Öğrencilerin Duygusal Zekâlarının Konuşma Kaygılarıyla İlişkisi

Yıl 2022, , 136 - 156, 31.12.2022

Abdurrahman Gündüz , Sezgin Demir

https://doi.org/10.35233/oyea.1137521

Öz

Duyguları etkili ve etkin kullanabilme olarak betimlenen duygusal zekâ, son dönemlerde kaygıyla ilgili araştırmalara konu olmaktadır. Bu araştırmanın amacı duygusal zekânın konuşma kaygısının anlamlı bir yordayıcısı olup olmadığını belirlemektir. Bu genel amaç doğrultusunda, cinsiyet, okul öncesi eğitim alma durumu, sınıf düzeyi, anne öğrenim düzeyi, baba öğrenim düzeyi, aylık gelir düzeyi, günlük TV izleme süresi, arkadaşlarla oyun oynama süresi değişkenlerinin duygusal zekâ ile konuşma kaygısı arasındaki yordayıcılık ilişkisine ne düzeyde katkı verdiği belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel/korelasyonel model ile gerçekleştirilmiştir. Veriler, küme örnekleme yöntemiyle belirlenmiş, Bitlis il merkezinde devlet okullarında öğrenim gören 622 ortaokul öğrencisinden toplanmıştır. Verilerin toplanması için Bar-On Duygusal Zekâ Ölçeği Çocuk ve Ergen Formu, Konuşma Kaygısı Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde basit regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda duygusal zekânın konuşma kaygısının anlamlı bir yordayıcısı olduğu, diğer değişkenlerin de yordayıcılık ilişkisine anlamlı şekilde katkı sunduğu tespit edilmiştir. Duygusal zekânın konuşma kaygısının dengelenmesine, yönetilebilmesine katkı sunduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal zekâ, konuşma kaygısı, konuşma eğitimi.

The Relationship Between Students' Emotional Intelligence And Speech Anxiety

Öz

Emotional intelligence, which is described as the ability to use emotions effectively, has been the subject of research on anxiety recently. The aim of this study is to determine whether emotional intelligence is a significant predictor of speech anxiety. In line with this general purpose, it was aimed to determine how much the variables of gender, pre-school education, class level, mother's education level, father's education level, monthly economic income level, daily TV watching time, playing games with friends contributed to the predictive relationship between emotional intelligence and speaking anxiety. The research was carried out in the correlational model, which is one of the quantitative research methods. The data were collected from 622 secondary school students studying in public schools in the city center of Bitlis, determined by cluster sampling method. Bar-On Emotional Quotient Inventory Youth Version, Speech Anxiety Scale and Personal Information Form were used to collect data. Simple linear regression analyzes were used in the analysis of the data. As a result of the research, it was determined that emotional intelligence was a significant predictor of speech anxiety, and other variables contributed significantly to the predictive relationship. It can be said that emotional intelligence contributes to the compensate and management of speech anxiety.

Anahtar Kelimeler

emotional intelligence, speech training, speech anxiety

Kaynakça

• Akçay, A. (2016). Okulöncesi eğitimi almanın öğrencilerin dil becerilerinin gelişimine etkisi. Turkish Studies (Elektronik), 11(3), 15-28. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9333
• Akaydın, D. ve Akduman, G. G. (2016). 6 yaş grubu çocukların duygusal zekâ düzeyleri ile empatik becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43),1353-1360.
• Alisinanoğlu, F. ve Ulutaş, İ. (2000). Çocuklarda kaygı ve bunu etkileyen etmenler. Millî Eğitim Dergisi, 145, 15-19.
• Alghorbany, A. ve Hamzah, H. (2020). The interplay between emotional intelligence, oral communication skills and second language speaking anxiety: A structural equation modeling approach. 3L: Language, Linguistics, Literature, 26(1), 44-59.
• American Academy of Pediatrics. (2001). Children, adolescents, and television, Pediatrics, 10(2), 423–426.
• Amirifard, N., Payandeh, M., Aeinfar, M., Sadeghi, M., Sadeghi, E. ve Ghafarpor, S. (2017). A survey on the relationship between emotional intelligence and level of depression and anxiety among women with breast cancer. International Journal of Hematology-oncology and Stem Cell Research, 11(1), 54–57.
• Anne Çocuk Eğitim Vakfı. (2017). Türkiye’de erken çocukluk bakımı ve okul öncesi eğitime katılım. https://acev.org/wp-content/uploads/2017/11/OkulOncesiEgitimRapor.31.10.17.web_.pdf sitesinden 15 Ekim 2021 tarihinde erişilmiştir.
• Anuradha, K. ve Kalapriya, C. (2015). Gender and emotional intelligence among adolescents. Home Science, 5(2), 698-699.
• Arslan, A., Ilıman, E. ve Aslan, R. (2019). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin konuşma kaygıları ve öz-yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 2(4), 124-147. https://doi.org/10.35235/uicd.526073
• Arslan, M. ve Güven, Y. (2015). Effects of emotional intelligence education on students 'emotional intelligence levels. Journal of International Management Educational and Economics Perspectives, 3(1), 13-26.
• Avcı, Ö. (2016). Duygusal zekâ ile iletişim becerileri arasındaki ilişki: Erzurum polis meslek yüksekokulu öğrencilerine yönelik bir uygulama [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Avunduk, Y. (2016). Duygusal zekânın iş performansı üzerindeki etkisi: Tıp doktorları ile toplu ulaşım şoförleri üzerinde karşılaştırmalı alan uygulaması [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Ticaret Üniversitesi.
• Baltaş, Z. (2006). İnsanın dünyasını aydınlatan ve işine yansıyan ışık: Duygusal zekâ (2. basım). Remzi Kitabevi.
• Bar-On, R. (1997). Emotional quotient ınventory: Technical manual. Multi Health Systems.
• Bar-On, R. (2006). The bar-on model of emotional-social intelligence (ESI). Psicothema, 18, 13-25.
• Başal, H. A. (1999). Üniversite giriş sınavlarına hazırlanan öğrencilere uygulanan grup rehberliğinin durumluk ve sürekli kaygı üzerindeki etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 155-169.
• Baucom, J. A. (1994). An exploratory study of public speaking anxiety and audience familiarity [Unpublished doctoral dissertation]. California.
• Beck, A. T. ve Emery, G. (2006). Anksiyete bozuklukları ve fobiler: Bilişsel bir bakış açısı. (4. baskı). (V. Öztürk, çev.). Litera. (Orijinal metin basım tarihi 1979).
• Berksun O. (2003). Anksiyete ve anksiyete bozuklukları (2. baskı). Turgut.
• Bhat, S. A. ve Farooq, T. (2017). The relationship of emotional intelligence with anxiety among students. International Journal of Trend in Scientific Research and Development, 1(6), 1214-1217. https://doi.org/10.31142/ijtsrd5778
• Bradberry, T. ve Greaves J. (2017). Duygusal zekâ 2.0. (A. Ulaş, çev.). Sola. (Orijinal metin basım tarihi 2009)
• Büyüköztürk, Ş. (2015). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (Genişletilmiş 21. baskı). Pegem.
• Can, A. (2017). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (5. baskı). Pegem Akademi.
• Caruso, D. R. ve Salovey, P. (2007). Duygusal zekâ yöneticisi. (H. Kayra, çev.). Crea.
• Cejudo, J., Rodrigo-Ruiz, D., López-Delgado, M. L. ve Losada, L. (2018). Emotional intelligence and its relationship with levels of social anxiety and stress in adolescents. International Journal of Environmental Research and Public Health, 15(6), 1073. https://doi.org/10.3390/ijerph15061073
• Cevizci, A. (2010). Eğitim sözlüğü. Say.
• Creswell, J. W. (2020). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. (H. Ekşi, çev. ed.) EDAM. (Orijinal metin basım tarihi 2002)
• Connor, B. ve Slear, S. (2009). Emotional intelligence and anxiety; emotional intelligence and resiliency. The International Journal of Learning: Annual Review, 16(1), 249-260. https://doi.org/10.18848/1447-9494/CGP/v16i01/46089.
• Cooper, R. K. ve Sawaf, A. (1997). Liderlikte duygusal zekâ. (Z. B. Ayman ve B. Sancar, çev.; 3. basım). Sistem. (Orijinal metin basım tarihi 1998)
• Coşkun, K. (2017). Anne ve baba eğitim düzeyleri ile 10 yaş çocuğunun duygusal zekâ performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 385-398.
• Cüceloğlu, D. (2006). İnsan ve davranışı (15. basım). Remzi Kitabevi.
• Çakar, U. ve Arbak, Y. (2004). Modern yaklaşımlar ışığında değişen duygu zekâ ilişkisi ve duygusal zekâ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 23-48.
• Çelenk, İ. (2015). Örgütlerde duygusal zekâ ve psikolojik yıldırma: bir araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Davis, M. (2004). Duygusal zekânızı ölçün (S. Salihli, çev.;2. baskı). Alfa. (Orijinal metin basım tarihi 2004)
• Demir, T. ve Melanlıoğlu, D. (2014). Ortaokul öğrencileri için konuşma kaygısı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 47(1), 103-124.
• Doğan, D. ve Şahin, F. (2007). Duygusal zekâ: Tarihsel gelişimi ve örgütler için önemine kavramsal bir bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 231-252.
• Edizler, G. (2010). İnsan kaynakları yönetiminde duygusal zekâ ölçüm ve modelleri. Journal of Yasar University, 18(5), 2970-2984.
• Ensar, F. ve Gündüz, A. (2022). Öğretmen adaylarının psikolojik sağlamlıklarının topluluk önündeki konuşma kaygılarıyla ilişkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 266-276. https://doi.org/10.16916/aded.946373
• Er, S. (2014). Topluluk önünde etkili konuşma teknikleri. Hayat.
• Erdoğdu, M. (2008). Duygusal zekânın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(23), 62-76.
• Eren-Yavuz, K. (2011). Çocuğunuzun duygusal zekâ gelişimi için küçük sağlam adımlar (3. baskı). Timaş.
• Ersoy, S., Soysal, S., Ateş, M. ve Özkahraman-Koç, Ş. (2019). Televizyon, sabah programları ve yaşlıdaki yansımaları. Qualitative Studies (NWSAQS), 14(3), 18-26. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2019.14.3.E0046
• Esen, M. (2008). Geleneksel çocuk oyunlarının eğitimsel değeri ve unutulmaya yüz tutmuş Ahıska oyunları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 357-367.
• Fernández-Berrocal, P., Alcaide, R., Extremera, N. ve Pizarro, D. (2006). The role of emotional intelligence in anxiety and depression among adolescents. Individual Differences Research, 4(1), 16–27.
• Foster, B., Lomas, J., Downey, L. ve Stough, C. (2018). Does emotional intelligence mediate the relation between mindfulness and anxiety and depression in adolescents?. Frontiers in Psychology, 9, 2463. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.02463
• Fossum, L. (2003). Endişeyi yenmek: Daha iyi bir yaşam yönetimi için. (M. Sağlam, çev.). Alfa. (Orijinal metin basım tarihi 1992)
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. (8. edition). McGraw Hill.
• Goleman, D. (2010). Duygusal zekâ: Neden IQ’dan daha önemlidir? (B.S. Yüksel, çev.; 33. baskı). Varlık Yayınları. (Orijinal metin basım tarihi 1994)
• Gündüz, A. ve Demir, S. (2021). Konuşma kaygısı ölçeği’nin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 145-159.
• Gündüz, A. ve Demir, S. (2022). Ortaokul öğrencilerinin konuşma kaygıları. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(2), 709-726. http://dx.doi.org/10.30783/nevsosbilen.985315
• Gündüz, O. ve Şimşek, T. (2014). Uygulamalı konuşma eğitimi el kitabı. Grafiker.
• Hair, J. F. Jr., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis (7th ed.). Pearson Education.
• Harrod, N. R. ve Scheer, S. D. (2005). An exploration of adolescent emotional intelligence in relation to demographic characteristics. Adolescence, 40(159), 503-512.
• Hunsley, J. (1985) Test anxiety, academic performance and cognitive appraisals. Journal of Educational Psychology, 77(6), 678-682.
• Jacobs, M., Snow, J., Geraci, M., Vythilingam, M., Blair, R. J., Charney, D. S., Pine, D. S. ve Blair, K. S. (2008). Association between level of emotional intelligence and severity of anxiety in generalized social phobia. Journal of anxiety disorders, 22(8), 1487–1495. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2008.03.003
• Kılıçarslan, F. (2010). 10 adımda duygusal zekâ (2. basım). Nobel.
• Killgore, W. D. S., Sonis, L. A., Rosso, I. M. ve Rauch, S. L. (2016). Emotional intelligence partially mediates the association between anxiety sensitivity and anxiety symptoms. Psychological Reports, 118(1), 23–40. https://doi.org/10.1177/0033294115625563
• Kiye, S. ve Demir, E. (2018). 7. sınıf öğrencileri düzeyinde duygusal zekâ ile çatışma çözme davranışı arasındaki ilişkinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(5) 639–645.
• Konrad, S. ve Hendl, C. (2003). Duygusal zekâ sayesinde başarılı bir hayat: Duygularla güçlenmek. (M. Taştan, çev.). Hayat. (Orijinal metin basım tarihi 1997)
• Korkmaz, B. (2008). İlköğretim 4. ve 5 sınıf öğrencilerinin anne babalarının duygusal zekâ düzeyleri ile eğitim beklentileri arasındaki ilişkinin incelemesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Kousha, M., Bagheri, H. A. ve Heydarzadeh, A. (2018). Emotional intelligence and anxiety, stress, and depression in Iranian resident physicians. Journal of Family Medicine and Primary Care, 7(2), 420–424. https://doi.org/10.4103/jfmpc.jfmpc_154_17
• Köknel, Ö. (1988). Zorlanan insan: Kaygı çağında stres (2. Basım). Altın Kitaplar.
• Köknel, Ö. (1998). Korkular, takıntılar ve saplantılar (4. basım). Altın Kitaplar.
• Köksal, A. (2007). Üstün zekâlı çocuklarda duygusal zekâyı geliştirmeye dönük program geliştirme çalışması [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Köse, N. (2009). 7-13 yaş çocuklarının duygusal zekâ düzeyleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Kurt, E. ve Savuran, Y. (2016). Yabancı diller yüksekokulu öğrencilerinin duygusal zekâ ile yabancı dil kaygılarının incelenmesi. Anatolian Journal of Education, 1(2), 28-47.
• Kuşdemir, Y. ve Katrancı, M. (2015). Öğretmen adaylarının konuşma kaygılarının incelenmesi: Sözlü anlatım dersine yönelik bir uygulama. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (24), 415-445. https://doi.org/10.14582/DUZGEF.544
• Li, Y. (2018). Social anxiety and eating disorder risk among Chinese adolescents: The role of emotional intelligence. School Mental Health, 10(3), 264-274. https://doi.org/10.1007/s12310-018-9257-4
• Liu, M. ve Ren, S. (2016). Moderating effect of emotional intelligence on the relationship between rumination and anxiety. Current Psychology, 37(1), 272–279. https://doi.org/10.1007/s12144-016-9510-7
• Macun, B. ve Ulutaş, İ. (2019). Okul öncesi eğitimine devam eden çocukların duygusal zekâ düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Turkish Studies Educational Sciences, 14(4), 1545-1564. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.22821
• Mayer, J. D. ve Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence. In P. Salovey ve D. Sluyter (Ed.). Emotional Development and Emotional Intelligence: Educational Implications (pp. 3-34). Basicbooks, Inc.
• Mayer, J. D., Salovey, P. ve Caruso, D. R. (2004). Emotional intelligence: Theory, findings, and implications. Psychological Inquiry, 15(3), 197–215. https://doi.org/10.1207/s15327965pli1503_02
• Menzel, K. E. ve Carrell, L. J. (1994). The relationship between preparation and performance in public speaking. Communication Education, 43(1), 17-26.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). Okul öncesi eğitim programı. Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• Muallimoğlu, N. (2011). Bütün yönleriyle hitabet: Konuşma sanatı (8. baskı). Avcıol Basım.
• Mustafaoğlu, R. ve Yasacı, Z. (2018). Dijital oyun oynamanın çocukların ruhsal ve fiziksel sağlığı üzerine olumsuz etkileri. Bağımlılık Dergisi, 19(3), 51-58.
• Naidoo, S. ve Pau, A. (2008). Emotional intelligence and perceived stress. Journal of the South African Dental Association, 63(3), 148-51.
• Nolidin, K., Downey, L.A., Hansen, K., Schweitzer, I. ve Stough, C. (2013). Associations between social anxiety and emotional intelligence within clinically depressed patients. Psychiatr Quarterly, 84(4), 513-21. https://doi.org/10.1007/s11126-013-9263-5
• Özçelik, M. (2007). Duygusal zekâ becerileri eğitimi programının şehit ailelerinin depresyon ve anksiyete düzeylerine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Özdemir, M. ve Dilekmen, M. (2016). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin duygusal zekâ ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 98-113.
• Özdemir, S. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma kaygısını gidermede hazırlık konuşmaların rolü. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 361-374.
• Özdemir-Yaylacı, G. (2008). Kariyer yaşamında duygusal zekâ ve iletişim yeteneği. Hayat.
• Özgüven, İ. E. (2014). Psikolojik testler (12. basım). Nobel.
• Pau, A. K., ve Croucher, R. (2003). Emotional intelligence and perceived stress in dental undergraduates. Journal of Dental Education, 67(9), 1023-1028.
• Pehlivan, H. (2016). Oyunun gelişim ve öğrenmedeki rolü. Journal of Human Sciences, 13(2), 3280-3292. https://doi:10.14687/jhs.v13i2.3767
• Petrides, K.V., Frederickson, N. ve Furnham, A. (2004) The role of trait emotional intelligence in academic performance and deviant behavior at school. Personality and Individual Differences, 36(17), 277–293.
• Raja, F. (2017). Anxiety level in students of public speaking: causes and remedies. Journal of Education and Educational Development, 4(1). 94-110.
• Rajabpour, H. (2014, October). The relationship between emotional intelligence and anxiety in students Payam E-Noor University Mashhad. [Poster] The Second International Anxiety Congress, İran.
• Rode, J. C., Mooney, C. H., Arthaud-Day, M. L., Near, J. P., Baldwin, T. T., Rubin, R. S. ve Bommer, W. H. (2007). Emotional intelligence and individual performance: Evidence of direct and moderated effects. Journal of Organizational Behavior, 28(4), 399–421. https://doi.org/10.1002/job.429
• Salovey, P. ve Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9, 185-211.
• Sayar, K. ve Dinç, M. (2018). Psikolojiye giriş (8. basım). Dem.
• Schilling, D. (2009). Duygusal zekâ beceri eğitimi uygulamaya yönelik pratik bir model ve 50 aktivite (M E. Sardoğan, M. Yılmaz, B. M. Yalçın ve T. F. Karahan, çev.). Maya Akademi. (Orijinal metin basım tarihi 1999)
• Shapiro, L. E. (2003). Yüksek EQ’lu bir çocuk yetiştirmek: Anne- babalar için duygusal zekâ rehberi (Ü. Kartal, çev.). Varlık. (Orijinal basım tarihi 1997)
• Shi, X., Brinthaupt, T. M. ve McCree, M. (2015). The relationship of self-talk frequency to communication apprehension and public speaking anxiety. Personality and Individual Differences, 75, 125–129. https://doi.org/10.1016/j.paid.2014.11.023
• Spielberger, C.D. (1972). Anxiety: Current trend in theory and research. Akademic Press.
• Stein, S. J. ve Book, H. E. (2003). EQ: Duygusal zekâ ve başarının sırrı (M. Işık, çev.). Özgür. (Orijinal basım tarihi 2000)
• Summerfeldt, L., Kloosterman, P., Antony, M. ve Parker, J. (2006). Social anxiety, emotional intelligence, and interpersonal adjustment. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 28(1), 57–68. https://doi.org/10. 1007/s10862-006-4542-1
• Summerfeldt, L. J., Kloosterman, P. H., Antony, M. M., McCabe, R. E. ve Parker, J. D. (2011). Emotional intelligence in social phobia and other anxiety disorders. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 33(1), 69-78. https://doi.org/10 .1007/s10862-010-9199-0
• Sunil, K. ve Rooprai, K. Y. (2009). Role of emotional intelligence in managing stress and anxiety at workplace. Proceedings of ASBBS, 16(1), 163-172.
• Şahan, B. ve Kahtalı, B.D. (2021). The role of parental attıtudes, irrational beliefs, need for social approval and self-esteem in speech anxiety. European Journal of Alternative Education Studies, 6(1),96-115. http://dx.doi.org/10.46827/ejae.v6i1.3729
• Şahin, M. (2019). Korku, kaygı ve kaygı (anksiyete) bozuklukları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(10) , 117-135.
• Tabachnick B. G. ve Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics. (4th ed.) Pearson.
• Tarhan, N. (2015). Kadın psikolojisi (79. baskı). Nesil.
• Tallis, F. (2003). Kaygıları aşmak. (O. Cem, çev.). Sistem. (Orijinal basım tarihi 1990)
• Taner, M. ve Başal, H. A. (2005). Farklı sosyoekonomik düzeylerde okulöncesi eğitimi alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin dil gelişimlerinin cinsiyete göre karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 395-420.
• Tekşan, K., Mutlu, H. H., ve Çinpolat, E. (2019). The examination of the relationship between the speech anxiety and speaking skill attitudes of middle school students and the opinions of teachers on speech anxiety. Journal of Language and Linguistic Studies, 15(4), 1395-1412. https://doi.org/10.17263/jlls.668527
• Tezelli, S. (2019). Öğretmen adaylarında duygusal zekâ, sosyal kaygı ve öznel iyi oluş arasındaki yordayıcı ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Topuksal, D. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin duygusal zekâ düzeylerinin ana baba tutumları açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Vural, B. (2004). Toplum önünde etkili ve başarılı konuşma. Hayat.
• Wang, S., Zhao, Y., Wang, X., Yang, X., Cheng, B., Pan, N., Suo, X., ve Gong, Q. (2020). Emotional intelligence mediates the association between middle temporal gyrus gray matter volume and social anxiety in late adolescence. European Child ve Adolescent Psychiatry, 30, 1857–1869. https://doi.org/10.1007/s00787-020-01651-z
• Watson, E. J. (2016). Emotional intelligence: A practical guide on how to control your emotions and achieve lifelong social success. Amazon Digital Services LLC.
• Weda, S. ve Sakti, A. E. F. (2018). The relationship between study anxiety and academic performance among English students. XLinguae, 11(2), 718- 727. http://dx.doi.org/10.18355/XL.2018.11.02.56
• Weisinger, H. (1998). İş yaşamında duygusal zekâ. (N. Süleymangil, çev.). Mns. (Orijinal metin basım tarihi 1998)
• Titrek, O. (2016). IQ dan EQ ya duyguları zekice yönetme. (5. baskı). Pegem Akademi.
• Tunalı, M. (2007). Başarılı ve güzel konuşma sanatı (36. baskı). Yediveren Yayınları.
• Yarahmadi F., Ghasemi, S. F. ve Forooghi, S. (2015). The effects of emotional intelligence training on anxiety in hemodialysis patient. Journal of Nursing and Midwifery Sciences, 2(4), 8-14.
• Yeşilyaprak, B. (2001). Duygusal zekâ ve eğitim açısından doğurguları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25(25), 139-146.
• Yurdakavuştu, Y. (2012). İlköğretim öğrencilerinde duygusal zekâ ve sosyal beceri düzeyleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Zarei, F., Akbarzadeh, I., ve Khosravi, A. (2019). The relationship between emotional intelligence and stress, anxiety, and depression among Iranian Students. International Journal of Health Studies, 5(2), 1–5. https://doi.org/10.22100/ijhs.v5i3.668