TOPLUMUN NESNEL GERÇEKLİĞİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR BAKIŞ

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 2, 203 - 218, 19.11.2020

Mehmet Zeki Duman

Öz

Bu makalede iki temel konu üzerinde durulmaktadır. Birincisi sosyal bir varlık olan insanın dışsal bir realite olarak içinde yaşadığı ve her zaman hesaba katmak zorunda olduğu toplumun nesnel gerçekliğine, ikincisi de bu nesnel gerçekliğe, görünürdeki sosyal yapılara ve gündelik yaşama ilişkin bilinçte saklı olana bakmayı hedefleyen sosyolojik perspektife değinilmektedir. Zira son derece bireyselmiş gibi görünen birçok sorun, başta aile ve toplum olmak üzere bireyi de aşan sosyal çevrenin etkisi ve baskısından kaynaklanmaktadır. Hiç şüphesiz bu baskının bireyin gündelik yaşamında nasıl ve hangi tür ilişkilerle ortaya çıktığını ve bu ilişki ağını besleyen toplumsal ilişkilerin nasıl üretildiğini anlamanın yolu ise sosyolojik perspektiften geçmektedir. Bunun yanı sıra makalede sosyalleşme sürecinin hem öznesi hem de nesnesi konumundaki insanın, üyesi olduğu toplumun dışsal gerçekliğine tabi olduğu kadar bu gerçekliği üreten dünyanın ana aktörü de olduğu dikkate alınarak şu iki temel soruya da cevap verilmektedir. Toplumun organik yapısını oluşturan aile, din, cemaat ve devlet gibi kolektif bütünlerin ama daha da önemlisi önce gönüllü bir birlikteliğin sonucunda oluşan sonra da toplumsal hegemonyanın ve rızanın üretilmesinin ideolojik araçlarına dönüşen kurumların, geleneklerin ve değerlerin insan doğası üzerindeki etkisi nedir? ve bir gerçeklik alanı ve ajanı olarak toplum, insanın içindeki kendisini ve kendi içindeki insanı nasıl değiştirmekte ve dönüştürmektedir?

Anahtar Kelimeler

Toplum, Birey, Sosyoloji, Sosyal Gerçeklik

Kaynakça

• Aron, Raymond, Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, (Çev. Korkmaz Alemdar), Bilgi Ankara: Yayınevi, 1994.
• Bauman, Zygmunt, Bireyselleşmiş Toplum, (Çev. Yavuz Alogan), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2005.
• Bauman, Zygmunt, Sosyolojik Düşünmek, (Abdullah Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2015.
• Bauman, Zygmunt, Kuşatılmış Toplum, (Çev. Akın Emre Pilgir), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2018.
• Becker, Ernest, The Danial of Death, New York: Free Press, 1997.
• Belek, İlker, Toplumsal Bilinç, İstanbul: Sorun Yayınları, 1991.
• Berger L. Peter; Thomas Luckmann, The Social Construction of Reality: A Treatise in the Sociology of Knowledge, New York: An Anchor Book, 1966. Berger, L. Peter, Kutsal Şemsiye, (Çev. Ali Coşkun), İstanbul: Rağbet Yayınları, 2015.
• Berger, L. Peter, Sosyolojiye Çağrı, (Çev. Erkan Koca), İstanbul: İletişim Yayınları, 2017.
• Boudon, Raymond, Sosyoloji Yöntemleri, (Çev. Alev Türker), İstanbul: İletişim Yayınları, 1991.
• Bourdieu, Pierre; Wacquant, Loic, Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, (Çev. Nazlı Ökten), İstanbul: İletişim Yayınları, 2003.
• Bouthoul, Gaston, Sosyoloji Tarihi-I, (Çev. Cemal Süreyya), İstanbul: İletişim Yayınları, 1992.
• Bruce, Steve, Sosyoloji, (Çev. Petek Onur), Ankara: Dost Kitabevi, 2016.
• Buechler, Steven, “What Is Critical About Sociology?” Teaching Sociology, Vol:36, No:4, 2008: 318-330.
• Büyükkantarcıoğlu, Nalan, Toplumsal Gerçeklik ve Dil, İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları, 2006.
• Castoriadis, Cornelius, The Imaginary Institution of Society, New York: MIT Press, 1998.
• Chapin, F. Stuart, “What is Sociology?”, The Scientific Monthly, Vol:7, No:3, 1918: 261-264.
• Coenen-Huther, Jacques, Durkheim’i Anlamak, (Çev. Serra Akyüz), İstanbul: İletişim Yayınları, 2013.
• Comte, Auguste, Pozitif Felsefe Kursları, (Çev. Erkan Ataçay), İstanbul: Sosyal Yayınları, 2001.
• Copp, David, “The Concept of a Society”, Dialogue XXXI, 1992:183-212.
• Çiğdem, Ahmet, Toplum, İstanbul: İletişim Yayınları, 2006.
• Davy, Georges, “Sosyoloji Dersleri Üzerine Giriş”, Emile Durkheim: Sosyoloji Dersleri, (Çev. Ali Berkay), İstanbul: İletişim Yayınları, 2016.
• Dean, Mitchell, “What is Society? Social Thought and the Arts of Government”, The British Journal of Sociology, Volume:61, Issue:4, 2010:677-695. Durkheim, Emile, The Elementary Forms of Religious Life, New York: Free Press, 1995.
• Durkheim, Emile, Selected Writings, (Edt. Anthony Giddens), London: Cambridge University Press, 1998.
• Durkheim, Emile, İntihar, (Çev. Özer Ozankaya), İstanbul: Cem Yayınevi, 2002.
• Durkheim, Emile, The Division of Labor in Society, New York: Free Press, 2014.
• Durkheim, Emile, Ahlak ve Toplum, (Çev. Duygu Çenesiz), İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2016.
• Durkheim, Emile, Sosyolojik Yöntemim Kuralları, (Çev. Özcan Doğan), Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2016.
• Elias, Norbert, Sosyoloji Nedir? (Çev. Oktay Değirmenci), İstanbul: Olvido Kitap, 2016.
• Ellwood, A. Charles, “The Origin of Society”, American Journal of Sociology, Vol:15, No:3, 1909:394-404.
• Eriksen, Hylland Thomas, “What is a Society?”, Ethnicities, Vol:11, No:1, 2011:18-22.
• Ficher, Joseph, Sosyoloji Nedir? (Çev. Nilgün Çelebi), Ankara: Atilla Kitabevi, 2001.
• Fleury, Laurent, Max Weber, (Çev. Işık Ergüden), Ankara: Dost Kitapevi, 2009.
• Foucault, Michel, Society Must Be Defended: Lectures At The Collêge de France 1975-1876, New York: Picador, 2003.
• Garoutte, Lisa, “The Sociological Imagination and Community-based Learning: Using an Asset-based Approach”, Teaching Sociology, Vol.46(2), 2018:148-159.
• Giddens, Anthony, Sosyoloji: Eleştirel Bir Yaklaşım, (Çev. M. Ruhi Esengün; İsmail Öğretir), İstanbul: Birey Yayıncılık, 1997.
• Hallinan, T. Maureen, “A Sociological Perspective on Social Issues”, The American Sociologist, Vol:28, No:1, 1997:5-14.
• Hayek, A. Friedrich, Law, Legislation and Liberty: A New Statement of The Liberal Principles of Justice and Political Economy, New York: Routledge, 2012. Husserl, Edmund, Ideas: General Introduction to Pure Phenomenology, London: Routledge, 2013.
• Lee, Daniel, “The Society of Society: The Grand Finale of Niklas Luhmann”, Sociological Theory, Vol:18, No:2, 2000:320-330.
• Mandic, Oleg, “The Marxist School of Sociology: What is Sociology in a Marxist Sence?”, Social Research, Vol:34, No:3, 1967:435-455.
• Moore, E. Wilbert, “İşlevselcilik”, Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi (Haz. Mete Tunçay & Aydın Uğur), Ankara: Ayraç Yayınevi, 1997.
• Nisbet, A. Robert, The Sociology of Emile Durkheim, New York: Oxford University Press, 1974.
• Nozick, Robert, Anarchy, State and Utopia, New York: Basic Books, 2013.
• Ralph, Schroeder, Max Weber ve Kültür Sosyolojisi, (Çev. Mehmet Küçük), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 1997.
• Rice, A. Stuart, “What is Sociology?”, Social Forces, Vol:10, No:3, 1932:319-326.
• Stauth, Georg; Turner, Bryan, S. (1998). Nietzsche’s Dance, Resentment, Reciprocity and Resistance in Social Life, Basil Blackwell: London, 1998, akt. Turner, Bryan, S., Klasik Sosyoloji, (Çev. İdil Çetin), İstanbul: İletişim Yayınları, 2014.
• Swingewood, Alan, Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi, (Çev. Osman Akınhay), İstanbul: Agora Kitaplığı, 2010.
• Taylor, Charles, Modern Toplumsal Tahayyüller, (Çev. Hamide Koyukan), İstanbul: Metis Yayınları, 2006.
• Thatcher, Margaret, The Downing Street Years, London. Harper Collins, 1993.
• Tiryakian A. Edward, “Emile Durkheim”, Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi (Haz. Mete Tunçay & Aydın Uğur), Ankara: Ayraç Yayınevi, 1997.
• Touraine, Alain, Krizden Sonra (Çev. Olcay Kunal), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010.
• Touraine, Alain, Toplumların Sonu (Çev. Olcay Kunal), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2017.
• Turner, Bryan, S., Klasik Sosyoloji, (Çev. İdil Çetin), İstanbul: İletişim Yayınları, 2014.
• Turner, Jonathan H.; Beeghley, Leonard; Powers, Charles; H., Sosyolojik Teorinin Oluşumu, (Çev. Ümit Tatlıcan), İstanbul: Sentez Yayınları, 2010.
• Wallace A. Ruth; Wolf Alison, Contemporary Sociological Theory, New Jersey: Prentice Hall, 1998.
• Weber, Max, The Theory of Social and Economic Organization, New York: Free Press, 1964.
• Weber, Max, From Max Weber: Essays in Sociology, London: Routleddge & Kegan Paul.
• Woff, H. Kurt, “Fenomenoloji ve Sosyoloji” Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi (Haz. Mete Tunçay & Aydın Uğur), Ankara: Ayraç Yayınevi, 1997.
• https://www.theguardian.com/politics/2013 /apr/08 /margaret -thatcher-quotes, 8 Apr.2013 (Erişim Tarihi:18.03.2020).