic today and their impact on the socio-political landscape persist. Originating from intermarriages between Turkish Janissaries and local women, the Kuloghlis played a crucial role in facilitating Ottoman influence in the Maghreb from the 16th century onward. While their importance waned during the reign of Sultan Abdulhamit II, they maintained ties with Türkiye and experienced a resurgence in prominence after Libya gained independence. Despite the gradually improving literature, scholarly focus lacks in examining the enduring significance of the Kuloghlis, particularly in Libyan politics. Through document analysis and literature review, it illuminates their integral role in Ottoman history and their ongoing relevance in post-independence Libya, where many influential figures can trace their ancestry to this distinctive group.

Anahtar Kelimeler

Kuloghlis, Libya, Janissaries, Ottoman Empire, Türkiye

Yeniçerilik'ten Liderliğe: Kuloğullarının Libya'da Devam Eden Tarihi

Öz

Bu makale, özel olarak Libya'da, genel olarak ise Mağribte bir Türk soyuna bağlanan ve Kuloğulları olarak bilinen grubun detaylı varlığına odaklanmaktadır. Soyları Mağribte yerli kadınlarla evlenen Türk Yeniçerilere dayanan Kuloğulları, 16. yüzyıldan itibaren bölge üzerinde Osmanlı hakimiyetini kolaylaştırmada önemli bir rol oynamıştır. Söz konusu grubun Sultan II. Abdulhamit döneminden sonra önemleri azalmış olsa da, Türkiye ile sağlam bir bağ kurmuş olmaları sebebiyle Libya'nın bağımsızlığından sonra yeniden önem kazandıkları görülmektedir. Bu grup hakkında kapsamlı bir literatür olmamasına rağmen, makale, uzun süreli önemlerini vurgulayarak, Libya siyasetindeki sürekli etkilerini vurgulamayı hedeflemektedir. Belge analizi ve literatür taraması gibi nitel araştırma yöntemleri kullanılarak hazırlanan bu makalede, Kuloğullarının Osmanlı tarihindeki ayrılmaz rolüne dikkat çekilmektedir. Ayrıca Osmanlıdan sonra bu topluluğun L

Anahtar Kelimeler

Kuloğulları, Libya, Yeniçeri, Osmanlı Devleti, Türkiye

Kaynakça

• Presidential Ottoman Archives
• BOA. “Cevdet Eyalat-ı Mümtaze n. 573, N 1171,” 1816.
• BOA. “Y.EE 122/03,” 1892; BOA. “Y.MTV.166/36,” 1893.
• BOA. “Y.PRK. ASK.176/95,” 1901.; BOA. “Y.PRK. UM.41/22,” 1901; BOA. “YPRK.BŞK.25/43,” 1892.
• Books & Articles and other References
• Aydın, Cemil. “İmparatorluk ve Hilafet Vizyonları Arasında Osmanlı’nın Panislâmist İmajı, 1839-1924,” 47–69. İstanbul: Türkıye’de İslâmcılık Düşüncesi ve Hareketi Sempozyum Tebliğleri, 2013.
• Bachrouch, Taoufik. Fomuıtion Sociale Barbaresque et Pouvoir a Tunis Au XVI/e Siecle. Tunisia: Camiatü’t-Tunusiyye, 1977.
• Bolat, Barış. “Osmanlı İtalyan Harbi’nde (1911-1912) Çanakkaleye Asker İhracına Karşı Alınan Savunma Tedbirleri (Defensive Measures Taken Against the Export of Soldiers to Çanakkale in the Ottoman-Italian War (1911-1912)).” AVRASYA International Research Journal 10, no. 32 (2022): 271–93.
• Cari, Brown. The Tunisia of Ahmad Bey 1837-1855. Princeton: Princeton University Press, 1974.
• Çetin, Ali Osman, Ozan Yiğit Demirbaş, Oğuzhan Öztürk, and Celal Talha Sevinç. Arap Kaymakam: Sadullah Koloğlu’nun Hayatı ve Libya’daki Başbakanlık Dönemi. Bilkent University, 2016.
• Çetin, Nurullah. “Libyada Türk Varlığı (Turkish Existence in Libya),” 2014. https://web.archive.org/web/20190911184105/http://www.yenimesaj.com.tr/libyada-turk-varligi-H1237671.htm. Çetinsay, Gökhan. İslâmi Vatanseverlikten, İslâm Siyasetine. Cumhuriyet’e Devrede Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyet’in Birikimi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2001.
• Chérif, Mohamed Hédi. “Tunisie et Libye: Les Ottomans et Leurs Héritiers.” Histoire de l’Afrique 5 (1992): 318.
• Deringil, Selin. İktidarın Sembolleri II.Abdülhamid Dönemi (1876- 1909. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2002.
• Halim, Mustafa Ben. Safahat Matwiya Men Tarikh Libia as Siyasi. Misr: Matabe’ al-Ahram at Tejariya, 1992.
• Hıfzı, Mehmet. “Osmanlı Afrikası (Mukaddeme - Ahval-i Tabiiyye - Teşkilat-ı Arziyye - Ahval-i İktisadiyye - Ahval-i Tarihiyye).” Donanma 2, no. 17 (1911): 211–16.
• Ibn Galbun. Tarih-i İbn Galbıin Der Beyan-ı Trablusgarp. Istanbul: Ceride-i Havadis Matbaası, 1867.
• İlter, Aziz Samih. Şimali Afrika’da Türkler. İstanbul: Vakit Gazete-Matbaa Kütüphane, 1936.
• İnalcık, Halil. The Ottoman Empire the Classical Age 1300-1600. London: Weidenfeld and Nicolson, 1973.
• Kavas, Ahmet. “Kuzey Afrika’da Bir Osmanlı Nesli: Kuloğulları (Ottoman Generation in North Africa: Kuloglu’s).” The Journal of Ottoman Studies 21, no. 35 (2001): 30–68.
• Koloğlu, Orhan. 500 Years in Turkish-Libyan Relations. Ankara: SAM Paper, 2007.
• Koloğlu, Orhan. Arap Kaymakam. İstanbul: Aykırı Publishing, 2001.
• “Libya: Parliament Names Fathi Bashagha as Interim Prime Minister.” Middle East Eye, 2022.
• “Libya Parliament Suspends Rival Eastern-Based PM Bashagha.” Al Jazeera, May 16, 2023.
• https://web.archive.org/web/20230901172244/https://www.aljazeera.com/news/2023/5/16/libya-parliament-suspends-rival-eastern-based-pm-bashagha.
• Martel, Andre. “L’armee d’Ahmed Bey d’apres Un Instructeur Français.” Revue Lnternationale d’Histoire Militiare 18 (1956): 39.
• Monlau, Jean. Les États Barbaresques. Paris: Presses Universitaires de France, 1973.
• Morsy, Magali. Nord Africa: 1800-1900 a Survey from Tlıe Nile Valley to the Atlantic. London: Longman, 1984.
• Morsy, Magali. Nord Africa: 1800-1900 a Survey from Tlıe Nile Valley to the Atlantic. London: Longman, 1984.
• Naci, Mahmut, and Mehmet Nuri. Trablusgarp. Istanbul: Tercüman-ı Hak1kat Matbaası, 101AD.
• aci, Mahmut, and Mehmet Nuri. Trablusgarp. İstanbul: Tarihçi Kitabevi, 2012.
• Özbek, Nadir. “Modernite, Tarih ve ‹deoloji: II. Abdülhamid Dönemi Tarihçiliği Üzerine Bir Değerlendirme.” Talid 2, no. 1 (2004): 71–90.
• Öztuna, Yılmaz. Büyük Türkiye Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınevi, 1979.
• Pignon, Jean. “Cahiers de Tunisie.” Revue de Sciences Humaines 1, no. 1 (1953): 319.
• Piri Reis. Kitabı Bahriye Vol. II. Edited by Senemoğlu. Boyut Yayınları, 2020.
• Pouvreau, Ana. “Les Ressorts de l’engagement de La Turquie En Libye”, https://fmes-france.org/les-ressorts-de-lengagement-de-la-turquie-en-libye (12.03.2024).
• Safi, Hasan, Abdullah Erdem, Muhammed Tandoğan, Aydın Özkan, and Ahmet Kavas. Tarih-i İbn Galbıin Der Beyan-ı Trablusgarp. Edited by Ahmet Kavas. İstanbul: ORDAF Yayınları, 2013.
• Sauvaget, Jean. Introduction à l’Histoire Du Monde Musulman. Paris: Adrien-Maisonneuve, 1942.
• St John, Ronald Bruce. Historical Dictionary of Libya. Maryland: Rowman & Littlefield, 2014.
• Stratejik Ortak. “Libya’da Bir Türk Gücü: Kuloğulları (Turkish Power in Libya: The Kuloghlis)”, https://stratejikortak.com/2020/06/libyada-bir-turk-gucu-kulogullari.html. (12.03.2024) Taghri-Birdi. History of Egypt 1382-1469. University of California Press, 1960.
• Tevfik, Karasapan Celal. Libya Trablusgarp, Bingazi ve Fizan. Ankara: Resimli Posta Publishing, 1960.
• UN. “Report of Sub-Committee 17 to the First Committee, p.31. Resolution.289 (IV).,” 1949.
• UN. “UN, Still Time’ to Stop a ‘Bloody Battle’ for Libya’s Capital, Insists Guterres”, https://news.un.org/en/story/2019/04/1036481. (08. 04.2024).
• “UN Proposes Unity Government to End Libya Conflict.” Al Jazeera, https://www.aljazeera.com/news/2015/10/9/un-proposes-unity-government-to-end-libya-conflict. (24.03.2024).
• Yacoob, Luay Hatem, Zümriye Demirel, Merve Bal, and Abdussamed Akan. “Sultan II. Abdülhamid’in Jeostratejisi ve Mirası Uluslararası Sempozyumu (International Symposium on Sultan Abdulhamid II. Geostrategy and Heritage).” In Faculty of Social Sciences East and African Reseach Institution, edited by Enver Arpa, 253–71. Ankara: University of Social Sciences, 2018.
• Yıldırım, Ergün. “İslâmizm, İslâmlaşma ve İttihad-ı İslâm.” In Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi ve Hareketi Sempozyum Tebliğleri, 1–27. İstanbul, 2013.
• “علي إبراهيم الجربى... أحد بناة الدولة الليبية”, باقات ليبية”, https://baqatlibyah.blogspot.com/2011/06/blog-post_20.html. (10.02.2024).