YÖNETİM UYGULAMALARI AÇISINDAN YÖNETİCİ Mİ? LİDER Mİ? LİDER-YÖNETİCİ Mİ? KAVRAMSAL BİR ÇERÇEVE

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 2, 131 - 168

Derya Taner

https://doi.org/10.69785/oybd.1482562

Öz

Yönetim uygulamaları açısından yönetici mi? lider mi? lider-yönetici mi? kavramsal bir çerçeve isimli çalışmada bilhassa; lider ve yönetici kavramlarına ait tüm pozitif özellikleri içinde barındıran lider-yönetici kavramının yönetimler açısından önemine dikkat çekilmektedir. Çalışma dahilinde yönetim uygulamalarının gerçekleşebilmesi açısından başrollerde olan yöneticiler, liderler, yönetim uygulamalarının daha başarılı gerçekleşebilmesini sağlayan lider-yöneticiler ayrıntılı olarak ele alınmaktadır. Çalışmada; bir örgüt yönetiminin başarısı açısından en mühim olgu yönetici midir, lider midir ya da lider-yönetici midir, temel sorusuna cevap aranmaktadır. Bununla birlikte çalışma dahilinde bir örgütün başarılı olması açısından bir yönetici formu var mıdır sorusuna da cevap aranmaktadır. Bu anlamda çalışma sonunda elde edilen temel bulgu, her ne kadar yöneticilerinde liderlerinde kendine has pozitif özellikleri olsa da değişen ve gelişen dünya şartları göz önüne alındığında, lider-yöneticilerin devamlı olarak değişimi takip etmesi ya da iletişimden beslenmesi gibi sebeplerle yöneticilere ve liderlere nazaran daha fazla tercih edilebilir olduğu şeklindedir. Ayrıca bir yöneticinin noksanlıklarının farkına vararak bu noksanlıklarını giderme şartı ile bir lider-yönetici olabileceği yine çalışma sonucunda görülen temel noktalardandır ve burada önemli olan bu noksanlıkların güzel biçimde tamamlanabilmesidir.

Anahtar Kelimeler

Yönetim, Yönetici, Lider, Lider-Yönetici, Başarı

Kaynakça

• -Abdullah, A. 2013. İşletmelerde karizmatik liderin motivasyona etkisi ve lojistik sektöründe bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, İstanbul
• -Akat, İ. 1984. İşletme yönetimi, Üçel Yayınevi, İzmir
• -Akçakaya, M. 2010. 21. yüzyılında yeni liderlik anlayışı, Adalet Yayınevi, 1. Baskı, İstanbul
• -Akkan, C. 2014. ‘‘Toplumsal liderlik’’, 24.04.2014, https://candanakkan.com/2014/04/24/yuruyen-agaclar- 3, (İndirme Tarihi:12.07.2023)
• -Akman, E. 2019. Yerel yönetimlerde dönüştürücü ve etkileşimci liderlik:Isparta belediyesi çalışanları üzerine bir araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C:24, S:1, 101- 117
• -Aksaraylı, F. M. 2015. Dönüşümcü liderlik ve değişimde dönüşümcü liderlik paradigması, Süleyman
• Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, C:6, S:12, 108-124
• -Aksoy, T. 2017. ‘‘Yöneticinin rolleri’’, 01.08.2017, https://www.temelaksoy.com/yoneticinin-rolleri, (İndirme Tarihi:21.06.2023)
• -Aktaş, A. & Özgenel, M. 2020. Okul müdürlerinin liderlik stillerinin öğretmen performansına etkisi, Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi, C:3, S:2, 1-18
• -Aslan, Ş. 2009. Duygusal zekâ ve dönüşümcü etkileşimci liderlik, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara
• -Bakan, İ. 2011. Yöneticiler için başarı stratejileri, Beta Yayıncılık, İstanbul
• -Baker, N. 2022. Liderliğin evrimi ve başlıca liderlik tarzları, Florya Chronicles Of Political Economy, C:8, S:1, 29-46
• -Barutçugil, İ. 2006. Yöneticinin yönetimi, Kariyer Yayıncılık, İstanbul
• -Bayşu, K. 2020. İdareci mi, yönetici mi yoksa lider mi?, Nirvana Sosyal Bilimler, 20.11.2020, https://www.nirvanasosyal.com/h-981-idareci-mi-yonetici-mi-yoksa-lider-mi.htm (İndirme Tarihi:21.02.2024)
• -Biber, M. 2019. Lider yöneticilik, İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, C:2, S:2, 183-197
• -Bulut, Y. & Bakan, İ. 2005. Yöneticilik üzerine Kahramanmaraş kentinde bir araştırma, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, C:5, S:9, 62-89
• -Canpolat, B. 2011. Yöneticilerin liderlik davranışları:kamu işletmelerinde bir alan çalışması, Yüksek Lisans Dönem Projesi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Edirne
• -Çelik, V. 1997. Eğitim yönetiminde vizyoner liderlik, Eğitim Yönetimi, Y:3, S:4, Güz, 465-474
• -Çelik, V. 2010. İlköğretim okullarında okul kültürü ve takım liderliği, Education Sciences,, C:5, S:1, 107-119
• -Çelik, V. 2011. Eğitimsel liderlik, Pegem Akademi, Ankara
• -Chukwusa, J. 2018. Autocratic ledership style:obstacle to success in academic libraries. Library Philosophy and Practice, 1
• -Çetin, G. N. & Beceren, E. 2007. Lider kişilik (Gandhi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Y:3, S:5, 110-132
• -Çolakoğlu, F. B. 2018. Liderin takım çalışması üzerindeki etkileri ve bir araştırma, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Programı, Denizli, Şubat
• -Daft, R. 1991. Management, The Dryden Press, Second Edition
• -Dilek, H. 2005. Liderlik tarzlarının ve adalet algısının; örgütsel bağlılık, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkilerine yönelik bir araştırma, Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze
• -Dinler, Ç. 2018. Yöneticilik ile liderlik arasındaki temel farklar ve Atatürk’ün liderliği üzerine bir çalışma, Yüksek Lisans Tezi, T.C Avrasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Bilimleri Anabilim Dalı Yönetim Bilimleri Bilim Dalı, Temmuz, Trabzon
• -Doğramacı, M. 2019. Dönüşümcü ve etkileşimci liderlik tarzlarının örgütsel bağlılığa etkisi: Konya sanayi örneği, Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Konya
• -Entek İK (İnsan Kaynakları) 2014. ‘‘Yönetimlerde olması gereken 9 temel özellik’’, https://www.entekik.com.tr/single-post/2017/09/12/y%C3%B6netimlerde-olmas%C4%B1-gereken-9- temel-%C3%B6zellik, (İndirme Tarihi:23.07.2023)
• -Ercan, E. 2021. ‘‘Karizmatik lider nedir? sahip olduğu özellikler nelerdir?’’, 20.12.2021, https://hayatinritmi.com.tr/karizmatik-lider-nedir-sahip-oldugu-ozellikler-nelerdir/, (İndirme Tarihi:12.7.2023)
• -Ercan, E. 2022. ‘‘Kurumsal liderlik nedir, kurumsal liderlik ekibi nasıl oluşturulur?’’, 22.08.2022, https://hayatinritmi.com.tr/kurumsal-
• liderliknedirkurumsalliderlikekibinasilolusturulur/#:~:text=Basit%C3%A7e%20s%C3%B6ylemek%20gerekirse %20kurumsal%20liderlik,odaklanmak%20yerine%20%C3%A7evresel%20viz, (İndirme Tarihi:13.06.2023)
• -Erçin, Ö. 2017. ‘‘Yönetim biçimlerine göre yönetici tipleri’’, 11.01.2017, linkedin.com/pulse/yönetim- biçimlerine-göre-yönetici-tipleri-özden-erçin-msc, (İndirme Tarihi:14.07.2023)
• -Ergen, T. 2011. Stratejik liderlik ve takım çalışmasındaki rolü, Erzurum ili 112 acil sağlık hizmetlerinde bir uygulama, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum
• -Genç, A. 2024. ‘‘Yönetici misiniz? yoksa lider yönetici mi?’’, https://www.organikik.com.tr/yonetici-misiniz- yoksa-lider-yonetici-mi, (İndirme Tarihi: 06.05.2024)
• -Genç, N. 2019. Meslek yüksekokulları için yönetim ve organizasyon, Seçkin, 4. Baskı, Ankara
• -Günçavdı, G. 2017. Karizmatik liderlik:alan yazın taraması, Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, C:Ek 1, S:Ek 1, 21-34, Aralık
• -IIENSTITU 2019. ‘‘Liderlik ve yönetim becerileri’’, 06.05.2019, https://www.iienstitu.com/blog/liderlik-ve- yonetim-becerileri, (İndirme Tarihi:03.06.2023)
• -Işık, Z. A. 1994. Etkili iletişim teknikleri, M.Ü Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, S:6, 149-154
• -Kabadayı, İ. 2019. ‘‘Lider iletişimi:nedir, neden önemlidir, nasıl yapılır?’’,
• https://www.inanckabadayi.com.tr/Blog/lider-iletisimi--nedir,-neden-onemlidir,-nasil-yapilir, (İndirme Tarihi:12.06.2023)
• -Katzenbach, J. R. & Smith, D. K. 1994. The visdom of teams, Boston, Harward School
• -Kendir, T. M. 2022. Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile ilgili yapılmış bilimsel çalışmalara ilişkin bir içerik analizi (2010-2021), Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi Bilim Dalı Tezsiz Yüksek Lisans Projesi, Haziran
• -Kuligowski, K. 2021. ‘‘Workplace conflicts?5 tips to ımprove communication’’, 21.10.2021, Business New Daily, https://www.businessnewsdaily.com/8766-resolving-workplace-conflicts.html, (İndirme Tarihi:06.08.2023)
• -Kütükçü, A. 2018. Kadın yöneticilerin demokratik liderlik eğilimleri ve çalışan bağlılığı arasındaki ilişki, İstanbul Gedik Üniversitesi İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:1 Sayı:1, Aralık, 26-59
• -Lewis, P. S., Goodman, S. H. & Fandt, P. M. 1994. Management challenges in the 21 st century, West Publishing Company, New York
• -Mücevher, H. M. ve Erdem, R. 2019. Başarılı yönetici ve yöneticilik: kavramsal bir çerçeve, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi S:34, 48-77
• -Özalp, İ. 1991. Yöneticilikte çeşitli roller:Henry Mıntzberg’in yaklaşımı, Eskişehir Anadolu Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C:IX, S: 1-2, 29-40
• -Özer, M. A. 2008. 21. yüzyılda yönetim ve yöneticiler, Nobel Yayınları, Ankara
• -Özer, Y. 2018. Lider mi yönetici mi?, 16.05.2018, https://tr.linkedin.com/pulse/lider-mi-y%C3%B6netici-yaprak-%C3%B6zer, (İndirme Tarihi:16.04.2024)
• -Özgül, B. 2015. Türkiye’de siyasi liderlik, Nadir Kitap
• -Özkan, M. 2016. Liderlik hangi sıfatları, nasıl alıyor? liderlik konulu makalelerin incelenmesi, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(2), 615-639
• -Özler, E. D. N. 2013. ‘‘Liderlik’’, iç: C. Koparal & İ. Özalp (ed.), Yönetim ve Organizasyon, Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi Yayını No:2944, 1. Baskı, Eskişehir
• -Öztekin, A. 1996. Yönetim ve liderlik. Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 183-194
• -Paşaoğlu, D. 2013. ‘‘Yönetim ve yöneticilik’’, iç: C. Koparal & İ. Özalp (ed.), Yönetim ve Organizasyon, Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi Yayını No:2944, 1. Baskı, Eskişehir
• -Peker, Ö. & Aytürk, N. 2000. Etkili yönetim becerileri öğrenilebilir ve geliştirilebilir,,Yargı Yayınevi, İstanbul
• -Rowe, W. G. 2001, Creating wealth in organizations:the role of strategic leadership, The Academy Of
• Management Executive, 15(1), 81-94
• -Samur, S. 2023. ‘‘Yönetimin özellikleri’’, http://serdarsamur.com/yonetimin-ozellikleri, (İndirme
• Tarihi:23.09.2023)
• -Savaş, G. 2022. ‘‘Karizmatik liderlik nedir? özellikleri nelerdir?’’, 09.09.2022, https://www.gulaysavas.com.tr/karizmatik-liderlik-nedir-ozellikleri-nelerdir/, (İndirme Tarihi:22.08.2023)
• -Seçkin, O. 2014. ‘‘Otokratik-demokratik yöneticilik’’, 10.09.2014, https://onurseckin.wordpress.com/2014/09/10/otokrat-demokrat-liderlik, (İndirme Tarihi:10.08.2023)
• -Sertoğlu, R. 2010. Stratejik liderlik, Etap Yayınevi, İstanbul
• -Smith, N. & Vigor, H. 1991. People ın organizations, Oxford University Press, Oxford
• -Sunay, H. 2023. ‘‘Liderlik’’, A.Ü. Spor Bilimleri Fakültesi, https://docplayer.biz.tr/47879178-Liderlik-11-doc-dr- hakan-sunay-a-u-spor-bilimleri-fakultesi.html, (İndirme Tarihi:12.10.2023)
• -Şener, E. H. 2020. Yöneticilerin kişilik özelliklerinin liderlik davranışlarına etkisi:kamu güvenliği alanında görgül bir araştırma, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, C:12, S:2, 98-115
• -Şimşek, Ş., & Çelik, A. 2010. Yönetim ve organizasyon, Eğitim Akademi Yayınları, 2B, Ekim -Tanrıbil, S. 2015. Vizyoner liderlik davranışlarının çalışanların örgütsel bağlılık ve adalet algılarına etkisi:
• Erzurum ili bankacılık sektöründe yapılan bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Erzurum
• -Temel, A. 2004. Etkin takım çalışmasında kişilerarası iletişimin önemi, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, S:19, 411-433