Otizm Spektrum Bozukluğu Tanısı Koyan Doktorların Tıbbi Tanılama Sürecine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 1 - 29, 02.03.2021

Emine Yiğitoğlu Serhat Odluyurt

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.635435

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı, İç Anadolu Bölgesi'ndeki bir üniversite hastanesinde
çalışan çocuk psikiyatri ve çocuk nöroloji doktorlarının OSB tanısı koyarken
izledikleri basamaklara ve yaşadıklarına ilişkin görüş ve önerilerinin
belirlenmesidir. Araştırmada nitel araştırma deseni kullanılmıştır ve veriler
yarı-yapılandırılmış görüşmeler yoluyla elde edilmiştir. Araştırmadan elde
edilen bulgulara göre araştırmaya katılan doktorların OSB tanısı koyarken, hem
organik hem de çevresel nedenleri araştırdıkları, OSB tanısına yönlendiren
yetersizlik alanları olarak çoğunlukla sosyal etkileşimsel alandan
bahsettikleri belirlenmiştir. Bulgularda, araştırmaya katılan doktorların OSB
tanısı koyarken çoğunlukla Türkçe geçerliliği olan tarama ve tanılama
araçlarını kullandıkları, tanı koyarken tıbbi iş birliklerinden yaralandıkları;
fakat eğitimciler ile de daha çok iş birliği içinde olmanın gerekliliği üzerine
görüş bildirdikleri görülmektedir. Doktorların tanı sürecinde en büyük sorun
olarak aile tepkilerinden bahsettikleri ve bu tepkilerin tanıyı etkilememesi
için aileye psiko eğitim uyguladıklarını belirttikleri görülmektedir.
Araştırmaya katılan doktorların OSB'nin görülme sıklığındaki artışın nedeni
olarak çoğunlukla değişen yaşam tarzlarının OSB'nin sıklığında artışa neden
olduğunu belirttikleri görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), Tanı Koyma, çocuk psikiyatri doktoru, çocuk nöroloji doktoru.

Kaynakça

• KaynakçaAkbey, G. A., ve Kalaycı, C. (2016). Zihinsel yetersizlik ve otizm spektrum bozukluğunda (OSB) aileler ve tutumlar. İ. H. Diken ve H. Bakkaloğlu (Ed.), Zihin yetersizliği ve otizm spektrum bozukluğu(s.312- 334). Ankara: Pegem Akademi.
• Aksoy, V. (2013). Eğitsel planlama için otizm tarama araçları (ASIEP-3)'nın psikometrik niteliklerinin belirlenmesi: Türkiye örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi.Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aksoy, V., ve Şahin, Ş. (2016). Otizm spektrum bozukluğu (OSB): tarama, tanılama ve değerlendirme. (s. 230- 262). İ. H. Diken ve H. Bakkaloğlu (Ed.), Zihin yetersizliği ve otizm spektrum bozukluğu (s.230- 262). Ankara: Pegem Akademi.
• Amerikan Psikiyatri Birliği. (2013) Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal elkitabı (DSM-5) (5. Baskı). (Çev: E. Köroğlu) Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Asperger, H. (1944). Die 'autistichen psichopathen' im kindesalter. Archiv für Psychiatrie und Nervenkrankheiten, 117, 76-136 (Aktaran: Schreibman, 2005).
• Atladottir, H. O., Parner, E.T., Schendel, D., Dalsgaard, S., Thomsen, P. H., ve Thorsen, P. (2007). Time trends in reported diagnoses of childhood neuropsychiatric disorders. Arch Pediatr Adolesc Med,161:193-8.
• Aydın, D., ve Özgen, Z. E. (2018). Çocuklarda otizm spektrum bozukluğu ve erken tanılamada hemşirenin rolü. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(3), 93-10.
• Aziz, A. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri ve teknikleri (11. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Berg, B. L. (2004). Qualitative research methods for the social sciences. (5. Baskı). Boston: Person Inc.
• Bhandari, A., Sandlow, J. I., ve Brannigan, R. E. (2011). Risks to offspring associated with advanced paternal age. Journal of Andrology, 32(2), 121-2.
• Bishop, S. L., Luyster R., Richler J. ve Lord C. (2008). Diagnostic assessment. K. Chawarska, A. Klin ve F.R. Volkmar (Ed.), Autism spectrum disorders in infants and toddlers: Diagnosis, assessment and treatment. (s.23-50). New York: The Guilford Press.
• Bogdan, R. ve Biklen, S.K. (1998). Qualitative research for education: An introduction to theories and methods. (3. baskı). Boston: Allyn and Bacon, Inc.
• Bromley, J., ve Mellor, C. (2012). Working with families. Clinical psychology and people with intellectual disabilities.In E. Emerson, C. Hatton, K. Dickson, R.
• Gone, A. Caine, ve J.Bromley (Eds.), Clinical psychology and people with intellectual disabilities. United Kingdom, UK: West Sussex, John Wiley ve Sons, Ltd. ,Publication.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Ç. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri.(21. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Case, S. (2000). Refocusing on the parent: What are the social issues of concern for parents of disabled children? Disability & Society, 15(2), 271–292.
• Cassidy, A. ve Morgan, H. (2006). Government and Autism: Opportunities and Solutions. Autism NI (PAPA), Belfast.
• Cavkaytar, A., Batu, S., ve Çetin O. B., (2008). Perspectives of Turkish mothers on having a child with developmental disabilities. International Journal of Special Education, 23, 102-109.
• Chakrabarti, S., ve Fombonne, E. (2001). Pervasive developmental disorders in preschool children. JAMA, 285, 3093-9.
• Crais, E. R., McComish, C. S., Humphreys,B. P., Watson, L. R., Baranek, G. T., Reznick, J. S., Christian R. B., ve Earls, M. (2014). Pediatric healthcare professionals' views on autism spectrum disorder screening at 12–18 months. Journal of Autism and Developmental Disorders, 44(9), 2311–2328.
• Çolak, A. (2007). Kaynaştırma uygulanan bir ilköğretim sınıfındaki sosyal yeterlik özelliklerinin betimlenmesi ve iyileştirilmesi çalışmaları. Doktora Tezi. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim Dalı.
• Daley, T. C., ve Sigman, M. D. (2002). Diagnostic conceptualization of autism among Indian psychiatrists, psychologists, and pediatricians. Journal of Autism and Developmental Disorders, 32(1), 13-23.
• Demir, Ş. (2014). Assessing social skills of children with autism. Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 47(2), 223-244
• Doğru, Y., Arslan, S., ve Arslan, E. (2008). Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyi ile durumluk kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 543-553.
• Elsabbagh, M., ve Johnson, H. M. (2009). Getting answers from babies about autism. Trends in Cognitive Sciences, 14(2), 81-87.
• Fernell, E., Wilson, P., Hadjikhani, N., Bourgeron, T., Neville, B., Taylor, D., ve Gillberg, C. (2014). Screening, intervention and outcome in autism and other developmental disorders: the role of randomized controlled trials. Journal of Autism and Developmental Disorders, 44(8), 2074-2076.
• Filipek, P. A., Accardo, P. J., Ashwal, S., Baranek, G. T., ve Cook, E. H. (2000). Practice parameter: Screening and diagnosis of autism. Report on the quality standards subcommittee of the American academy of neurology and the child neurology society. Neurology, 55, 468-479.
• Finke, E. H., Drager, K. D. R., ve Ash, S. (2010). Pediatricians' perspectives on identification and diagnosis of autism spectrum disorders. Journal of Early Childhood Research, 8(3), 254-268.
• Friedman, N., Sadhu, J., ve Jellinek, M. (2012). DSM-5: Implications for pediatric mental health care. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics, 3(2),163–178. doi: 10.1097/DBP.0b013e3182435c5a.
• Gillberg, C., Gillberg, C., Rastam, M., ve Wentz, E. (2001). The Asperger syndrome (and high functioning autism) diagnostic interview (ASDI): a preliminary study of a new structured clinical interview. Autism, 5(1), 57-66.
• Goin-Kochel, R. P., Mackintosh, V. H., ve Myers, B. J. (2006). How many doctors does it take to make an autism spectrum diagnosis? Autism, 10(5), 439-451. https://doi.org/10.1177/1362361306066601.
• Gupta, A., ve Singhal, N. (2005). Psychosocial support for families of children with autism. Asia Pacific Disability Rehabilitation Journal,16, 62-83.
• Güler, T. (2012). Ailenin tanımı, tarihsel gelişimi ve aile çeşitleri. T. Güler (Ed.), Anne Baba Eğitimi. (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Huber, C. H. (1979). Parents of the handicapped child: Facilitating acceptance through group counseling. The Journal of Counselin & Development, 57(5), 267–269.
• Hultman, C. M.,Sandin, S., Levine S. Z., Lichtenstein, P., ve Reichenberg, A. (2011). Advancing paternal age and risk of autism: new evidence from a population-based study and a meta- analysis of epidemiological studies. Molecular Psychiatry, 16, 1203-1212.
• Imran, N., Chaudry, M. R., Azeem, W., Bhatti, M. R., Choudhary, Z. I., ve Cheema, M. A. (2011). A survey of autism knowledge and attitudes among the healthcare professionals in Lahore, Pakistan. BMC Pediatrics, 11:107.
• Johnson, C. P., Meyers, S. M., ve Council on Children with Disabilities. (2007). Identification and evaluation of children with autism spectrum disorders, American Academy of Pediatrics, 120, 1183- 1215.
• Jones, G., Ellins, J., Gulberg, K., Jordan, R., MacLeod, A. ve Plimey, L. (2007). Try living in our world. young people with asperger syndrome: a review of needs and services. Northern Ireland Commissioner for Children and Young People, Belfast.
• Kaner, S. (2009). Aile Katılımı ve İşbirliği. B. Sucuoğlu (Ed.), Zihin engelliler ve eğitimleri (1. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.
• Kanner, L. (1943). Autistic disturbances of affective contact. Nervous Child, 2, 217-250.
• Karaaslan, Ö., ve Karaaslan, D. (2016). Otizmli çocukların tıbbi tanılama sürecinde yeralan uzman doktorların tanılamaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 271-293.
• Kaymak, A. (2016). Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB): Tanım, Sınıflama, Yaygınlık ve Nedenler. Diken İ. H. ve Bakkaloğlu H. (Ed.), Zihin Yetersizliği ve Otizm Spektrum Bozukluğu. (s. 164-190). Ankara: Pegem Akademi.
• Keenan, M., Dillenburger, K., Doherty, A., Byrne, T., ve Gallagher, S. (2010). The experience of parents during diagnosis and forward planning for children with autism spectrum disorder. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities,23(4), 390-397.
• Kırcaali-İftar, G. (2018). Otizm Spektrum Bozukluğuna Genel Bakış. Tekin-İftar E. (Ed.), Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar ve eğitimleri. (s.17-46). Ankara: Vize.
• Landa, R. (2007). Early Communication development and intervention for children with autism. Mental Retardation and Developmental Disasbilities Research Reviews, 13(1), 16-25.
• Mckinnon, K., ve Krempa, J. (2002). Social skills solutions: a hands-on manual for teaching social skills to children with autism. New York: DRL Books.
• Merriam, S. B. (2002). Qualitative research in practice: examples for discussion and analysis. Jossey-Bass: San Francisco.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implemention. Jossey-Bass: San Francisco.
• Oesterling, I. J., Swinkels S. H., Van der Gaag R., Visser J. C., Dietz C.V. veBuitetelaar, J. K. (2009). Comperative analysis of three screening instruments for autism spectrum disorder in toddlers at high risk. Journal of Autism and Developmental Disorders, 39, 897-909.
• Özşenol, F, Işıkhan, V., Ünay, B., Aydın H. İ., Akın, R., Gökçay, E. (2003). Engelli çocuğa sahip ailelerin işlevlerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 45(2), 156-164.
• Patra, S., Arun, P., Chavan B. S., (2015). Impact of psychoeducation intervention module on parents of children with autism spectrum disorders: A preliminary study. Journal of Neurosciences in Rural Practice, 6(4), 529-535.
• Penner, M., King, G. K., Hartman, L., Anagnostou, E., Shouldic, M., ve Moore Hepburn,C.(2017). Community general pediatricians’ perspectives on providing autism diagnoses in Ontario, Canada: a qualitative study. Journal of Developmental Behavioural Pediatricians, 38,593–602.
• Rice, C. E., Rosanoff, M., Dawson, G., Durkin, M. S., Croen, L. A., Singer, A., ve Yeargin-Allsopp, M. (2012). Evaluating changes in the prevalence of theautism spectrum disorders (Asds). Public Health Reviews, 34,17.
• Sandin, S., Schendel, D., Magnusson, P. et al. (2016). Autism risk associated with parental age and with increasing difference in age between the parents. Molecular Psychiatry, 21, 693-700.
• Schattuck, P. T. (2006). Diagnostic substitution and changing autism prevalance. Pediatrics, 117,1438-40
• Schopler, E., ve Mesibov, G. (1983). Autism in adolescents and adults. New York: Plenum Press.
• Seligman, M. (1991). Counseling parents with children with disabilities: The family with a handicapped child. Boston: Allyn Bacon.
• Selimoğlu, Ö. G., Özdemir, S., Töret, G., ve Özkubat, U. (2013). Otizmli çocuğa sahip ebeveynlerin otizm tanılama sürecinde ve tanı sonrasında yaşadıkları deneyimlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Early Childhood Special Education, 5(2),129-167.
• Shea, T. M., ve Bauer, A. M. (1991). Parents and teachers of children with exceptionalities a handbook for colloboration. (2. Baskı). Allyn and Bacon: USA.
• Siegel, B. (2008). Getting the best for your chil with autism: an expert's quide to treatment. Guilford Press.
• Silverman, D. (2001). Interpreting Qualitative Data: Methods for Analysing Talk, Text and Interaction. London: SAGE Publication.
• Sucuoğlu, B. (2018). Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların değerlendirilmesi. Tekin-İftar E. (Ed.), Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar ve eğitimleri.(47-82). Ankara: Vize.
• Tager-Flusberg, H., Paul, R., ve Lord, C. (2005).Language and communication in autism. F.R. Volkmar, R. Paul, A. Klin, ve D. Cohen (Ed.), Handbook of autism and pervasive developmental disorders (s.335- 405). Hoboken, NJ: John Wiley.
• Tantam, D. (2003). The challenge of adolescents and adults with Asperger syndromes.Childand Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 12(1), 143-163.
• Töret, G. (2016). Otizm spektrum bozukluğu (OSB): özellikleri. İ. H. Diken ve H. Bakkaloğlu (Ed.), Zihin yetersizliği ve otizm spektrum bozukluğu. (192-228). Ankara: Pegem Akademi.
• Webber. J., ve Scheuermann, B. (2008). Educating students with autism: aquick start manual. Pro-ed an international Publisher: Austin.
• Weiss, M. J., ve Harris, S. L. (2001). Reaching out, joining in. Teaching social skills toyoung children with autism. Bethesda, MD: Woodbine House.
• White, S. W., Keonig, K., ve Scahill, L. (2007). Social skills development in children with autism spectrum disorders: A review of the intervention research. Journal of Autism Developmental Disorders,37, 1858-1868.
• Wilkonson, L. A. (2010). Autism and asperger syndrome in school: A best practice guide to assessment and intervention. London: Jessica Kingsley Publishers.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.