SOVYET TÜRKMENİSTANI’NIN İLK YILLARINDA STAVROPOL TÜRKMENLERİ ÜZERİNE ÇALIŞMALAR: TÜLEK NAZAROV ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: IV Sayı: 1, 96 - 113, 24.07.2020

Tahir Aşirov Çağdaş Albayrak

Öz

Sovyet Türkmenistanı’nın ilk yıllarında Türkmen halkının tarihi, kültürü, dili ve edebiyatı ile ilgili önemli çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Bu süreçte Türkmenistan’ın bugün bulunduğu topraklar dışında kalan Türkmenlerin tarihi, kültürü, edebiyatı ve dili ile ilgili kayda değer çalışmalar ortaya çıkmıştır. Bu çalışma konularından biri de Stavropol Türkmenleridir. Bu konuda ilk çalışma yapanlar da, bizzat Stavropol Türkmen aydınları olmuştur. Onlar yazılarında, Sovyet Türkmenistanı’nı ilk yıllarında çok az bilinen Stavropol Türkmenlerinin tarihi, dili, edebiyatı, sosyo-kültürel ve siyasi yapısı ile ilgili bilgilere yer vermişlerdir. Stavropol Türkmenlerinden olan Tülek Nazarov, 1926 yılında “Türkmenistan” gazetesinde “İstavropol Türkmenleri” (Stavropol Türkmenleri) ve yine “Türkmenistan” gazetesinde yayımlanan “Öz Halkımızı Görüp Şadlandık” (Kendi Halkımızı Görüp Mutlu Olduk) adlı yazılarında, Stavropol Türkmenlerini konu edinmiştir. Nazarov yazısına, Türkmenlerin Stavropol’a geliş tarihi ile başlarken çalışmasında Türkistan’dan Kafkasya’ya gelen kabileler, onların töreleri, evlilikleri, geçim kaynakları ve maarifine ilişkin konuları ele almaktadır. Nazarov’un yazılarının, Sovyet Türkmenistanı’nda Stavropol Türkmenleri üzerine yapılan ilk çalışmalardan olduğu söylenebilir. Bununla birlikte bu dönemde, Stavropol Türkmenleri tarafından meydana getirilen çalışmaları, Türkmenistan’da Stavropol Türkmenleri üzerine yapılmış ilk çalışmalar olarak ifade etmek ve bu vesile ile bu hususta yapılacak çalışmalara da ilham kaynağı ve rehber olacağını söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Sovyet Türkmenistanı, Stavropol Türkmenleri, Nazarov, Töre, Maarif

Kaynakça

• Nazarov, T. (1926a). “İstavropol Türkmenleri”. Türkmenistan Gazetesi. Aşkabat. Nazarov, T. (1926b). “Öz Halkımızı Görüp Şadlandık”. Türkmenistan Gazetesi. Aşkabat.