Examination of Conceptual Development Process of Students in “Getting to Know Our Region” Unit of Social Studies Lesson

Yıl 2017, Cilt: 42 Sayı: 42, 109 - 123, 01.07.2017

Talip Öztürk Nazile Yılmaz Özcan

Öz

The
aim of the study is to examine the conceptual development process of the
concepts in the unit of “let’s learn our region” of the 5th grade students
through the word association test which is an alternative measurement tool. The
study was conducted with 46 students who were educated in the 5th grade of a
middle school in Çatalpınar district of Ordu. A word association test (WAT) was
used as a data gathering tool in the study. In the pre-test and post-test
sections of the study, the word association test including the concepts in the
unit was applied. Within the scope of the Social Studies curriculum, students
are given sixteen concepts in “let’s learn our region” unit. The preliminary
test results of the students have spread to a wide range of irrelevant topics;
It is observed that they have difficulty in constructing the sentences through
which the concepts pass, or they have made statements other than their real
meaning about the concepts. Because of the misconceptions of the students, it
was seen that they had difficulty in answering different types of questions. It
was tried them to realize conceptual awareness by pre-test. As a result of this
study it is thought that WAT can be used as an alternative measurement tool in
educational environments as a measurement-evaluation tool in which the
mentioned aims can be used.

Anahtar Kelimeler

Word association test, social studies, concept teaching

Sosyal Bilgiler Dersi “Bölgemizi Tanıyalım” Ünitesinde Öğrencilerin Kavramsal Gelişim Sürecinin İncelenmesi

Öz

Alternatif
bir ölçme aracı olan kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla 5. sınıf
öğrencilerinin “Bölgemizi Tanıyalım” ünitesindeki program dâhilinde yer alan
kavramlarla ilgili kavramsal gelişim sürecini incelemek bu çalışmanın amacıdır.
Araştırma, Ordu’nun Çatalpınar ilçesinde bulunan bir ortaokulun 5. sınıflarında
öğrenim gören 46 öğrenciyle yapılmıştır. Çalışmada veri aracı olarak “Kelime
İlişkilendirme Testi” (KİT) kullanılmıştır. Çalışmanın ön test ve son test
kısımlarında ünitedeki kavramları içeren kelime ilişkilendirme testi
uygulanmıştır. Öğrencilere Sosyal Bilgiler Öğretim Programı dâhilinde “Bölgemizi
Tanıyalım” ünitesinde geçen on altı kavram verilmiştir. Öğrencilerin ön test
sonucunda ön bilgilerinin konuyla alakasız geniş bir alana yayıldığı;
kavramların geçtiği cümleleri kurmakta zorlandıkları veya kavramlarla ilgili
asıl anlamlarının dışında cümleler kurdukları gözlenmiştir. Öğrencilerin kavram
yanılgıları sebebiyle, farklı tipteki soruları cevaplarken güçlük çektikleri
görülmüştür. Yapılan ön testle kavram farkındalığı oluşturulmaya çalışılmıştır.
Bu araştırma sonucunda KİT’in bahsedilen amaçları gerçekleştirmek için kullanılabilecek
bir ölçme-değerlendirme aracı olarak eğitim ortamlarında alternatif bir ölçme
aracı olarak kullanılmasının yararlı olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kelime ilişkilendirme testi, sosyal bilgiler, kavram öğretimi

Kaynakça

• Atasoy, B. (2004). Fen Öğrenimi ve Öğretimi. Ankara: Asil Yayın ve Dağıtım.
• Aydoğan, S., Güneş, B. ve Gülçiçek, Ç. (2003). Isı ve Sıcaklık konusunda Kavram Yanılgıları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, (2), 111-124. URL: http://w3.gazi.edu.tr/~bgunes/makaleler/ulusal/ulusal_2003_2.pdf adresinden 02.02.2016 tarihinde ulaşılmıştır.
• Bahar, M. ve Öztatlı, N. S. (2003). Kelime İletişim Test Yöntemi İle Lise 1. Sınıf Öğrencilerinin Canlıların Temel Bileşenleri Konusundaki Bilişsel Yapılarının Araştırılması, BAÜ Fen Bil. Enst. Dergisi, 75-85. URL: http://fbe.balikesir.edu.tr/dergi/20032/BAUFBE2003-2-9.pdf?ref=paylasimturkey.biz adresinden 02.02.2016 tarihinde ulaşılmıştır.
• Bahar, M., Johnstone, A. H. and Sutcliffe, R. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33, 134–141. URL: http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/00219266.1999.9655653?needAccess=true adresinden 02.02.2016 tarihinde ulaşılmıştır.
• Dündar, H. (2011). Sosyal Bilgelerde Kavram Öğretimi. B. Tay ve A. Öcal (Ed.), Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 309-342). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Ercan, F. ve Taşdere, A. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), 136-154.
• Ercan, F., Taşdere, A. ve Ercan, N. (2010). Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Bilişsel Yapının ve Kavramsal Değişimin Gözlenmesi, TÜFED, 7(2), 138-154. URL: http://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/124772-20110902133030-8.pdf adresinden 02.02.2016 tarihinde ulaşılmıştır.
• Güneş, T., Dilek, N. Ş., Hoplan, M., Çelikoğlu, M. ve Demir, E.S. (2010). Öğretmenlerin Alternatif Değerlendirme Konusundaki Görüşleri ve Yaptıkları Uygulamalar. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11-13 November, Antalya.
• Işıklı, M., Taşdere, A. ve Göz, N. (2011). Kelime İlişkilendirme Testi Aracılığıyla Öğretmen Adaylarının Atatürk İlkelerine Yönelik Bilişsel Yapılarının İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 4(1), 50-72. URL: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/usaksosbil/article/view/5000035912/5000034834 adresinden 02.02.2016 tarihinde ulaşılmıştır.
• Johnstone, A.H. and Moynihan, T.F. (1985). The relationship between performance in word association tests and achievement in chemistry. European Journal of Science Education, 7, 57-66.
• Kempa, R.F. and Nicholls, C.E. (1983). Problem solving ability and cognitive structure – an explanatory investigation. European Journal of Science Education, 5, 171-184.
• Kurt, H., Ekici, G. ve Aksu, Ö. (2013). Tuz: Biyoloji Öğretmen Adaylarının Zihinsel Modelleri, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(4), 244-255. URL: http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/27.kurt.pdf adresinden 29.05.2017 tarihinde ulaşılmıştır.
• Kottler, E. and Gallavan, N. P. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Başarının Sırları. S.B. Demir (çev.) Ankara: Eğiten Kitap.
• Miles, M.B, and Huberman, A.M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook (2nd ed.). Thousand Oaks, California: SAGE.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (6,7 ve 8.sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2009). İlköğretim 4-5. sınıflar sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu. Ankara M.E.B. Yayınları.
• Nakiboğlu, C. (2008). Using word associations for assessing non major science students’ knowledge structure before and after general chemistry instruction: The case of atomic structure. Chem. Educ. Res. Pract., 9, 309–322.
• Nartgün, Z. (2006). Fen ve Teknoloji Öğretiminde Ölçme ve Değerlendirme. Bahar, M. (Ed), Fen ve Teknoloji Öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Özdemir, S. M. (2014). Sosyal bilgiler öğretim programı ve değerlendirilmesi. M. Safran (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Yayınları. 17-46.
• Preece, P. F. W. (1978). Exploration of semantic space: review of research on the organisation of scientific concepts in semantic memory. Science Education, 63, 547-562.
• Rowell, A. J., Dawson, C. J. and Harry, L. (1990). Changing Misconceptions: a challenge to science education. International Journal Science Education. 12 (2), 167-175.
• Shavelson, R. J. (1974). Methods for examining representations of a subject-matter structure in a student’s memory. Journal of Research in Science Teaching, 11, 231-249.
• Taşdere, A. (2010). 6., 7. ve 8. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitaplarına Yansıyan Ölçme ve Değerlendirme Anlayışının Yeni Fen ve Teknoloji Öğretim Programı ışığında Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Tokcan, H. (2015). Sosyal Bilgilerde Kavram Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ülgen, G. (2004). Kavram Geliştirme Kuramlar ve Uygulamalar (4. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yazıcı, H. ve Samancı, O. (2003). İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Ders Konuları İle İlgili Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri. Milli Eğitim Dergisi, 158, 2-6. URL: http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/158/yazici.htm adresinden 02.02.2016 tarihinde ulaşılmıştır.