Kaynaştırma Öğrencilerinin Sosyal Becerilerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2005, Cilt: 6 Sayı: 01, 41 - 65, 01.02.2005

Bülbin Sucuoğlu Osman Özokçu

https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000086

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Kaynaştırma Öğrencilerinin Sosyal Becerilerinin Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, ilkokul sınıflarına devam eden kaynaştırma öğrencilerinin sosyal becerilerini, akranlarıyla karşılaştırarak incelemektir. Çalışma grubu, ilköğretim birinci kademe, birinci, ikinci ve üçüncü sınıfa devam eden 613 öğrenciden oluşmuştur. Bu öğrencilerden 53’ü, kaynaştırma öğrencisi olarak tanımlanmıştır. Öğrencilerin sosyal becerileri, sosyal beceri dereceleme ölçeği (SBDS) kullanılarak değerlendirilmiştir. Öncelikle SBDS nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış, daha sonra kaynaştırma öğrencileri ile diğer öğrencilerin sosyal becerileri ANOVA ile karşılaştırılmış, ayrıca cinsiyet ve sınıf düzeyinin sosyal beceriler üzerinde etkili olup olmadığı tüm çalışma grubu ve kaynaştırma öğrencileri için ayrı ayrı incelenmiştir. Araştırma bulguları, kaynaştırma öğrencilerinin sosyal becerileri ile akademik yeterliliklerinin akranlarından az, problem davranışlarının ise akranlarından fazla olduğunu göstermiştir. Araştırma bulguları SBDS nin özellikleri ve kaynaştırma öğrencilerinin sosyal beceri öğretimi gereksinimleri temel alınarak tartışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Sosyal beceriler, kaynaştırma, engelli öğrenciler

Kaynakça

• Achenbach, T. M., & Edelbrock, C. (1986). Manual for the Teacher's Report Form and Teacher Version of the Child Behavior Profile. Burlington: University of Vermont, Department of Psychiatry.
• Akçamete, G., & Ceber, H. (1999). Kaynaştırılmış engelli ve işiten öğrencilerin sosyometrik statülerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 2(3), 44-74.
• Baysal, E. N. (1989). Okul öncesi dönemindeki Down sendromlu ve normal gelişim gösteren çocukların entegrasyonunda sosyal iletişim davranışlarının incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Beckman, P. J., & Kohl, F. L. (1987). Interaction of preschoolers with and without handicaps in integrated and segragated settings: A longitudinal study. Mental Retardation, 25, 5-11.
• Chadsey-Rusch, J. (1992). Toward defining and measuring social skills in employment settings. American Journal on Mental Retardation, 96(4), 405-418.
• Ciechalski, J. C., & Schmidt, M. W. (1995). The effects of social skills training on students with exceptionalities. Elementary School Guidance & Counseling, 29(3), 217-223.
• Clegg, J.A., & Standen, P.J. (1991). Friendship among adults who have developmental disabilities. American Journal on Mental Retardation, 95, 663- 667.
• Çifci, İ. & Cora-İnce, N. (2002). Zihinsel engelli öğrencilerin davranış problemlerinin öğretmen adayları tarafından belirlenmesi. XII. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildiri Kitabı. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Yayın no: 193.
• Çiçekçi, A. (2000). 10-15 yaş grubundaki engelli bireyler ile engelli olmayan bireylerin davranış problemlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• David, J., Elfenbein, J., Schum; R., & Bentler, R. (1986). Effects of mild and moderate hearing impairments on language, educational and psychosocial behavior of children. Journal of Speech and Hearing Disorders, 51, 53-62.
• Hunt, P., Atwell, M., Farron-Davis, F., & Goetz, L. (1996). Creating socially supportive environments for fully included students who experinces multiple disabilities.Journal of the Association for Persons with Severe Handicaps, 21, 53-71.
• Freund, L. S., & Reiss A. (1991). Rating problem behaviors in outpatients with mental retardation: Use of the aberrant behavior checklist. Research in Developmental Disorders, 12, 435.
• Green, S.B., Salkind, N.J., & Akey, T.M. (1997). Using SPSS for Windows. New Jersey: Prentice Hall.
• Gresham, F. M. (1983). Social skills assessment as a component of mainstreaming placement decisions. Exceptional Children, 49, 331-336.
• Gresham, F. M. (1986). Conceptional and definitional issues in the assessment of children’s social skills: Implications for classifications and training. Journal of Clinical Child Pyschology, 15(1), 3-15.
• Gresham, F. M., & Elliot, S. N. (1990). Social Skills Rating System. Circle Pines: American Guidance Services.
• Gresham, F. M. (1997). Social competence and students with behavior disorders: Where we’ve been, where we are, and where we should go. Education and Treatment of Children, 20(3), 233-250.
• Gresham, F. M., Sugai, G., & Horner, R. H. (2001). Interpreting outcomes of social training for students with high incidence disabilities. Exceptional Children, 67(3),
• Guralnick, M., & Groom, J.M. (1987). The peer relations of mildly delayed and nonhandicapped preschool children in mainstreamed play groups. Child Development, 58, 1558-1572.
• Guralnick, M. (1990). Social competence and early intervention. Journal of Early Intervention, 14, 3-14.
• Kaner, S., & Çiçekçi, A. (2000). Gözden Geçirilmiş Davranış Problemleri Kontrol Listesi’nin Türkçe’ye uyarlanması. Özel Eğitim Dergisi, 2(4), 23-34.
• Kargın, T., Acarlar, F., & Sucuoğlu, B. (2005). Öğretmen, yönetici ve anne babaların kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 4(2), 55-76.
• Lane, K. L. (2004a). Teacher expectations of student behavior: Social skills necessary for success in elementary school classrooms. Journal of Special Education, Summer. Retrieved November 17, 2004, from http:// www.findarticles.com/p/articles/mi_m0HD F.
• Lane, K. L. (2004b). Secondary teachers views on social competence: Skills essentials for success. Journal of Special Education, Fall. Retrieved March 21, 5005 from http:// www.findarticles.com/p/articles/mi_m0HD F.
• Maag, J.W., & Webber, J. (1995). Promoting children’s social development in general education classrooms. Preventing School Failure, 39(3), 13- 20.
• Madden, N., & Slavin, R. (1983). Mainstreaming students with mild handicaps: Academic and social outcomes. Research, 53, 519-659.
• Marzano, R. J., & Marzano, J. S. (2003). The key to classroom management. Educational Leadership, 61(1), 6-17.
• Merrell, K.W., & Gimpel, G. A. (1998). Social skills of children and adolescents. Conceptualization, assessment, treatment. London: Lawrence Earlbaum Associates Publishes.
• Miller, M. J., Lane, K. L., & Wehby, J. (2005). Social skills instruction for students with high incidence disabilities: A school based intervention to address acquisition deficits. Preventing School Failure, 49(2), 27-39.
• O’Neill, R. E. (1997). Autism. In J.W. Wood & A.A. Lazzari (Eds.), Exceeding the boundries: Understanding exceptional lives (424-461). Fort Worth: Harcourt & Brace Co.
• Poyraz-Tüy, S. (1999). 3-6 yaş arasındaki işitme engelli ve işiten çocukların sosyal beceri ve problem davranışları yönünden karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Russell, A. T., & Forness, S. R. (1985). Behavioral disturbance in mentally retarded children in TMR and EMR classrooms. American Journal of Mental Deficiency, 89(4), 338-344.
• Sabornie, E. J., & Beard, G. H. (1990). Teaching social skills to students with mild handicaps. Teaching Exceptional Children, 23(1), 35-38.
• Sargent, L. R. (1991). Social skills for school and community: Systematic instruction for children and youth with cognitive delay. Washington, D.C.: The Division on Mental Retardation of the Council for Exceptional Children.
• Semmel, M., & Gao, X. (1992). Teacher perception of the classroom behaviors of nominated handicapped students in China. Journal of Special Education, 25, 415-430.
• Silver, C. H., Elder, W. G., & DeBolt, A. J. (1999). Social skills self-appraisal of children with arithmetic disabilities. Neuropsychology, 16(1), 117-127. Developmental
• Snell, M. E., & Janney, R. (2000). Teachers’ guides to inclusive practices: Social relationships and peer support. Baltimore: Paul H. Brookes Publishing Co.
• Sucuoğlu, B. (2003). Sorun Davranışlar Kontrol Listesi Türkçe Formu’nun psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 18(52), 77-91.
• Şahbaz, Ü. (2004). Kaynaştırma sınıflarına devam eden zihin engelli öğrencilerin sosyal kabul düzeylerin belirlenmesi. 13. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Ankara: Kök Yayınevi.
• Uysal, A. (1999). Zihinsel engelli ve normal öğrencilerin sosyal beceri düzeylerinin karşılaştırılması. 4. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Eskişehir.
• Uysal, A. (2003). Kaynaştırma uygulaması yapan öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri. 13. Ulusal Özel Eğitim Kongresi. Ankara: Kök Yayınevi.
• Vaughn, S., Elbaum, B. E., & Schumm, J. S. (1996). The effects of inclusion on the social functioning of students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 29, 598-608.
• Vostanis, P., Bickerton, W. L., Cumella, S., Chung M. C., Winchester, C., & Doran, J. (1996). Mother and teacher ratings of maladaptive behavior in children with special needs. European Journal of Special Needs, 11(1), 117- 124.
• Zirpoli, J. T., & Melloy, K. J. (1997). Behavior management: Application for teachers. Ohio: Merrill Prentice Hall.