Evaluation of knowledge, attitude and behavior for the colorectal cancer rısk factors and early diagnosıs in persons between 50-70 years

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 3, 726 - 733, 01.07.2021

Sevda Yılmaz , Nilüfer Emre

https://doi.org/10.31362/patd.928850

Cited By: 2

Öz

Proje Numarası

Yok

50-70 yaş arası kişilerin kolorektal kanser risk faktörleri ve erken tanısına yönelik bilgi tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi

Öz

AMAÇ: Bu çalışmada Pamukkale üniversitesi hastanesi genel cerrahi polikliniğine başvuran 50-70 yaş arası kişilerin kolorektal kanser (KRK) belirti ve risk faktörlerine yönelik bilgilerini ve kolorektal kanser tarama testlerine yönelik bilgi, tutum ve davranışlarını değerlendirmek amaçlanmaktadır.
GEREÇ ve YÖNTEM: Tanımlayıcı kesitsel tipte çalışma Ocak-Şubat 2021 tarihleri arasında genel cerrahi polikliniğine başvuran 50-70 yaş arası kişilerde yapıldı. Çalışmaya gönüllü katılan hastalara literatür taraması sonucunda oluşturulan kolorektal kanser tarama testleri, yapılma yerleri, yaptırma durumları, belirti ve risk faktörlerine yönelik sorulardan oluşan 38 maddelik anket formu yüz yüze görüşme tekniğiyle uygulandı. İstatistiksel olarak elde edilen veriler SPSS 21 programı kullanılarak analiz edildi. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemler kullanıldı. Gruplar arasındaki ilişki ki-kare testi ile analiz edildi. İstatistiksel anlamlılık değeri p<0,05 olarak kabul edildi
BULGULAR: Çalışmaya 104 kişi dahil edildi ve bunların yaş ortalaması 56,65±6,42 ve %70,2’si (n=71) kadındı. Katılımcılar tarafından KRK için en sık bilinen belirtiler %29,8 (n=31) ile rektal kanama, %26,9 (n=28) ile kabızlık iken, en sık bilinen risk faktörleri %36,5 (n=38) ailede kanser öyküsü ve %21,2 (n=22) ileri yaş olarak saptandı. Ayrıca katılımcıların sadece %38,5’i (n=40) kolonoskopiyi, %27,9’u (n=29) GGK testini biliyordu. Yine katılımcıların sadece %19,2’sinin (n=20) GGK testini, %8,7’sinin (n=9) kolonoskopi yaptırdığı tespit edildi. GGK testini yaptırmayanların ise %38,5’nin (n=40) GGK testi ilgili bilgisi olmadığı ve %15,4’ü (n=16) hekim tarafından önerilmediği için yaptırmadığını bulundu.
SONUÇ: Bu çalışma, araştırmaya katılan kişilerde KRK ve KRK tarama yöntemleri hakkında bilgi düzeyinin ve yaptırma oranının yetersiz olduğunu göstermektedir. Bu konudaki farkındalığı artırmak için çeşitli stratejilerin geliştirilmesine ihtiyaç vardır.
ANAHTAR KELİMELER: Kolorektal kanser, risk, tarama testleri, bilgi, tutum


EVALUATION OF KNOWLEDGE, ATTITUDE AND BEHAVIOR FOR THE COLORECTAL CANCER RISK FACTORS and EARLY DIAGNOSIS in PERSONS BETWEEN 50-70 YEARS

KNOWLEDGE, ATTİTUDE and BEHAVİOR İN COLORECTAL CANCER

Abstract

OBJECTIVE:
Objectıve: This study aimed to evaluate the knowledge about colorectal cancer (CRC) symptoms and risk factors, attitudes and behaviors towards colorectal cancer screening tests of people aged 50-70 who reffered to Pamukkale University Hospital general surgery outpatient clinic.
Materıal and methods: A descriptive cross-sectional study was conducted on people aged 50-70 years who reffered to the general surgery outpatient clinic between January and February 2021. A 38-item questionnaire consisting of questions about colorectal cancer screening tests, application locations, conditions, symptoms and risk factors, which was created as a result of the literature review, was applied to the patients who participated in the study voluntarily using the face-to-face interview technique. Data obtained were analyzed statistically using SPSS 21 software. Descriptive statistical methods were used to evaluate the data. The relations amongst groups were analyzed by chi-square tests. Statistical significance level accepted was to be p <0.05.

Results: 104 people were included in the study and their mean age was 56.65±6.42 and 70.2% (n=71) of them were women. The most common symptoms for CRC by the participants were rectal bleeding with 29.8% (n=31), constipation with 26.9% (n=28), while the most common risk factors were 36.5% (n=38) a family history of cancer and 21.2% (n=22) of advanced age. In addition, only 38.5% (n=40) of the participants knew about colonoscopy, 27.9% (n=29) of them knew the fecal occult blood testing (FOBT). Again, it was found that only 19.2% (n=20) of the participants had the FOBT and 8.7% (n=9) had a colonoscopy. It was seen that 38.5% (n=40) of those, who did not have FOBT, did not have knowledge about the FOBT and 15.4% (n=16) did not have it because it was not recommended by the physician.
Conclusıon: This study shows that the level of knowledge about CRC and CRC screening methods and the rate of getting it done is insufficient for the participants. Various strategies are needed to increase awareness on this issue.
This study aimed to evaluate the knowledge about colorectal cancer (CRC) symptoms and risk factors, attitudes and behaviors towards colorectal cancer screening tests of people aged 50-70 who reffered to Pamukkale University Hospital general surgery outpatient clinic.
KEY WORDS: Colorectal cancer, risk, screening tests, knowledge, attitude

Anahtar Kelimeler

Kolorektal kanser, risk, tarama testleri, bilgi, tutum

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Katkılarından dolayı Aslı Sıla Aydınlık, İlknur Kocaman, Havva Şevval Şenol ve Rabia Ay'a teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Referans1 El Kinany K, Huybrechts I, Kampman E, Boudouaya HA, Hatime Z, Mint Sidi Deoula M, vd. Concordance with the World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research recommendations for cancer prevention and colorectal cancer risk in Morocco: A large, population-based case-control study. Int J Cancer. 01 Ekim 2019;145(7):1829-37.
• Referans2 Colorectal cancer statistics [Internet]. World Cancer Research Fund. 2018 [a.yer 13 Nisan 2021]. Erişim adresi: https://www.wcrf.org/dietandcancer/cancer-trends/colorectal-cancer-statistics
• Referans3 ÖZDOĞAN PDM. Türkiye Kanser İstatistikleri 2020 [İnternet]. Prof. Dr. Mustafa Özdoğan. [a.yer 13 Nisan 2021]. Erişim adresi: https://www.drozdogan.com/turkiye-kanser-istatistikleri-2020/
• Referans4 Vasen HF, Watson P, Mecklin JP, Lynch HT. New clinical criteria for hereditary nonpolyposis colorectal cancer (HNPCC, Lynch syndrome) proposed by the International Collaborative group on HNPCC. Gastroenterology. Haziran 1999;116(6):1453-6.
• Referans5 8605.00.pdf [İnternet]. [a.yer 13 Nisan 2021]. Erişim adresi: https://www.cancer.org/content/dam/CRC/PDF/Public/8605.00.pdf
• Referans6 Robbins Temel Patoloji Kumar Abbas Fausto Mitchell 8. Basım, Bölüm 15 Kolorektal Karsinomlar, 2008: 623-624.
• Referans7 Değerli Ü, Erbil Y. Kolon kanseri. Cerrahi gastroenteroloji. Nobel tıp kitabevleri, 2005: 191- 198.
• Referans8 Kolorektal Kanser Tarama Programı Ulusal Standartları [İnternet]. [a.yer 23 Nisan 2021]. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-tarama-standartlari/listesi/kolorektal-kanser-tarama-program%C4%B1-ulusal-standartlar%C4%B1.html
• Referans9 Issa IA, Noureddine M. Colorectal cancer screening: An updated review of the available options. World J Gastroenterol [İnternet]. 28 Temmuz 2017 [a.yer 08 Mayıs 2021];23(28):5086-96. Erişim adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5537177/
• Referans10 Nadel MR, Shapiro JA, Klabunde CN, Seeff LC, Uhler R, Smith RA, vd. A national survey of primary care physicians’ methods for screening for fecal occult blood. Ann Intern Med. 18 Ocak 2005;142(2):86-94.
• Referans11 Rex DK, Johnson DA, Anderson JC, Schoenfeld PS, Burke CA, Inadomi JM, vd. American College of Gastroenterology guidelines for colorectal cancer screening 2009 [corrected]. Am J Gastroenterol. Mart 2009;104(3):739-50.
• Referans12 Sonnenberg A, Delcò F, Inadomi JM. Cost-Effectiveness of Colonoscopy in Screening for Colorectal Cancer. Ann Intern Med [İnternet]. 17 Ekim 2000 [a.yer 08 Mayıs 2021];133(8):573-84. Erişim adresi: https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/0003-4819-133-8-200010170-00007
• Referans13 Genç Z, Yalçinöz Baysal H. Birinci Basamağa Başvuran Bireylerin Kolorektal Kansere Yönelik Sağlık İnançlarının Gaitada Gizli Kan Testi Yaptırma Durumlarına Etkisi. Sağlık Ve Toplum [Internet]. 2020 [a.yer 09 Mayıs 2021];30(2):90-7. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/makale/TXpnM05qTXhNUT09/birinci-basamaga-basvuran-bireylerin-kolorektal-kansere-yonelik-saglik-inanclarinin-gaitada-gizli-kan-testi-yaptirma-durumlarina-etkisi
• Referans14 Kuipers EJ, Grady WM, Lieberman D, Seufferlein T, Sung JJ, Boelens PG, vd. Colorectal cancer. Nat Rev Dis Primer. 05 Kasım 2015;1:15065.
• Referans15 Lieberman D. Kolon kanseri tarama ve izleme tartışmaları. Curr Opin Gastroenterol [Internet]. 2009 [a.yer 23 Nisan 2021];2(5):265-72. Erişim adresi: https://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-kolon-kanseri-tarama-ve-izleme-tartismalari-56581.html
• Referans16 Vai̇zoğlu Acar S, Turhan T, Temel F, Bolat Ö, Baydar O, Bacanli A, vd. Birinci basamakta 50 yaş ve üzeri bireylerde kolorektal kanser ile ilişkili olabilecek bazı faktörlerin ve. Türk Geriatri Derg [Internet]. 2010 [a.yer 23 Nisan 2021];13(2):79-86. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/makale/TVRFNE9ERXlNZz09/birinci-basamakta-50-yas-ve-uzeri-bireylerde-kolorektal-kanser-ile-iliskili-olabilecek-bazi-faktorlerin-ve
• Referans17 Koo JH, Arasaratnam MM, Liu K, Redmond DM, Connor SJ, Sung JJY, vd. Knowledge, perception and practices of colorectal cancer screening in an ethnically diverse population. Cancer Epidemiol. Ekim 2010;34(5):604-10.
• Referans18 Christou A, Thompson SC. Colorectal cancer screening knowledge, attitudes and behavioural intention among Indigenous Western Australians. BMC Public Health [İnternet]. 18 Temmuz 2012 [a.yer 23 Nisan 2021];12(1):528. Erişim adresi: https://doi.org/10.1186/1471-2458-12-528
• Referans19 Şahi̇n NŞ, Üner BA, Aydin M, Akçan A, Gemalmaz A, Di̇şci̇gi̇l G, vd. Aydın merkez ilçede kolorektal kanser taramasına ilişkin bilgi, tutum ve engeller. Türkiye Aile Hekim Derg [Internet]. 2015 [a.yer 23 Nisan 2021];19(1):37-48. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/makale/TVRrM056SXpNdz09/aydin-merkez-ilcede-kolorektal-kanser-taramasina-iliskin-bilgi-tutum-ve-engeller
• Referans20 Pirincci S, Benli C, Okyay P. Patients admitted to tertiary health care center colorectal cancer screening program awareness study. TAF Prev Med Bull [İnternet]. 2015 [a.yer 23 Nisan 2021];14(3):209. Erişim adresi: http://www.scopemed.org/fulltextpdf.php?mno=158239
• Referans21 Ritvo P, Myers RE, Paszat L, Serenity M, Perez DF, Rabeneck L. Gender differences in attitudes impeding colorectal cancer screening. BMC Public Health [İnternet]. 24 Mayıs 2013 [a.yer 23 Nisan 2021];13(1):500. Erişim adresi: https://doi.org/10.1186/1471-2458-13-500
• Referans22 Walsh JME, Salazar R, Kaplan C, Nguyen L, Hwang J, Pasick RJ. Healthy colon, healthy life (colon sano, vida sana): colorectal cancer screening among Latinos in Santa Clara, California. J Cancer Educ Off J Am Assoc Cancer Educ. Mart 2010;25(1):36-42.
• Referans23 Singh H, Bernstein CN, Samadder JN, Ahmed R. Screening rates for colorectal cancer in Canada: a cross-sectional study. CMAJ Open [İnternet]. 02 Nisan 2015 [a.yer 24 Nisan 2021];3(2):E149-57. Erişim adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4565170/
• Referans24 Eşer İ, Khorshid L, Güneş ÜY, Zaybak A. SAĞLIKLI BİREYLERDE KANSER RİSK FAKTÖRLERİ. Ege Üniversitesi Hemşire Fakültesi Derg [İnternet]. 01 Haziran 2007 [a.yer 24 Nisan 2021];23(2):13-22. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/egehemsire/635623
• Referans 18 Şahin NŞ, Üner BA, Aydın M, Akçan A, Gemalmaz A, Dişçigil G, vd. Knowledge of, attitudes toward, and barriers to participation of colorectal cancer screening in Aydın central region -. Türkiye Aile Hekim Derg [Internet]. 2015 [a.yer 24 Nisan 2021];19(1). Erişim adresi: https://www.bibliomed.org/?mno=171504