Erişilebilirlik ve diğer özelliklerin değerlendirilerek havalimanları yerlerinin ve yolcu taleplerinin belirlenmesi: Türkiye örneği

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 9, 1080 - 1086, 31.12.2019

Görkem Gülhan Soner Haldenbilen Halim Ceylan

Öz

Havaalanlarının erişilebilirliği ve kullanıcıların havaalanlarının tercihi, havaalanlarının rekabet edebilirliği için önemli kriterlerdir. Yolcular bir rota seçtiklerinde, aslında taşıma zincirinin tamamlanmasını beklemekte ve kapıdan kapıya seyahat etmek istemektedirler. Bu nedenle, yolcuların belli bir seçenek için kararını etkileyen faktörler, hava hizmetlerinin fiyat ve kalitesinin ötesine geçmektedir. Belirli bir hava hizmeti ve belirli bir havaalanı için verilen karar, havaalanının büyük ölçüde erişilebilir olmasına bağlıdır. Havaalanı seçimini etkileyen faktörler sadece iki kategoriye ayılmaktadır. Uçuş ücretlerini, frekansları ve sunulan varış noktalarının sayısını yansıtan kategori "hava tarafı" olarak tanımlanmaktadır. Havaalanına erişilebilirlik kategorisine de, yani erişime, "kara tarafı" denir. Havaalanlarının yerleri genellikle kentin çevresine 50 km gibi makul bir uzunlukta kurulmaktadır. Havaalanlarının erişimi yolcu taleplerini etkileyebilir, bu nedenle bu çalışma, Türk havaalanlarının şehir merkezlerinden 50, 75 ve 100 km yarıçapı uzunluğunu araştırmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, iç hat uçuşları için yeni bir havaalanı inşaatının gerekli olup olmadığını incelemektir. Sonuçlar, 100 km yarıçap uzunluğunun yeni bir havalimanı inşa edilmesinde bir kriter olarak kullanılması durumunda, toplam nüfusu yaklaşık 2,5 milyon olan sadece 10 kentin havaalanına erişimin dışında olacağını göstermiştir. Sosyo-ekonomik özelliklerin havalimanlarının yer seçimi ile yakından ilgili olduğu görülmektedir. Bu nedenle erişilebilirlik özellikleri şehirlerin diğer özellikleri ile karşılaştırılmış ve olası yeni havalimanı yerleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Havalimanı, Yer seçimi, Erişilebilirlik

Determining the locations of airports and passenger demand by evaluating accessibility and special properties: Case study of Turkey

Öz

The accessibility of airports and the airport preference of users are significant criteria for the competitiveness of airports. When passengers choose a route, they actually expect the completion of the transportation chain and they want to travel to the door from the door. For this reason, the factors that affect the passenger's decision for a significant option go beyond the price and quality of air services. The decision for a specific air service and a particular airport depends on the accessibility of the airport to a considerable extent. Factors affecting the choice of the airport can simply be divided into two categories. The category that reflects the number of air fares, frequencies and served destinations is defined as "air side". The category of airport accessibility, namely access, is also called "land side". The locations of the airports are usually set up around the periphery of the city’s with a reasonable length such as 50 km. The access of the airports may affect the passenger demands, so this study investigate the Turkish airport coverage in length of 50, 75 and 100 km radius from city centers. The main purpose of this study thus investigates whether a new airport construction is needed or not for domestic flights. Results showed that if 100 km radius length is used as a criterion for building new airport, only 10 cities with total population of about 2.5 million people will be outside the airport access. Socio-economical features are highly related with the location choice of airports. Therefore, accessibility properties are compared with the special properties of the cities and possible new airport locations have been determined.

Anahtar Kelimeler

Airport, Location choice, Accessibility

Kaynakça

• Keskin H. Lojistik-Tedarik Zinciri Yönetimi (Gecmişi, Degişimi, Bugünü, Geleceği). İstanbul, Türkiye, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., 2009.
• Özgen H. “Lojistik ve Ulaştirma İlişkisi. Miymed Eğitim”. https://www.biymed.com/ (09.11.2018).
• Kurt C. The Significance of Logistics in Transport Sector in Turkey. MSc Thesis, Istanbul University, Istanbul, Turkey, 2010.
• Evliyaoglu D, Tezel E. “Evaluation of interior spaces of airport buildings for accessibility of visually and physically disabled people: a case study of Istanbul Atatürk Airport”. Journal of Engineering Sciences and Design, 5, 95-108, 2017.
• Litman T. “Evaluating Accessibility for Transportation Planning”. Victoria Transport Policy Instıtute, Canada, 2010.
• Reichmuth J. “Analyses of the European air transport market, Airport Accessibility in Europe”. European Comission, Köln, Germany, Scientific Report, 2010. https://ec.europa.eu/transport/sites/transport/files/modes/air/studies/doc/intermodality/2010-airport-accessibility-in-eu.pdf
• Pels E, Nijkamo P, Rietveld P. “Airport choice in a multiple airport region”. Journal of Urban Economics, 48, 29-45, 2000.
• Pels E, Nijkamo P, Rietveld P. “Airport choice in a multiple airport region, an empirical analysis fort he San Francisco Bay area”. Regional Studies, 35, 1-9, 2001.
• Kanafani A, Gosling G, Thaghave S. “Studies in the demand for short-haul air transportation”. Institute of Transportation and Traffic Engineering, California, USA, Special Report, 1975.
• De Neufville R. Guessing at the Future. Cambridge, England, 1976.
• De Neufville R. “Planning for multiple airports in a metropolitan region”. Built Environment, 10(3), 159-167, 1984
• Ashford N, Benchemam M. “Passengers’ choice of airport, an application of the multinomial logit model”. Transportation Research Record, 1147, 1-5, 1987.
• Harvey G. “Airport choice in a multiple airport region”. Transport Research, 21A (6), 439-449, 1987.
• Thompson M., Caves R. “The projected market share for a new small airport in the North of England”. Regional Studies, 27 (2), 137-147, 1993.
• Derruder B., Devriendt L., Witlox, F. “A spatial analysis of multiple airport cities”. Journal of Transport Geography, 18(2010), 345-353, 2010.
• Min H, Melachrinoudis E, Wu X. “Dynamic expansion and location of an airport: A Multiple objective approach”. Transportation Research-Part A, 31(5), 403-417, 1997.
• Yang Z, Yu S, Notteboom T. “Airport location in multiple airport regions (MARs): The role of land and airside accessibility”. Journal of Transport Geography, 52, 98-110, 2016.
• Cohas FJ, Belobaba PP, Simpson RW. “Competitive fare and frequency effects in airport market share modelling”. Journal Air Traffic Management, 2(1), 33-45, 1995.
• Loo BPY, Ho HW, Wong SC. “An application of the continuous equilibrium modelling approach in understanding the geography of air passenger flows in a multi-airport region”. Applied Geography, 25(2), 169-199, 2005.
• Avci T, Aktaş M. “Performance Evaluation of the Airports Operating in the Turkey”. International Journal of Alanya Faculty of Business, 7(3), 67-77, 2015.
• ICAO, International Civil Aviation Organization. “Airport Planning Guide, First Section Master Planning”. Montreal, Canada, Scientific Report, 73-95, 1987.
• Arabacı G. Havaalanı Yerseçiminde ve Çevre Düzenlemesinde Vahşi Yaşamın Etkileri”. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2010.
• Turkey Airport Maps. http://www.planeflighttracker.com/2014/05/turkey-airports-map.html (05.04.2019).
• Emlak Kulisi, https://emlakkulisi.com/5-yeni-havalimani-insa-edilecek/378528 (05.03.2019).
• TÜİK. “Yıllara Göre İl Nüfusları Erişim Adresi” https://www.tuik.gov.tr (01.11.2018).
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. “81 İl Sanayi Durum Raporu”. Ankara, Türkiye, 2019.
• Özceylan D, Coşkun E. “Türkiye'deki illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyleri ve afetlerden sosyal ve ekonomik zarar görebilirlikleri arasindaki ilişki’’. Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 41(1), 31-46, 2012.
• Trafik Güvenliği Dairesi Başkanlığı Ulaşım Etütleri Şubesi Müdürlüğü. ‘’Otoyollar ve Devlet Yollarının Trafik Dilimlerine Göre Yıllık Ortalama Günlük Trafik Değerleri ve Ulaşım Bilgileri Raporu”. 2014.