COVID-19 Salgını Döneminde İlk ve Acil Yardım Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıkları ve Fiziksel Aktivite Durumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 15, 15.06.2020

Deniz Korkut Gençalp

Öz

Koronavirüs (COVID-19) pandemisi tüm dünyada olduğu gibi
ülkemizde de hayatı ciddi derecede
etkileyen önemli bir halk sağlığı
sorunudur. Salgının yayılımının kontrol edilmesine yönelik alınan
önlemlerle beraber beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite düzeyleri,
tüketici davranışları, eğitim-öğretim yöntemleri ve gündelik yaşam hızla
değişmektedir. Acil sağlık çalışanları
koronavirüsle en ön cephede mücadele eden, enfeksiyon riski yüksek sağlık
çalışanlarıdır. Bu çalışma ilk ve acil yardım öğrencilerinin salgın sırasındaki
beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktiviteleri ile etkileyen etmenlerin
saptanması amacıyla planlanmıştır.

Kesitsel tipteki bu çalışmaya Gazi
Üniversitesi’nde öğrenim gören 123 öğrenci alınmıştır. Veri toplama anketinde
sosyodemografik özellikler ile ilgili genel bilgi formu, beslenme
alışkanlıklarını ölçmek için Akdeniz Diyeti Kalite İndeksi (KIDMED) ve fiziksel
aktivite düzeylerini belirlemek için Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi
(IPAQ) kısa formu kullanılmıştır.

Öğrencilerin %80.5’i kadın, %19.5’i
erkektir. KIDMED puanları
ortalaması 4.7±2.34’tür. KIDMED puanına
göre öğrencilerin %56.1’i orta, %30.9’u düşük ve %13.0’ı optimal diyet
kalitesine sahiptir. Sigara
kullanmayan öğrencilerin KIDMED puanı kullananlara göre anlamlı olarak fazladır
(p=0.005). Sabah kahvaltısı yapan öğrencilerin yapmayanlara  ve ana öğünlerini atlamayan öğrencilerin
atlayanlara göre KIDMED puanı anlamlı olarak yüksektir (sırasıyla p=0.002,
p=0.032). Kent merkezinde ikamet
eden öğrencilerin KIDMED puanı köy/kasabada ikamet edenlere göre anlamlı olarak
düşüktür (p=0.022). IPAQ puanına göre öğrencilerin %56.9’u aktif
değildir. %32.5’i düşük fiziksel aktivite düzeyine ve %10.6’sı sağlık yararı sağlayabilecek fiziksel aktivite
düzeyine sahiptir. Öğrencilerin toplam IPAQ puan ortalaması 1337.8±2612.33’tür.

İlk ve acil yardım öğrencilerinin
sağlıklı beslenme alışkanlıklarının geliştirilmesi gerektiği ve fiziksel
aktivite düzeylerinin yeterli olmadığı saptanmıştır. COVID-19 salgını süresince öğrencilerin fiziksel ve
zihinsel sağlığını korumak ve bağışıklığını güçlendirmek için evde
uygulanabilecek yaşam tarzına yönelik öneriler belirlenmelidir.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, ilk ve acil yardım, üniversite öğrencileri, beslenme, fiziksel aktivite

Evaluation of Dietary Habits and Physical Activity Status of First and Emergency Aid Students in COVID-19 Outbreak Period

Öz

Coronavirus (COVID-19) pandemic is an important public health problem
affecting life in our country as well as all over the world. Due to the precautions taken to
control the spread of the outbreak, nutritional habits, physical activity
levels, consumer behaviors, education and training methods and daily life are
changing rapidly. Emergency healthcare workers are the healthcare workers who
fight against coronavirus at the forefront and are at high risk of infection.
This study was planned to determine the dietary habits and physical activities
of first and emergency aid students during the outbreak and the factors
affecting them.

123 students studying at Gazi University
were included in this cross-sectional study. In the data collection
questionnaire, general information form about sociodemographic characteristics,
Mediterranean Diet Quality Index (KIDMED) to measure dietary habits and
International Physical Activity Questionnaire (IPAQ) short form were used to
determine physical activity levels.

80.5% of the students were women and
19.5% were men. The average of KIDMED score was 4.7 ± 2.34. According to KIDMED
score, 56.1% of students had medium diet quality, 30.9% low and 13.0% optimal
diet quality. Students who did not smoke had a significantly higher KIDMED
score than smokers (p=0.005). Students who had breakfast and did not skip their
main meals had a significantly higher KIDMED score than those who did not (respectively
p=0.002, p=0.032). The KIDMED score of students who lived in the city
center was significantly lower than those in the village/town (p=0.022).
According to IPAQ score, 56.9% of students were not active. 32.5% had low
physical activity level and 10.6% had physical activity level that could
provide health benefit. The average of students’ total IPAQ score was 1337.8 ±
2612.33.

It has been determined that healthy
eating habits of first and emergency aid students should be developed and their
physical activity levels are not sufficient. In order to protect the physical
and mental health of students and strengthen their immunity during COVID-19
outbreak, suggestions for lifestyle that can be applied at home should be
determined.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, first and emergency aid, university students, nutrition, physical activity

Kaynakça

• Alzahrani, S.H., Saeedi, A.A., Baamer, M.K., Shalabi, A.F., Alzahrani, A.M. (2020). Eating habits among medical students at King Abdulaziz University, Jeddah, Saudi Arabia. International Journal of General Medicine, 13, 77–88.
• Antonopoulou, M., Mantzorou, M., Serdari, A., Bonotis, K., Vasios, G., Pavlidou, E.,… Giaginis, C. (2019). Evaluating Mediterranean diet adherence in university student populations: Does this dietary pattern affect students' academic performance and mental health?. Int J Health Plann Mgmt, 35:5–21.
• Ayhan, D.E., Günaydın, E., Gönlüaçık, E., Arslan, U., Çetinkaya, F., Asımı, H., Uncu, Y. (2012). Uludağ Üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları ve bunları etkileyen faktörler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 38 (2), 97-104.
• Barazzoni, R., Bischoff, S.C., Breda, J., Wickramasinghe, K., Krznaric, Z., Nitzan, D.,… Singer, P. (2020). ESPEN expert statements and practical guidance for nutritional management of individuals with SARS-CoV-2 infection. Clinical Nutrition, doi: https://doi.org/10.1016/j.clnu.2020.03.022
• Bayrak, U., Gram, E., Mengeş, E., Okumuş, Z.G., Sayar, H.C., Skrijelj, E.,… Ellidokuz, H. (2010). Üniversite öğrencilerinin sağlıkla ilgili alışkanlıklar ve kanser konusundaki bilgi ve tutumları. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 24 (3), 95-104.
• Bayram, Ş. (2017). Sağlık bilimleri öğrencilerinde fiziksel aktivitenin akademik başarıya etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Medipol Üniversitesi, İstanbul.
• Butler, M.J., Barrientos, R.M. (2020). The impact of nutrition on COVID-19 susceptibility and long-term consequences. Brain Behavior and Immunity, doi: https://doi.org/10.1016/j.bbi.2020.04.040
• Chen, P., Mao, L., Nassis, G.P., Harmer, P., Ainsworth, B.E., Li, F. (2020). Coronavirus disease (COVID-19): The need to maintain regular physical activity while taking precautions. Journal of Sport and Health Science, 9, 103-104.
• Dayı, A., Acikgoz, A., Guvendi, G., Bayrak, L., Ersoy, B., Gur, C., Ozmen, O. (2017). The physical activity status of university students on a health campus. Med Sci Monit, 23, 325-334.
• Harvard Health Publishing Harvard Medical School. (Updated: 2020). How to boost your immune system. URL: https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/how-to-boost-your-immune-system (Erişim Tarihi: 29.04.2020)
• Houshyari, S. (2019). Üniversite öğrencilerinin yeme davranışlarının ve fiziksel aktivite düzeyinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Kalantar-Zadeh, K., Moore, L.W. (2020). Impact of nutrition and diet on COVID-19 infection and implications for kidney health and kidney disease management. Journal of Renal Nutrition, doi: https://doi.org/10.1053/j.jrn.2020.03.006.
• Kasap, E.G. (2019). Marmara Üniversitesi 1. sınıf öğrencilerinin kardiyovasküler risk faktörleri ve bu faktörler hakkındaki bilgi, tutum ve davranışları. Uzmanlık Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kıyak, R.E. (2019). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinde sağlıklı yaşam biçimi davranışları, ilişkili faktörler ve obezite sıklığının değerlendirilmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• Kuseyri, G. (2020). Üniversite öğrencilerinde yeme farkındalığı ve sezgisel yeme davranışının beslenme durumu üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Likus, W., Milka, D., Bajor, G., Jachacz-Łopata, M., Dorzak, B. (2013). Dietary habits and physical activity in students from the Medical Univercity of Silesia in Poland. Rocz Panstw Zakl Hig, 64 (4), 317-324.
• Lupi, S., Bagordo, F., Stefanati1, A., Grassi, T., Piccinni1, L., Bergamini, M., Donno. A.D. (2015). Assessment of lifestyle and eating habits among undergraduate students in northern Italy. Ann Ist Super Sanità, 51 (2), 154-161.
• Mertekçi, T. (2017). Lise öğrencilerinde fiziksel aktivite düzeyi ve vücut kitle indeksinin postür ve ağrı üzerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bezmialem Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
• Naja, F., Hamadeh, R. (2020). Nutrition amid the COVID-19 pandemic: a multi-level framework for action. European Journal of Clinical Nutrition, doi: https://doi.org/10.1038/s41430-020-0634-3.
• Öztürk, M. (2005). Üniversitede eğitim-öğretim gören öğrencilerde uluslararası fiziksel aktivite anketinin geçerliliği ve güvenilirliği ve fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Özyazıcıoğlu, N., Gökdere Çınar, H., Buran, G., Ayverdi, D. (2009). Uludağ Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12 (2), 34-40.
• Rondanelli, M., Perna, S., Tagliacarne, S.C., Valsecchi, C., Nicosanti, G., Peroni, G.,… Castellazzi, A.M. (2020). Comparing the dietary habits and social-health behaviors among University students living at or away from home. [Editöre mektup]. Minerva Gastroenterol Dietol, 66 (1), 82-84.
• Savcı, S., Öztürk, M., Arıkan, H., İnal İnce, D., Tokgözoğlu, L. (2006). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri. Türk Kardiyol Dern Arş, 34 (3), 166-172.
• Serra-Majem, L., Ribas, L., Ngo, J., Ortega, R.M., Garcia, A., Perez-Rodrigo, C., Aranceta, J. (2004). Food, youth and the Mediterranean diet in Spain. Development of KIDMED, Mediterranean Diet Quality Index in children and adolescents. Public Health Nutrition, 7, 931-935.
• Skemiene, L., Ustinaviciene, R., Piesine, L., Radisauskas, R. (2007). Peculiarities of medical students’ nutrition. Medicina (Kaunas), 43(2), 145-152.
• Şendağ Sağır, G. (2019). Üniversite öğrencilerinin beslenme durumlarının akdeniz diyet kalite indeksi ile değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep
• Vançelik, S., Gürsel Önal, S., Güraksın, A., Beyhun, E. (2007). Üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi ve alışkanlıkları ile ilişkili faktörler. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6 (4), 242-248.
• Vassigh, G. (2012). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite durumları ile sağlıklı beslenme indekslerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• World Health Organisation. Body mass index- BMI- WHO/Europe. URL: http://www.euro.who.int/en/health-topics/disease-prevention/nutrition/a-healthy-lifestyle/body-mass-index-bmi. (Erişim Tarihi: 04.05.2020).
• Zhang, L., Liu, Y. (2020). Potential interventions for novel coronavirus in China: A systematic review. Journal of Medical Virology, 92, 479–490.