Psikolojik Destek Programının Engelli Yetişkinlerin Psikolojik Sağlamlık ve Yaşam Doyumuna Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 2, 291 - 311, 01.06.2019

Serap Nazlı

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.456299

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı, pozitif
psikoloji temelli hazırlanan psikolojik destek programının engelli
yetişkinlerin psikolojik sağlamlık ve yaşam doyumlarına etkisini incelemektir.
3 Aralık Dünya Engelliler haftası dolayısı ile düzenlenen programa gönüllü 35
engelli yetişkin katılmıştır. Program 5 gün sürmüş, ilk 4 gün 16 saat
psikolojik destek programı ve son gün kutlama töreni yapılmıştır. Psikolojik
destek programı psikoeğitim formatında, gelişimsel, soyut ve kapalı grup
biçiminde tasarlanmıştır. Programı değerlendirmek için Kısa Psikolojik
Sağlamlık Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ve Psikoeğitim Programını Değerlendirme
Formu uygulanmıştır. Ölçeklerden elde edilen verilerin analizinde bağımlı gruplar
için t-testi, değerlendirme formunun frekans ve yüzdeleri hesaplanmıştır. Elde
edilen bulgular, psikolojik destek programının engelli yetişkinlerin psikolojik
sağlamlık ve yaşam doyumlarını anlamlı düzeyde artırdığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

3 Aralık Dünya Engelliler Haftası, engelli yetişkinlerin kişisel gelişim eğitimi, işitme engelli, görme engelli, ortopedik engelli, pozitif psikoloji

The Effect of Psychological Support Program on Resilience and Life Satisfaction of Adults with Disabilities

Öz

The aim of this study is to examine the impact of a
positive psychology-based psychological support program on the resilience and
life satisfaction of adults with disabilities. 35 adults with disabilities
voluntarily participated in the program designed for the International Day of
Persons with Disabilities. The program lasted 5 days: a 16-hour psychological
support program for the first 4 days and a celebration ceremony on the last
day. Psychological support program was designed as a developmental, abstract
and closed group in psychoeducation format. Brief Resilience Scale,
Satisfaction with Life Scale and Psychoeducation Program Evaluation Form were
the instruments used in the study. For the analysis of the data obtained from
the scales, t-test for dependent groups and frequencies and percentages of the
evaluation form were calculated. Results indicated that the psychological
support program significantly increased resilience and life satisfaction of
adults with disabilities.

Anahtar Kelimeler

December 3rd International Day of Persons with Disabilities, personal development training for adults with disabilities, visual impairment, hearing impairment, physical impairment, positive psychology

Kaynakça

• Aydın, Y. (1991). Sakatların İstihdamı Hakkında Tüzük Uygulaması Açısından Sakatların Çalışma Sorunlarının İncelenmesi ve Zonguldak Örneği [Examination of the Working Problems of the Disabled in Terms of the Implementation of the Statute on the Employment of Disabled Persons and Zonguldak Example]. (Unpublished master dissertation), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Bolton, E. E., Lambert, J. F., Wolf, E. J., Raja, S., Varra, A. A., & Fisher, L. M. (2004). Evaluating a cognitive–behavioral group treatment program for veterans with posttraumatic stress disorder. Psychological Services, 1 (2), 140–146.Böcü, B. B. (2000). Türkiye`de Özürlülerin Büro Hizmetlerinde İstihdam Edilmesi Açısından Mesleki Eğitimin Önemi [Employment of the Vocational Education in Turkey: Importance of Disability Services Office], (Unpublished master dissertation), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Brown, N.W. (2013). Psikoeğitsel gruplar hazırlama ve uygulama rehberi [Psychoeducational groups process and practice]. Turkish language edition, Ankara: Anı Yayıncılık.Buğan, G. M. (1999). Yetişkin zihin engelli kadınların günlük yaşam becerilerini gerçekleştirme durumlarının belirlenmesi [Determination of situations of daily living skills of adult mentally retarded women]. (Unpublished master dissertation), Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni [Data analysis handbook for social sciences: statistics, research design], 22nd Edition. Ankara: Pegem Akademi.Chen, M.W., & Rybak, C.J. (2004). Group leadership skills: Interpersonal process in group counseling and therapy. Brooks/Cole Cengage Learning, USA.Cheng, M., Hasche, L., Huang, H., & Su, X.S. (2015). The effectiveness of a meaning-centered psychoeducational group intervention for Chinese college students. Social Behavior and Personality, 43 (5), 741-756.Chinaveh, M. (2010). Training problem-solving to enhance quality of life: Implication towards diverse learners. Procedia Social and Behavioral Sciences, 7, 302-310.Çağ, P., & Yıldırım, İ. (2013). Evlilik doyumunu yordayan ilişkisel ve kişisel değişkenler [Relational and personal predictors of marital satisfaction]. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (39), 13-23.Çoban, A. E., & Hamamcı, Z. (2008). Stresle başa çıkma programının psikolojik danışmanların mesleki tükenmişlik düzeyleri üzerine etkisi [Effect of stress coping program on the level of vocational burnout of counselors]. İlköğretim Online, 7(3), 600-613.Demir, A. (2000). Türkiye`de özürlülerin mesleğe yöneltilmesi ile istihdamı meselesi [The issue of employment with disabilities to be directed into the profession in Turkey]. (Unpublished master dissertation), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.Diener, E., & Suh, E. (1997). Measuring quality of life: Economic, social, and subjective indicators. Social Indicators Research, 40, 189–216.Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması [Adaptation of brief resilience scale into Turkish: A validity and reliability study]. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102Duran Oğuz, N. (2006). Wellness among Turkish university students: Investigating the construct and testing the effectivess of an artenriched wellness program. (Unpublished doctoral dissertation), Social Sciences of Middle East Technical University, Ankara.Erdem, B. (1999). Self-concept and physical self-perception differences between active wheelchair basketball players and non-active disabled male adults. (Unpublished doctoral dissertation), Social Sciences of Middle East Technical University, Ankara.Eren, K.A., & Aşıcı, A.A. (2016). The determinants of happiness in Turkey: Evidence from city-level data. Journal of Happiness Studies. DOI 10.1007/s10902-016-9746-9.Erkek, A. (1994). Örgütlerde ortopedik özürlüler ve sorunlarının davranışsal yönden incelenmesi [Behavioral examination of orthopedic disability and its problems in organizations]. (Unpublished doctoral dissertation), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Eryılmaz, A. (2011). Yetişkin öznel iyi oluşu ile pozitif psikoterapi bağlamında birincil ve ikincil yetenekler arasındaki ilişkilerin incelenmesi [The examination of the relationship between primary and secondary skills in the context of positive psychotherapy with adults’ subjective well-being]. Klinik Psikiyatri Dergisi, 14, 17-28.Eryılmaz, A., & Doğan, T. (2012). İş yaşamında öznel iyi oluş: Utrecht işe bağ ölçeğinin psikometrik özelliklerinin incelenmesi [Business life of subjective well-being: Examining the psychometric properties of the scale bond Utrecht work]. Klinik Psikiyatri Dergisi, 15 (1), 49-55. Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS, 2nd Edition. Sage Publications Inc.Glass, S.D. (2010). The practical handbook of group counseling: Group work with children, adolescents, and parents, 2nd Edition. GHP Practical Handbooks, USA.Genç, Y. (2015). Engellilerin sosyal sorunları ve beklentileri [Social problems and expectations of disabled people]. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 35/2, 65-92.Gülsaçtı, F. (2009). Sosyal beceri eğitimine yönelik programın üniversite öğrencilerinin, sosyal beceri, öznel ve psikolojik iyi olma düzeylerine etkisi [The effects of group guidance program based on social skill training on levels of students' social skill, subjective and psychological well-being]. (Unpublished doctoral dissertation), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.Jacobs, E.E, Masson, R.L., Harvill, R.L, & Schimmel C.J. (2012). Group counseling strategies and skills, 7th edition. Brooks/Cole Cengage Learning, USA.Hünler, O. S., & Gençöz, T. (2003). Boyun eğici davranışlar ve evlilik doyumu ilişkisi: Algılanan evlilik problemleri çözümünün rolü [The relationship between submissive behaviors and marital satisfaction: The role of solving perceived marital problem]. Türk Psikoloji Dergisi, 18 (51), 99-108.İlhan, T., & Özbay, Y. (2010). Her amaç sağlığa iyi gelmez: Yaşam amaçların ve psikolojik ihtiyaç doyumunun öznel iyi oluş üzerindeki yordayıcı rolü [The predictive role of life goals and psychological need satisfaction on subjective well-being]. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 34 (2), 109-119. İnce, A. (1996). Avrupa birliğinde ve Türkiye`de özürlüler [Disabled people in Turkey and the European Union]. İstanbul: Marmara Üniversitesi Avrupa Birliği Enstitüsü.Karçkay, U. K. (2001). Türkiye`de Özürlü Nüfusa Yönelik İstihdam Politikaları ve Etkileri [Employment policies and their implications for disabled Population in Turkey]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Karademas, E. (2007). Positive and negative aspects of well-being: Common and specific predictors. Personality and Individual Differences, 43, 277-287.Keskin, M. (2001). Engellilerin toplumsal yaşama katılımında eğitim-rekreasyon-spor uygulamaları ve etkisi [Impact of disability education on participation in social life]. (Unpublished master dissertation), Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.Keyes, C. L. M., Shmotkin, D., & Ryff, C. D. (2002). Optimizing well-being: The emiprical encounter of two traditions. Journal of Personality & Social Psychology, 82, 6, 1007-102.Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yasam doyumu düzeyinin karsılaştırılması. [Comparison of the levels of the normal and troubled adolescent life satisfaction]. (Unpublished master dissertation), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Kuzucu, Y. (2006). Duyguları fark etmeye ve ifade etmeye yönelik bir psikoeğitim programının, üniversite öğrencilerinin duygusal farkındalık düzeylerine, duygularını ifade etme eğilimlerine, psikolojik ve öznel iyi oluşlarına etkisi [Emotions of a psychoeducation program is intended to express and to realize, emotional awareness of university students, the tendency to express their feelings, the effects of psychological and subjective well-being]. (Unpublished doctoral dissertation), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Linley, P. A., Joseph S., Harrington S., & Wood, A. M. (2006). Positive Psychology: Past, Present and (possible) Future. The Journal of Positive Psychology, 1 (1), 3-16.Nazlı, S. (2014). Akademide yaşam becerileri [Life skills in academy]. Ankara: Anı Yayıncılık.Nazlı, S. (2017). The effect of a psycho-education application on life satisfaction of adults. 2nd Eurasian Congress of Positive Psychology Books of Abstracts. pp. 238.Onur, B. (2011). Gelişim psikolojisi: Yetişkinlik-yaşlılık-ölüm [Developmental psychology: Adult-age and death]. Ankara: İmge Yayınevi.Özü, Ö. (2010). Bilişsel davranışçı yaklaşıma dayalı stresle başa çıkma eğitim programının işgörenlerin stres, kaygı ve iyilik hali düzeylerine etkisi: Karşıyaka vergi dairesi örneği [The effects of cognitive behavioral approach based stress management education program on the stress, anxiety and well-being level of employees: The case of Karşıyaka tax office]. (Unpublished doctoral dissertation), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.Pamuk, S. (2002). Çalışma yaşamındaki engellilerin iş doyumu [Job satisfaction of disabled people in working life]. (Unpublished master dissertation), Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. Pavot, W., & Diener, E. (1993). Review of the satisfaction with life scale. Psychological Assessment, 5 (2), 164-172.Pehlivan, H. (2011). Bilişsel davranışçı yaklaşım temelli psikoeğitim programının kadın dayanışma merkezine başvuran annelerin iyi oluş düzeyi, evlilik doyumu, problem çözme ve iletişim becerilerine etkisi [The effects of cognitive behavioral approach based on the psychoeducation program of the women's well-being level, marital satisfaction, problem solving and communication skills]. (Unpublished doctoral dissertation), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57 (6), 1069-1081.Ryan, R. M., & Deci, E. L., (2001), Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55 (1), 68-78.Santrock, J.W. (2011). Yaşam boyu gelişim [Life-span development]. Turkish language edition, Ankara: Nobel Yayıncılık.Seligman, M. E. (2002). Positive psychology, positive prevention, and positive therapy. (In Snyder, C.R. and S. J. Lopez) (Eds.). Handbook of Positive Psychology (pp. 3-9). New York: Oxford University Press. [Electronic version]. Retrieved April 2013, from http://site.ebrary.com/lib/pamukkale.Sezer, S. (2008). Bilişsel davranışçı yaklaşımla bütünleştirilen hobiterapi uygulamasının bir eğitim kurumunun örgüt depresyonu üzerindeki etkisi [The effect of hobby therapy practice, which is integrated with cognitive-behavioral approach, on organization depression of an education institution]. (Unpublished doctoral dissertation), Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P., & Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194–200.Smith, B. W., Tooley, E. M., Christopher, P., & Kay, V.S. (2010). Resilience as the ability to bounce back: A neglected personal resource? Journal of Positive Psychology, 5, 166-176.Şahin, M. (2002). Türkiye'de sakatların çalışma hayatındaki sorunları [Problems in the working life of the disabled in Turkey]. (Unpublished master dissertation), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Tanhan, F. (2007). Ölüm kaygısıyla baş etme eğitiminin ölüm kaygısı ve psikolojik iyi olma düzeyine etkisi [The effects of coping with death anxiety education programme on death anxieties and psychological well-being]. (Unpublished doctoral dissertation). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Tufan, I., Yaman, H., & Arun, Ö. (2007). Disability in Turkey. Suggestions for overcoming current problems. International Social Work, 50, 5, 839-846.TURKSTAT. (2010). Özürlülerin sosyal sorun ve beklentileri araştırması 2010 [Survey on problems of disabled people 2010]. Retrieved May 2016, from TURSTAT www.tuik.gov.trTURKSTAT. (2016). Yaşam memnuniyet anketi 2015 [Life satisfaction survey 2015]. Haber Bülteni, number 21518, from TURKSTAT www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21518Tusaie, K., & Dyer, J. (2004). Resilience: A historical review of the construct. Holistic Nursing Practice, 18, 3–8.Veitch, H.G. (2007). The development and evaluation of a psychological wellness programme for adults. (Unpublished master dissertation), Free State, Bloemfontein.Yeşilyaprak, B., & Boysan, M. (2015). Latent class analysis of job and life satisfaction among school counselors: A national survey. Journal of Happiness Studies, 16, 1-15.