An Investigation of Graduate Theses on Classroom Teachers' Instructional Practices Related to Inclusion

Yıl 2024, Erken Görünüm, 1 - 16

Serap Demirbilek , M. Sencer Bulut Özsezer , Mesut Demirbilek

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.1327322

Öz

Introduction: Inclusion and the role of classroom teachers in this education process have become increasingly important in recent years. The number of postgraduate theses on inclusion has gradually increased in this context. In this direction, this study aims to examine the doctoral theses dealing with classroom teachers' instructional practices related to inclusion.
Method: The study used document analysis. A total of fifty-four postgraduate theses on classroom teachers' instructional practices related to inclusion, determined by criterion sampling, were subjected to analysis.
Findings: When the results obtained in the research are examined, it is seen that the laws and regulations enacted and the postgraduate studies carried out are historically parallel. However, methodologically, it was seen that more quantitative analyses were conducted on classroom teachers' instructional practices related to inclusion. It was found that designs and models such as descriptive/general survey, relational design, and case study were used intensively, and in terms of sampling methods, simple random sampling, criterion sampling, purposive sampling, and maximum variation sampling methods came to the fore. Again, when the subjects/variables addressed by the theses and the tendencies of the theses were examined, it was seen that the teaching and classroom practices carried out by classroom teachers related to inclusion gained weight. In addition, it was determined that the topics of classroom management in inclusion, teacher competencies or qualifications, support for teachers in special education, and teacher attitudes also formed a trend in postgraduate research.
Discussion: As a result, when we look at the theses, it is seen that a method based on describing the existing situation and problems is followed, and experimental research, suggestions, planning, and modeling for solving problems or effective inclusion practices are missing.

Anahtar Kelimeler

inclusion, classroom teachers, special education, students with special needs, inclusive education

Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırma ile İlgili Öğretimsel Uygulamalarını Ele Alan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Öz

Giriş: Kaynaştırma ve bu eğitim sürecinde sınıf öğretmenlerinin rolü son yıllarda giderek önem kazanmaktadır. Bu çerçevede kaynaştırma ile ilgili gerçekleştirilen lisansüstü tezlerin sayısı giderek artmıştır. Bu doğrultuda bu araştırmada sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma ile ilgili öğretimsel uygulamalarını ele alan lisansüstü tezlerin incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Kaynaştırma ile ilgili olarak sınıf öğretmenlerinin sınıf içi öğretimsel uygulamalarını konu alan ve ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenen toplamda elli dört lisansüstü tez araştırmada analize tabi tutulmuştur.
Bulgular: Araştırmada elde edilen sonuçlara bakıldığında çıkarılan yasa ve yönetmelikler ile gerçekleştirilen lisansüstü çalışmaların tarihsel olarak paralellik gösterdiği görülmüştür. Bununla birlikte yöntemsel olarak bakıldığında sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma ile ilgili öğretimsel uygulamalarını ele alan daha çok nicel araştırmaların gerçekleştirildiği görülmüştür. Nitekim daha çok betimsel/genel tarama, ilişkisel tasarım ve durum çalışması gibi tasarım ve modellerin yoğun olarak kullanıldığı, örnekleme yöntemi açısından ise daha çok basit tesadüfi örnekleme, ölçüt örnekleme, amaçlı örnekleme ve maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemlerinin ön plana çıktığı bulgulanmıştır. Yine tezlerin ele aldıkları konu/değişkenler ve tezlerin eğilimlerine bakıldığında kaynaştırma ile ilgili olarak sınıf öğretmenlerinin gerçekleştirdikleri öğretim ve sınıf içi uygulamaların ağırlık kazandığı görülmüştür. Bununla birlikte kaynaştırmada sınıf yönetimi, öğretmen yetkinlikleri veya yeterlikleri, özel eğitim konusunda öğretmene destek ile öğretmen tutumlarını içeren konuların da gerçekleştirilen lisansüstü araştırmalarda eğilim oluşturduğu tespit edilmiştir.
Tartışma: Sonuç olarak ele alınan tezlere bakıldığında daha çok var olan durumu ve sorunları betimlemeye dayalı bir yöntem izlendiği görülmekte ve sorunların çözümüne yönelik veya etkili kaynaştırma uygulamalarına yönelik deneysel araştırma, öneri, planlama ve modellemelerin eksik olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

kaynaştırma eğitmi, Sınıf ögretmenleri, özel eğitim, özel gereksinimli ögreciler, kapsayıcı eğitim

Kaynakça

• Akbıyık, C. (2022).Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmada problem yaşama ve rehberlik ve araştırma merkezlerinden faydalanma durumları. Yüksek Lisans Tezi. Kastamonu Üniversitesi.
• Akdemir, B., Çapar, E.,&Bayrakdar, M. (2022). İlkokul öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin tutumları ve yeterlilik algıları: Bir karma yöntem araştırması. Trakya Eğitim Dergisi, 12(2), 1036-1056. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1828803
• Aker, G. (2014). Öğretmen adaylarının kaynaştırma hakkındaki tutumları [Prospectiveteachers' attitudestowardsinclusiveeducation]. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi.
• Alquraini, T.,& Gut, D. (2012). Critical components of successfulinclusion of studentswith severe disabilities: Literaturereview. International Journal of Special Education, 27(1), 42-59 Retrieved from . Retrieved from https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ979712.pdf
• Anılan, H., & Kayacan, G. (2015). Sınıf öğretmenlerinin gözüyle kaynaştırma gerçeği. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (Özel Sayı), 74-90. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/43713
• Avcı, G. & Demirok, M. S. (2022). Sınıfında özel gereksinimli öğrencisi bulunan farklı branşlarda görev yapan ortaokul öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 501-520. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2118213
• Aydın, F. & Arslan R. (2022). Sınıf öğretmenlerinin metaforlar yoluyla kaynaştırma ve öğrencisine yönelik algıları. Trakya Eğitim Dergisi, 12(3), 1883-1906. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1859050
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 231-274. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/bitlissos/issue/38061/399955
• Batmaz, G., & Çermik, H. (2019). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma öğrencilerine yönelik yaptıkları öğretimsel düzenlemelerde karşılaştıkları engeller ve aldıkları destekler. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(1), 27-38. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/705614
• Bektaş, F. (2022). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya yönelik düşünce, tutum ve endişelerinin demografik değişkenlere göre incelenmesi [Investigation of classroom teachers' thoughts, attitudes and concerns towards inclusion according to demographic variables] [Tezsiz yüksek lisans projesi, Pamukkale Üniversitesi].
• Batu, S. (2005). Kaynaştırma ve özel eğitim hizmetleri [Inclusionandspecialeducationservices]. S. Eripek (Ed.). Özel Eğitim(ss. 15-28). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Batu, E. S.,Cüre, G., Nar, S., Gövercin, D., & Keskin, M. (2018). Türkiye'de ilkokul ve ortaokullarda yapılan kaynaştırma araştırmalarının gözden geçirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(3), 577-614. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.336925
• Bolat, E. Y. & Ata, N. (2017). Kaynaştırma uygulamaları hakkında okul yöneticilerinin görüşleri [Opinions of schooladministratorsaboutinclusionpractices]. Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 165-185. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/386966
• Bowen, G. A. (2009). Documentanalysis as a qualitativeresearchmethod. QualitativeResearchJournal, 9(2), 27–40. https://doi.org/10.3316/qrj0902027
• Bui, X.,Quirk, C., Almazan, S., &Valenti, M. (2010). Inclusiveeducationresearchandpractice. Maryland CoalitionforInclusiveEducation.
• Can, E. & Kara, Z. (2017). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma öğrencilerine yönelik tutumlarını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 71-96. Retrieved from https://dspace.trakya.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/trakya/6798/6798.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Copeland, S. R.,Hughes, C., Carter, E.W., Guth, C., Presley, J.A., Williams, C. R., &Fowler, S.E. (2004). Increasing Access to general education: Perspectives of participants in a highschoolpeersupport program. Remedialand Special Education, 25(6), 342-352. https://doi.org/10.1177/07419325040250060201
• Creswell, J.W. (2013). Qualitative Inquiry & Research Design Choosing Among Five Approaches. SAGE Publications.
• Creswell, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods] (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Siyasal Kitapevi.
• Çankaya, Ö. & Korkmaz, İ. (2012). İlköğretim I. Kademede Kaynaştırma Uygulamalarının Sınıf Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(1), 1-16. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1492210
• Delice, A. (2010). Nicel araştırmalarda örneklem sorunu [Sampling problem in quantitativeresearch]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(4), 1969-2018. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/113948/
• Demir, M. K. & Açar, S. (2011). Kaynaştırma konusunda tecrübeli sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 719-732. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/817376
• Demirbilek, M. & Levent, F. (2020). Kaynaştırma sınıflarında özel eğitim alan öğrencilere yönelik öğretmen davranışlarına ilişkin rehberlik öğretmenlerinin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(3) , 479-511. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.578454
• Duran, Ç., Ata, S., & Metin, E. N.(2021). Türkiye'de Kaynaştırma ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin Çeşitli Kriterlere Göre İncelenmesi. IGUSABDER, (14),213-226. https://doi.org/10.38079/igusabder.863163
• Downing, J. E.,Spencer, S., &Cavallaro, C. (2004). Thedevelopment of an inclusivecharterelementaryschool: Lessonslearned. ResearchandPracticeforPersonswith Severe Disabilities, 29(1), 11-24. https://doi.org/10.2511/rpsd.29
• Erçiçek, B.,Ünay, E., & Günal, Y. (2022). Bütünleştirmenin özel gereksinimli öğrenciler üzerindeki etkisinin okul öncesi öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(235), 1917-1934. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1569764
• Ergin, N. (2022). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya yönelik mesleki yeterlilikleri [Classroomteachers' professional competencesforinclusiveeducation]. Tezsiz Yüksek Lisans Projesi. Pamukkale Üniversitesi.
• Erişti, D. B., Kuzu, A., Yurdakul, I. K., Akbulut, Y., & Kurt, A. A. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri [Scientificresearchmethods]. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Fisher, J. B.,Shumaker, J. B., &Deshler, D. D. (1995). Searchingforvalidatedinclusivepractices: A review of literature. Focus on ExceptionalChildren, 28(4), 1-20.https://doi.org/10.17161/fec.v28i4.6853
• Gök, R. (2013). Kaynaştırma öğrencisi bulunan ilkokul sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetiminde karşılaştıkları zorluklar ve bu zorluklarla başa çıkma yöntemleri [Difficultiesencounteredbyprimaryschoolclassroomteacherswithinclusivestudents in classroommanagementandmethods of copingwiththesedifficulties]. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi.
• Gümüş, M.M.,Ekdi, E., Acar, H., Demir, M. C., Taruk, M. Ağaçhanlı, S. & Demir, Y. (2021). Türkiye’de kaynaştırma, uygulamaları, tarihi ve yıllara göre kaynaştırma öğrenci sayıları [Inclusiveeducation in Turkey, practices, historyandnumber of students in inclusiveeducationbyyears]. Journal of SocialandHumanitiesSciencesResearch, 8(68), 903-914. http://dx.doi.org/10.26450/jshsr.2403
• Gündoğdu-Irmak, A. (2018). 1997-2017 yılları arasında kaynaştırma ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Investigation of postgraduatetheses on inclusiveeducationbetween 1997-2017 in terms of variousvariables]. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Haverkamp, B. E. (2005). Ethicalperspectives on qualitativeresearch in appliedpsychology. Journal of CounselingPsychology, 52(2), 146–155. https://doi.org/10.1037/0022-0167.52.2.146
• Hunt, P.,Soto, G., Maier, L., &Doering, K. (2003). Collaborativeteamingtosupportstudents at risk andstudentswith severe disabilities in general educationclassroom. ExceptionalChildren, 69(3), 315-332. https://doi.org/10.1177/001440290306900304
• İnce, S., & Yaşar-Ekici, F. (2021). Erken çocukluk eğitiminde kaynaştırma [Inclusion in early childhood education]. F. Yaşar-Ekici & K. A. Kırkıç (Eds.) Erken çocukluk eğitimi: Kuramdan uygulamaya içinde(ss. 427-453). Nobel Yayınevi.
• İsmail, M. A. (2022). Kaynaştırma uygulamalarında karşılaşılan sorunlar üzerine yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi: Meta-sentez çalışma [Investigation of postgraduatetheses on problemsen countered in inclusive education practices: A meta-synthesis study]. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi.
• Karaoğlan, E. (2022). Okul yöneticilerinin özel gereksinimli öğrencilere yönelik çalışmalarının kaynaştırma uygulamalarıyla ilişkisi [Therelationshipbetweenschooladministrators' workforstudentswithspecialneedsandinclusiveeducationpractices]. Tezsiz Yüksek Lisans Projesi. Pamukkale Üniversitesi.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi [Scientificresearchmethod]. Nobel Yayıncılık. Kırcaali-İftar, G. (1998). Kaynaştırma ve destek özel eğitim hizmetleri [Inclusionandsupportspecialeducationservices]. S. Eripek (Ed.).Özel Eğitim(ss. 17-22). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Korkmaz, Z.,& Ünsal, F. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri: Odak grup çalışması [Preschool teachers' views on inclusiveeducation: Focusgroupstudy]. Ases International EducationalSciencesConference,July 22-24, 2022, Malatya, Türkiye.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2001). Rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yönetmeliği [Guidanceandpsychologicalcounsellingservicesregulation]. Resmi Gazete (17.04.2001 tarih ve 24376 sayılı)
• Milli Eğitim Bakanlığı (2008). Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulamalarıgenelgesi (2008/60) [Circular oninclusiveeducationpractices]. Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü
• Milli Eğitim Bakanlığı (2017). Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları genelgesi [Circular on inclusive/integrativeeducationpractices] (2017/28). Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Özgür, H. & Nuri, C. (2022). Sürekli ve düzenli sınıf öğretmeni değişikliğinin kaynaştırma öğrencisi üzerindeki etkisinin öğretmen görüşlerine göre belirlenmesi [Determination of theeffect of continuousandregularclassroomteacherchange on inclusionstudentsaccordingtoteachers' opinions]. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 6(11), 1-21.http://dx.doi.org/10.31461/ybpd.1109588
• Özkan, Ö. & Kaya, Ş. Ş. (2015). Bilimsel makalede “sınırlılıklar” neden ve nasıl yazılır [Whyand how towrite "limitations" in a scientificpaper]. TAF PreventiveMedicineBulletin. http://dx.doi.org/10.5455/pmb.1-1429055604
• Öztürk, D. &Akdal, D. (2022). Sınıflarında özel gereksinimli öğrencileri olan sosyal bilgiler öğretmenlerinin bütünleştirme ortamlarında sosyal bilgiler öğretimine ilişkin görüşleri [Theviews of socialstudiesteacherswhohavestudentswithspecialneeds in theirclassrooms on socialstudiesteaching in integrationsettings]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (61), 453-484. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1897917
• Ryndak, D. L.,&Billingsley, F. (2004). Access tothe general educationcurriculum. In C. H. Kennedy & E. Horn (Eds.) Includingstudentswith severe disabilities(pp. 55-56). Boston: Allyn&Beacon
• Sailor, W. (2002). President’scommission on excellence in specialeducation: Researchagendataskforce. Nashville, TN
• Stenhoff, D. M. &Lignugaris/Kraft, B. (2007). A review of theeffects of peertutoring on studentswithmilddisabilities in secondarysettings. ExceptionalChildren, 74(1), 8-30.https://doi.org/10.1177/001440290707400101
• Trotter, R. T. (2012). Qualitativeresearchsampledesignandsample size: Resolvingandunresolvedissuesandinferentialimperatives. PreventiveMedicine, 55(5), 398-400. http://dx.doi.org/10.1016/j.ypmed.2012.07.003
• Uğurlu, H. (1992). Entegrasyonun 8-11 yaş grubu işitme engelli çocukların psikososyal gelişimine etkisinin incelenmesi [Investigation of theeffect of integration on thepsychosocialdevelopment of hearingimpairedchildrenaged 8-11 years]. 1. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildirileri. Ankara.
• Usta, M. E., Çetin, G., & Arıkan, İ. (2021). Sınıf yönetimi sürecinde öğretmenlerin kaynaştırmaya yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi [Investigation of teachers' attitudestowardsinclusion in classroommanagementprocessaccordingtosomevariables]. Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 119-132. http://dx.doi.org/10.24315/tred.878088
• Uzuner, F. G. & Yazıcı, M. S. (2022). Sınıf öğretmenlerinin tipik gelişim gösteren öğrenciler ile özel gereksinimli öğrencileri için kullandıkları ölçme ve değerlendirme yöntem ve tekniklerinin belirlenmesi [Determiningtheassessmentandevaluationmethodsandtechniquesusedbyclassroomteachersforstudentswithtypicaldevelopmentandstudentswithspecialneeds]. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(35), 870-897. http://dx.doi.org/1010.35675/befdergi.845465
• Westling, D.,&Fox, L. (2009). Teachingstudentswith severe disabilities ( 4th ed.). New Jersey: Merrill Prentice Hal
• Yazıcıoğlu, T. (2018). Kaynaştırma uygulamalarının tarihsel süreci ve Türkiye’de uygulanan kaynaştırma modelleri [Historicalprocess of inclusionpracticesandinclusionmodelsapplied in Turkey]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 8(1), 92-110. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.420028
• Yıldırım, A.& Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitativeresearchmethods in socialsciences]. Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, E. (2019). Content analysis of master’sanddoctoraldissertations on inclusiveeducation in Turkey. Kastamonu EducationJournal, 27(1), 119-127. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2402
• Yücelkan, C. (2022). Kaynaştırma uygulamalarını başarıya ulaştıran etmenler [Factorsthatmakeinclusionpracticessuccessful]. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, (17), 26-38. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2487183
• Yükseköğretim Kurulu [YÖK] (2022). Üniversitelere göre tez sayıları ve türleri [Numberandtypes of thesesbyuniversity] Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/IstatistikiBilgiler?islem=1