Battal Marbling from Past to Present

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 2, 53 - 71, 30.12.2023

Uğur Taşatan

Öz

Marbling, a paper decoration technique performed on water thickened with various viscosity enhancers, is one of the most intriguing paper embellishment methods. With its allure captivating European travelers who came to Istanbul in the 16th century, this art form was referred to as "Turkish Paper" in Europe along with other paper decoration techniques. The interest of Europeans in marbling was not limited to merely observing Turkish papers; it also transitioned into practice. As a result, the term "Turkish Marbling" emerged to distinguish it from marbling styles of other nations.
In Turkish Marbling, there are techniques such as battal marbling, marblings started with battal, hatip marblings, floral marblings, sandy marbling, streaked marbling, and akkase marbling. Developed within a master-apprentice relationship, new techniques were introduced in this art form over time, either to address emerging challenges or due to the aesthetic concerns of skilled marblers. In the fundamental marbling method known as battal marbling, alongside the traditional types of battal marbling that have been passed down from the past, there are also new battal marbling styles that have emerged for various reasons in recent times. In this article, we initially focus on the origins of the term "battal marbling" and subsequently provide a detailed technical and aesthetic examination of both old and new battal marbling styles.

Anahtar Kelimeler

Battal marbling, Turkish marbling, Tradition

Geçmişten Günümüze Battal Ebru

Öz

Yoğunluğu çeşitli kıvam verici maddelerle arttırılmış su üzerinde yapılan ebru, kâğıt süsleme tekniklerinin en ilgi çekici olanlarından bir tanesidir. 16. Yüzyılda İstanbul’a gelen Avrupalı seyyahların da etkisini çeken bu sanat diğer kâğıt süsleme teknikleri ile birlikte Avrupa’da Türk Kâğıdı ismiyle anılmıştır. Avrupalıların ebruya olan ilgisi sadece Türk Kağıtlarını seyretmekle sınırlı kalmamış, uygulamaya da dönüşmüştür. Bunun neticesinde ise diğer milletlerin ebrularından ayırmak için Türk Ebrusu kavramı ortaya çıkmıştır.
Türk Ebrusu’nda battal ebru, battalla başlanan ebrular, hatip ebruları, çiçekli ebrular, kumlu ebru, kılçıklı ebru, akkase ebru gibi teknikler bulunmaktadır. Usta-çırak ilişkisi içerisinde gelişen bu sanatta zamanla ortaya çıkan problemlere çözümler üretmek amacıyla ya da sanatta ustalaşan ebrucuların estetik kaygıları sebebiyle yeni teknikler geliştirilmiştir. En temel ebru tekniği olan battal ebruda da geçmişten günümüze kadar gelen battal ebru türlerinin yanında günümüzde çeşitli sebeplerle ortaya çıkmış yeni battal ebru türleri bulunmaktadır. Bu makalemizde öncelikle battal ebru isminin kaynağı üzerinde durulmuş, sonrasında ise hem eski hem de yeni battal ebru türleri teknik ve estetik olarak detaylıca incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Battal ebru, Türk ebrusu, Gelenek

Kaynakça

• Babaoğlu, A. (2017). Türk ebrûsu. KTSV Yayınları.
• Başar, F. (1988). Su üstünde hüner satmak: Ebru ustası Mustafa Düzgünman ile sohbet. Altınoluk, (34), 33-34.
• Derman, U. (1977). Türk sanatında ebrû. Akbank Yayınları.
• Kağıtçı, M. A. (1936). Kağıtçılık tarihçesi. Kader Basımevi.
• Özen, M. E. (1985). Yazma kitap sanatları sözlüğü. İ.Ü. Fen Fakültesi Yayınları.
• Sönmez, N. (b.t.). 16. yüzyıl Avrupa dostluk albümlerinde Türk Kağıdı. https://www.academia.edu/38653166/16_Y%C3%9CZYIL_AVRUPA_DOSTLUK_ALB%C3%9CMLER%C4%B0NDE_T%C3%9CRK_KA%C4%9EIDI_Stuttgart_W%C3%BCrttemberg_Eyalet_K%C3%BCt%C3%BCphanesinden_iki_%C3%B6rnek adresinden 20 Eylül 2023 tarihinde alınmıştır.
• Taşatan, U. (2019). Süleymaniye Kütüphanesi ebru koleksiyonundaki Mustafa Düzgünman ebruları [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Turani, A. (1966). Sanat terimleri sözlüğü. Toplum Yayınları.