Öz
Yer adları, bir yerleşim yerinin sosyo-kültürel yapısı, tarihî ve coğrafî özellikleri hakkında ipuçları verir. Bunun için dil, kültür ve tarih çalışmalarında yer adları üzerine yapılan çalışmaların önemi büyüktür. Çalışmalarda yer adları üzerine tasnif denemeleri yapılmış, Anadolu’ya yerleşen boylar üzerinde durulmuştur. Ayrıca yer adlarında yapılan değişiklikler de çalışmalarda yerini almıştır. Çeşitli nedenlerle bilinçsiz yapılan ad değişiklikleri, söz konusu yerle ilgili izleri ortadan kaldırabildiği için adlandırmalarda ve ad değişikliklerinde buna dikkat edilmesi gerekir. Dolayısıyla bu tür değişiklikler yapılırken ad bilimi (onomastik) ve yer adları biliminden (toponim) faydalanılmalıdır. Hatta konuya disiplinler arası bir yaklaşımla bakılmalıdır. Çalışmaya konu olan Sivas ili Kurtlapa köyü, büyük şehirlere fazla göç vermemiştir. Sivas merkeze yerleşen köylüler, aynı çevrede ve her daim iç içedir. Akraba evliliğinin yaygın olduğu bu köyün adı, tarih boyunca hiç değişmemiştir. Bu çalışmada, Türk kültür tarihinde önemli bir yeri olan toponim literatürüne katkı sağlamak amacıyla Kurtlapa sözcüğü üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akar, A. (2008), Oğuzların Dili-Eski Anadolu Türkçesine Giriş, Ötüken Yayınları, İstanbul.
- Akar, A. (2019), “Türk Lehçebilgisi Bakımından Sivas Bölgesi Ağızları”, Her Yönüyle Sivas Kongresi’nin 100. Yılında Sivas Uluslararası Sempozyumu, (Edi. Hakan Yekbaş, Ahmet Yüksel), Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Rektörlük Matbaası, Sivas.
- Altun, Z. (2019), “Türk Kültüründe ‘Kurt Kavramı’ Üzerine Bir İnceleme”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, Cilt: 8, Sayı: 22, ss. 91-108.
- Armağan, S. (2022), “Ana ve Anne Sözcükleri Üzerine Kültürdilbilim İncelemesi” Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Haziran, ss. 38-53.
- Atalay, B. (1970), Abuşka Lugati veya Çağatay Sözlüğü, Ayyıldız Matbaası, Ankara. AŞ
- Atalay, B. (2006), Divanü Lugâti't-Türk I-IV, TDK, Ankara. DLT
- Başbakanlιk Osmanlι Arşivi (BOA).
- Caferoğlu, A. (1968), Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, TDK, Ankara.
- Çınar, A. K. (2016), “Bozkur Kültür Çevresinde Kurt ve Adlandırması”, Cappadocia Journal Of History And Social Sciences, Volume, 6, ss. Gaydarci, G. A. vd. (1991), GagauzTürkçesinin Sözlüğü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- Gömeç, S. (2000), “Köktürkçe Yazılı Belgelerde Yer Alan Unvanlar”, Erdem, Cilt: 12, Sayı: 36, ss. 929-946.
- Gürsoy, E., Duranlı, N. M. (1999), Altayca-Türkçe Sözlük. Ankara: TDK. Alt.Tr.
- Halaçoğlu, Y. (2009), Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler, Oymaklar (1453-1650), TTK, Ankara.
- İnan, A. (1976), Eski Türk Dini Tarihi, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
- Kafesoğlu, İ. (1997), Türk Milli Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- Karahan, L. (2013), “Oğuzca’nın Anadolu'da Yazı Dili Olma Sürecine Dair Düşünceler”, Kırşehir: Âşık Paşa ve Anadolu'da Türk Yazı Dilinin Oluşumu Sempozyumu, 1-2 Kasım, 219-228.
- Komisyon (1946), Türkiye'de Meskûn Yerler Kılavuzu, Ankara.
- Komisyon (1968), Köylerimiz: 1 Mart 1968'e Kadar, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
- Komisyon (1982), Köylerimiz 1981, İçişleri Bakanlığı, Ankara.
- Lessing, F. (2003), Moğolca-Türkçe Sözlük, (çev. Günay Karaağaç), TDK, Ankara. Moğ.Les. Ögel, B, (1993), Türk Mitolojisi, C. I, TTK, Ankara 1993.
- Öner, M. (2009), Kazan-Tatar Türkçesi Sözlüğü, TDK, Ankara, Tatar.Tr.
- Sezen, T. (2017), Osmanlıda Yer Adları, Sistem Yayıncılık, Ankara.
- Son Teşkîlât-ı Mülkiyyede Köylerimizin Adları (1928), Türkiye Cumhuriyeti Dâhiliye Vekâleti Nüfûs Müdîriyet-i Umûmiyesi, Hilâl Matbaası, İstanbul.
- Sümer, F. (2016), Oğuzlar: Tarihleri, Boy Teşkilatı, Destanları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
- Şahin, S. (2024). “Türkmen Türkçesinde Kan Sözcüğünün Kavramsallaşması”, Oğuz-Türkmen Araştırmaları Dergisi (OTAF) VIII, 1, 2024, Haziran, 196-210.
- Talat, T., Ölmez M. (1999), Türk Dilleri -Giriş-: Simurg Yayınları, İstanbul.
- Tavkul, U. (2000), Karaçay-Malkar Türkçesi Sözlüğü, TDK, Ankara, Mlk.Tr.
- Tekin, T. (1960), “Amca ve Teyze Kelimeleri Hakkında”, TDAY-Belleten, s. 283-294.
- Türk Dil Kurumu. (2011), Türkçe Sözlük, TDK, Ankara.
- Türk Dil Kurumu. (2019), Derleme Sözlüğü, TDK, Ankara, DS
- Türkay, C. (2012), Osmanlı İmparatorluğu'nda Oymak, Aşiret ve Cemaatler, İşaret Yayınları, İstanbul.
- Umar, B. (1993), Türkiye’deki Tarihsel Adlar, İnkılâp Yayınevi, İstanbul.
- Wilkens, J. (2021), Handwörterbuch des Altuigurischen Altuigurisch- Deutsch- Türkisch Eski Uygurcanın El Sözlüğü Eski UygurcaAlmanca-Türkçe, Universitätsverlag Göttingen.
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Kurtlapa: Erişim Tarihi: 25.9.2024.
- https://islamansiklopedisi.org.tr: Erişim Tarihi: 26. 9.2024.
- https://katalog.devletarsivleri.gov.tr: Erişim Tarihi: 27.9.2024.
- https://sozce.com/nedir: Erişim Tarihi: 27.9.2024.
- Arife Altundar, 1949 doğumlu, okur-yazar değil. AA
- Dürdane Şahinol, 1963 doğumlu, ilkokul terk. DŞ
- Mehmet Ali Karamanoğlu, 1965 doğumlu, tarih öğretmeni. MAK
- Selim Karadağ, 1950 doğumlu, köyün belediye olduğu dönemin ilk belediye başkanı. SK
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat Tarihi, Teori ve Eleştiri (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Aralık 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 15 Kasım 2024 |
| Kabul Tarihi | 9 Aralık 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 8 Sayı: 2 |
