Görme yetersizliğinden etkilenmiş ve normal gelişim gösteren çocukların sosyal becerilerinin karşılaştırılması

Yıl 2012, Cilt: 13 Sayı: 01, 1 - 14, 01.02.2012

Ufuk Özkubat Selda Özdemir

https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000163

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Görme Yetersizliğinden Etkilenmiş ve Normal Gelişim Gösteren Çocukların Sosyal Becerilerinin Karşılaştırılması

Öz

Bu araştırmanın amacı, 7–12 yaşlarındaki, görme yetersizliğinden etkilenmiş çocukların sosyal beceri düzeylerini normal gelişim gösteren akranları ile karşılaştırmak ve görme yetersizliğinden etkilenmiş çocukların sosyal beceri düzeylerini eğitim ortamı, yaş ve cinsiyet değişkenlerine bağlı olarak değerlendirmektir. Araştırmanın çalışma grubunu, 2009–2010 eğitim-öğretim yılında, İstanbul İli’nde yer alan Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı resmi İlköğretim Okulları’nda bulunan 100 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Sosyal Beceri Derecelendirme Sistemi (SBDS) anasınıfı–6.sınıf öğretmen formu kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonuçları, normal gelişim gösteren çocukların sosyal beceri düzeylerinin, görme yetersizliğinden etkilenmiş çocuklara göre daha gelişmiş olduğunu göstermiştir. Ek olarak, araştırma verileri kaynaştırma ortamlarında bulunan görme yetersizliğinden etkilenmiş çocukların sosyal beceri düzeylerinin ayrıştırılmış eğitim ortamlarında bulunan görme yetersizliğinden etkilenmiş akranlarına göre daha gelişmiş olduğunu göstermiştir. Araştırma bulguları tartışılmış ve uygulamalara yönelik önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Sosyal Beceri, kaynaştırma, görme yetersizliği

Kaynakça

• Akkök, F. (1999). İlköğretimde sosyal becerilerin geliştirilmesi (Anne baba el kitabı). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Aplin, Y. (1987). Social and emotinal adjustment of hearing impaired children in ordinary special schools. Educational Research, 29(1), 56–64.
• Avcıoğlu H. (2001). İşitme engelli çocuklara sosyal becerilerin öğretilmesinde işbirlikçi öğrenme yaklaşımı ile sunulan öğretim programının etkililiğinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Bacanlı, H. (1999). Sosyal beceri öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Baker, B. L., Blacher, J., Crnic, K. A., & Edelbrock, C. (2002). Behavior problems and parenting stress in families of three year old children with and without developmental delays. American Journal on Mental Retardation, 107, 433–444.
• Baker, B. L., McIntyre, L. L., Blacher, J., Crnic, K., Edelbrock, C., & Low, C. (2003). Pre-school children with and without developmental delay: Behaviour problems and parenting stress over time. Journal of Intellectual Disability Research, 47, 217–230.
• Baysal, E. N. (1989). Okul öncesi dönemdeki Down sendromlu ve normal gelişim gösteren çocukların entegrasyonunda sosyal iletişim davranışlarının incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Buhrow, M. M., Hartshorne, T., S., & Bradley-Johnson, S. (1998). Parents and teachers ratings of the social skills of elementary-age students who are blind. Journal of Visual Impairment and Blindness, 92(7), 213– 227.
• Cartledge, C., & Cochran, L. (1996). Social skill self assessment by adolescent with hearing impairment in residental and public schools. Remedial and Special Education, 17(1), 30–37.
• Celeste, M. (2007). Social skills intervention for a child who is blind. Journal of Visual İmpairment and Blindness, September, 521-533.
• Cosbey, J. E., & Johnston, S. (2006). Using a single-switch voice output communication aid to increase social Access for children with severe disabilities in inclusive classrooms. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities, 31(2), 144–156.
• Crozier, S. & Tincani, M. (2005). Using a modified social story to decrease disruptive behavior of a child with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 20(3), 150–157.
• Demeray, K., Ruffalo, S. L., & Carlson J. (1995). Social skills assessment: a comparative evaluation of six published rating scales. School Psychology Review, 24(4), 648-671.
• Demir, Ş. (2009). Otizmli çocukların sosyal becerilerinin farklı değişkenler açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Diperna, J. C., & Volpe, R. J. (2005). Self-report on the social skills rating system: analysis of reliability and validity for an elementary sample. Psycohology in the Schools, 42(4), 345–354.
• Dorsett, P. G., & Kelly, J. A. (1984). Social skills training with the mentally retarded. Advances in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 2, 1-40.
• Ersanlı, K. (2005). Gelişim ve Öğrenme (169–187). İstanbul: Zafer Matbacılık.
• Fently, N., Miller, M.A., & Lampi, A. (2008). Embed social skills instruction in inclusive settings. Intervention in School and Clinic, 43(3), 186-192.
• Frederickson, N., Gibb, K., Tunbridge, D., & Chua, A. (2007). Pathways to inclusion: Moving from special school to mainstream. Educational Psychology in Practice, 23(2), 109-127.
• Gresham, F. M., & Elliot, S. N. (1990). Social Skills Rating System. Circle Pines: American Guidance Services.
• Gresham, F. M., & Reschly, D. J. (1988). Issues in the conceptualization, classification, and assessment of social skills in the mildly handicapped. Advances in School Psychology, 6, 203–247.
• Guralnick, M. J. (2006). Peer relationships and the mental health of young children with intellectual delays. Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities, 3, 49-56.
• Hodges, J. S., & Keller, M. J. (1999). Visually impaired students’ perceptions of their social integration in collag. Journal of Visual Impairment & Blindness, 93, 153–165.
• Jindal, S. D. (2004). Generalization and maintenance of social skills of children with visual impairments: Self- evaluation and the role of feedback. Journal of Visual Impairment and Blindness, August, 470- 483.
• Kekelis, L.S. (1992). Peer interactions in childhood: The impact of visual impairment. New York: American Foundation for the Blind.
• Korinek, L., & Popp, A. P. (1997). Collaborative mainstream integration of social skills with academic instruction. Preventing School Failure, 41(4), 148-153.
• Lane, K. L., Givner, C. C., & Pierson, M. R. (2004). Teacher expectations of student behavior: social skills necessary for success in elementary school classrooms. The Journal of Special Education, 38(2), 104-110.
• Luiselli, J. K., McCarty, J. C., Coniglio, J., Zorilla-Ramiez, C., & Putnam, R. F. (2005). Social skills assessment and intervention: Review and recommendations for school practitioners. Journal of Applied School Psychology, 21(1), 21-38.
• MacCuspie, P.A. (1996). Promoting acceptace of chidren with disabilities: From tolerance to inclusion. New York: Cambridge University Press.
• Mahoney, G., & Perales, F. (2008). How relationship focused intervention promotes developmental learning. Down Syndrome Research & Practice, 13(3), 47–55.
• Mathews, T. L., Fawcett, S. B., & Sheldon, J. B. (2009). Effects of a peer engagement program on socially withdrawn childen with a history of maltreatment. Child and Behavior Therapy, 31(4), 270-291.
• McGaha, C. G., & Farran, D. C. (2001). Interactions in an inclusive classroom: The effects of visual status and setting. Journal of Visual Impairment & Blindness, 95, 80-94.
• Meier, C. R., DiPerna, J. C., & Oster, M. M. (2006). Importance of social skills in the elementary grades. Education and Treatment of Children, 29(3), 409–419.
• Merrell, K. W. (2001). Assessment of children’s social skills: Recent developments, best practices, and new directions. Exceptionality, 9(1), 3–18.
• Miller, M. J., Lane, K. L., & Wehby, J. (2005). Social skills instruction for students with high-incidence disabilities: a school-based intervention to address acquisition deficits. Preventing School Failure, 49(2), 27–39.
• Odom, S. L. (2000). Preschool inclusion: What we know and where we go from here. Topics in Early Childhood Special Education, 20(1), 20–27.
• Odom, S. L., & McEvoy, M. A. (1990). Mainstreaming at the preschool level: potential barriers and tasks for the field. Topics in Early Childhood Special Education, 10(2), 48-61.
• Özdemir, S. (2009). Görme yetersizliği olan çocuklar ile tipik gelişim gösteren çocukların sosyal becerilerinin karşılaştırılması. 19 Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Marmaris, Muğla.
• Özdemir, S. (2010). Sosyal beceriler ve sosyal uyumun desteklenmesi. İ. Halil Diken (Edt). İlköğretimde kaynaştırma, 292-324. Ankara: Pegem.
• Özdemir, S. ve Ataman, A. (2010). Görme yetersizliğinden etkilenen çocukların sosyal beceri yetersizliği. 20. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Gaziantep.
• Özdemir, S., Gürel, Ö., Ceyhun, A.T., Şahin, R., ve Küçüközyiğit, M. S. (2011). Okul öncesi dönemde görme engelli çocuklarla normal gelişim gösteren çocukların oyun davranışlarının karşılaştırılması, 21. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Kıbrıs.
• Parsons, L. D. (2006). Using video to teach social skills to secondary students with autism. Teaching Exceptional Children, 39(2), 32–38.
• Polat, F. (2011). Inclusion in education: A step towards social justice. International Journal of Educational Development, 31, 50–58.
• Rich, E. C., Shepherd, E. J., & Nangle, D. W. (2008). Validation of the SSRS-T, preschool level as a measure of positive social behavior and conduct problems. Education and Treatment of Children, 31(2), 183–202.
• Riggio, R. E. (1986). Assessment of basic social skills. Journal of Personality and Social Psychology, 51(3), 649–660.
• Rosenbulum, L. P. (1998). Best friendship of adolescents with visual impairments: A descriptive study. Journal of Visual Impairment and Blindness, 92, 593–608.
• Rotheram, E., Kasari, C., Chamberlain B., & Locke J.(2010). Social involvement of children with autism spectrum disorders in elementary school classrooms. The Journal of Child Psychology and Psychiatry, 51(11), 1227–1234.
• Ruijs, N. M., & Pectsma T. (2009). Effects of iclusion on students with and with out special educational needs reviewed. Educational Research Review, 4, 67-79.
• Rutherford, R. B., Chipman, J., DiGangi, S. A., & Anderson, K. (1992). Teaching social skills: A practical instructional approach. Ann Arbor, MI: Exceptional Innovations.
• Sargent, L. R. (1991). Social skills for school and community: systematic instruction for children and youth with cognitive delay. Washington, D. C.: The Division on Mental Retardation of the Council for Exceptional Children.
• Sazak, E. (2003). Zihin engelli çocuk için hazırlanan akran aracılı sosyal beceri öğretim programının etkililiğinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Schut, R. B. (1991). The effect of drama to help visually-impaired adolesscents acquire skills. Journal of Visual İmpairment and Blindness, 85(8), 340–341.
• Seymes, W., & Humphrey, N. (2010). Peer group indicators of social inclusion among pupils with autism spectrum disorders in mainstream secondary schools: A comparative study. School Psychology İnternational, 31(5), 478–494.
• Silver, C. H., Elder, W., & DeBolt, A. J. (1999). Social skills self-appraised of children with specific arithmetic disabilities. Developmental Neuropsychology, 16(1), 117–127.
• Sucuoğlu, B., ve Çiftçi, İ. (2001). Yapamıyor mu? Yapmıyor mu? Zihinsel engelli çocuklar için sosyal beceri öğretimi. Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Sucuoğlu, B., ve Özokçu, O. (2005). Kaynaştırma öğrencilerinin sosyal becerilerinin değerlendirilmesi. Özel Eğitim Dergisi, 6(1), 41–57.
• Şahbaz, Ü. (2004). Kaynaştırma sınıflarına devam eden zihin engelli öğrencilerin sosyal kabul düzeylerinin belirlenmesi. 13. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir.
• Tüy, S. (1999). 3–6 yaş arasındaki işitme engelli ve işiten çocukların sosyal becerileri ve problem davranışları yönünden karşılaştırılmaları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Uysal, A. (2003). Kaynaştırma uygulaması yapan öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri. 13. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Eskişehir.
• Ünsal, P. (2007). Kaynaştırma öğrencilerinin sosyal becerilerini artırmak için uygulanan farklı müdahale yaklaşımının etkililiklerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Walker, S. (2005). Gender differences in the relationship between young children’s peer-related social competence and individual differences in theory of mind. The Journal of Genetic Psychology, 166(3), 297– 312.
• Warnes, E. D., Sheridan, S. M., Geske, J.G., & Warnes, W. A. (2005). A contextual approach to the assessment of social skills: İdentifying meaningful behaviors for social competence. Psychology in the Schools, 42(2), 173–187.
• Williams, G. J., & Reisberg, L. (2003). Successful inclusion: Teaching social skills through curriculum integration. Intervention in School and Clinic, 38(4), 205–210.
• Wolery, M., Huffman, K., Holcombe, A., Martin, K. G., Brookfield, J., Schroder, C., & Venn, M. L. (1994). Preschool mainstreaming: Perceptions of Barries and Benefits by faculty in general early childhood education. Teacher Education and Special Education, 17(1), 1–9. 2012, 13(1) 15-17