HELESA GELENEĞİNDE MANİLERİN ÖNEMİ

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 89 - 106, 27.06.2024

Cansu Sapmaz Yücedağ

Öz

İslamiyet’ten önce var olmuş bir gelenek olan Helesa geleneği, İslamiyet’in kabulü ile değişikliklere uğrayarak günümüze kadar gelmiş bir gelenektir. Osmanlı döneminden itibaren gelenekler aracılığıyla varlığını sürdürmeye çalışan maniler Helesa Geleneğinde de istenileni anlatma açısından odak noktası olmuştur. Bu sebepten manilerin daha detaylı incelenmesi, Türk kültürü ile ilişki kurularak yeni bilgiler edinilmesi açısından önemlidir.
Bu çalışmanın amacı, Sinop ilinde ortaya çıkmış ve varlığını halen sürdürmekte olan Helesa geleneğinin uygulanışı esnasında icra edilen manilerin incelenerek Türk kültürü içindeki önemine dair bilgiler elde etmektir. Bu araştırma nitel yöntemle desenlenmiş, betimsel bir alan araştırmasıdır. Araştırmada nitel araştırma deseni olarak durum çalışması kullanılmıştır. Bu bağlamda, veriler literatür tarama ve görüşme yöntemi ile elde edilmiştir. Araştırma sonucunda Helesa geleneğinin, topluma yardımlaşmayı ve birlik beraberliği aşıladığı, maniler aracılığı ile yardımlaşma ve birlik duygusunun nesilden nesile aktarımının sağlandığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

sellim sayma, Gelenek, Mani

Etik Beyan

Kastamonu Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu 4/01/2022 tarihli toplantı no 1 karar sayısı 26 olarak kabul edilmiştir.

Teşekkür

Bu çalışma kapsamında Helesa Geleneğini sürdüren Sellim Başına cevapları için teşekkürlerimi beyan ederim.

THE IMPORTANCE OF MANIS IN THE HELESA TRADITION

Öz

The Helesa tradition, which was a tradition that existed before Islam, is a tradition that has survived until today, having undergone changes with the acceptance of Islam. Manis, which have tried to maintain their existence through traditions since the Ottoman period, have become the focal point in terms of expressing what is desired in the Helesa Tradition. For this reason, examining the manis in more detail is important in terms of gaining new information by establishing relations with Turkish culture.
The aim of this study is to obtain information about their importance in Turkish culture by examining the manis performed during the practice of the Helesa tradition, which emerged in the province of Sinop and still continues to exist. This research is a descriptive field research designed with a qualitative method. A case study was used as a qualitative research design in the research. In this context, data was obtained by literature review and interview method. As a result of the research, it was revealed that the Helesa tradition instilled cooperation and unity in the society, and that the feeling of cooperation and unity was transferred from generation to generation through manis.

Anahtar Kelimeler

sellim sayma, gelenek, mani

Kaynakça

• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çek, S. (2015). Bir senkretizm örneği olarak Sinop’ta Helesa geleneği ve mitik nitelikleri. Electronic Turkish Studies, 10 (4), 349-362. doi.org/10.7827/TurkishStudies.7659
• Haber 57. (2017). Sinop’ta geleneksel Helesa şenlikleri. https://www.haber57.com.tr/m-haber-5190.html?islem=anahaber&altislem=cokokunanlar adresinden 01 Şubat 2022 tarihinde alınmıştır.
• Karadeniz, S. (2007). Gelenek üzerine bir okuma denemesi geçmişle gelecek arasında gelenek. Milel ve Nihal: İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 4(2), 29-47.
• Karasalihoğlu, M. (2022). Helesa/Heyamola geleneğindeki senkretik unsurlar. Folklor/Edebiyat, 28(111), 697-720. Sputnikweps. (2021). Sinop'taki eski denizci geleneği 'Helesa', Türkiye kültürel miras listesi'ne girdi. https://sputniknews.com.tr/20210326/sinoptaki-eski-denizci-gelenegi-helesa-turkiye-kulturel-miras-listesine-girdi-1044120054.html adresinden 01 Şubat 2022 tarihinde alınmıştır.
• TRT Arşiv [trtarsiv]. (2023, 15 Ocak). Ramazan ayındaki yardımlaşmanın en güzel örneklerinden biri olan #sellimsayma diğer adı ile #helesa, her Ramazan ayının on beşinci gününden sonra [Video]. Facebook. https://www.facebook.com/trtarsiv/videos/sellim-sayma/4157874270929352/
• Üstünova, K. (2016). Geleneklerin dilini yorumlamak üzerine: Helesa. Milli Folklor Dergisi, 14(111), 180-192. Wikipedia. (2022). Finale (scorewriter). https://en.wikipedia.org/wiki/Finale_(software) adresinden 01 Şubat 2022 tarihinde alınmıştır.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin yayıncılık.