The Problem of Delegating School Heads in Turkey: A Meta Synthesis Study Abstract

Yıl 2018, Cilt: 44 Sayı: 44, 92 - 113, 01.07.2018

Osman Tayyar Çelik , Necdet Konan Remzi Çetin

Öz

Within this study, it is aimed to reanalyze
the qualitative studies dealing with the form and process of appointment of
school heads in Turkey in a systematic manner by means of meta-synthesis; and
to reveal suggestions for new models to be developed. In this paper, using one
of the qualitative research methods, meta synthesis, the studies suitable for
the main motivation of us have been reached by searching the appropriate
databases such TÜBİTAK ULAKBİM Social and Humanities Database, YÖK National
Thesis Center, Google Academic, ERIC, EbscoHost databases. 81 studies related
to the study topic were identified through these databases. Each of these
papers was assessed within the inclusion and exclusion criteria that were
appropriately identified for the purpose of the study, and 15 qualitative
studies were considered as the data source of the study. An in-depth
examination and the reinterpretation of these determined studies on subject
matter revealed five themes and related sub-themes: merit, political influence,
evaluation, possible effects and professionalism. Within meta-synthesis, issues
of acceptance of school leadership as a profession, determination of
qualification areas and topics, a liaison-based evaluation system and
alternative evaluation methods, the reflections of a process free of political
influence and finally the absence of a qualified system on individuals and
school organizations are revealed.

Anahtar Kelimeler

School head, Selecting school managers, Headteacher, Delegation of headteachers, Meta-synthesis

Türkiye’de Okul Yöneticisi Görevlendirme Sorunu: Bir Meta Sentez Çalışması

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de okul yöneticilerinin görevlendirme biçimi ve sürecini konu edinen nitel çalışmaları sistematik bir şekilde yeniden inceleyerek meta sentez yapılması; uygulayıcılara ve geliştirilecek yeni modellere yönelik öneriler geliştirilmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan meta sentez yoluyla gerçekleştirilen bu çalışmada, amaca uygun araştırmalara TÜBİTAK ULAKBİM Sosyal ve Beşeri Bilimler Veri Tabanı, YÖK Ulusal Tez Merkezi, Google Akademik, ERIC, EbscoHost veri tabanları taranarak ulaşılmıştır. Bu veri tabanlarından çalışma konusu ile ilgili 81 araştırma belirlenmiştir. Bu araştırmaların her biri, araştırmanın amacına uygun olarak belirlenen dahil etme ve hariç tutma kriterleri çerçevesinde değerlendirilmiş ve 15 nitel çalışma, araştırmanın veri kaynağı olarak kabul edilmiştir. Araştırmalardan elde edilen bulguların derinlemesine incelenmesi ve yeniden yorumlanması sonucunda liyakat, politik etki, ölçme ve değerlendirme, olası etkiler ve meslekleşme şeklinde beş tema ve ilgili alt temalar ortaya çıkarılmıştır. Meta sentez kapsamında okul yöneticiliğinin bir meslek olarak kabul edilmesi, yeterlik alanlarının ve konularının belirlenmesi, liyakate dayalı bir ölçme sistemi ve alternatif değerlendirme yöntemleri, politize edilmemiş bir süreç ve son olarak nitelikli bir sistemin olmayışının bireyler ve okul örgütleri üzerindeki yansımaları konuları öne çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Okul yöneticisi, yönetici belirleme, müdür, müdür görevlendirme, meta sentez

Kaynakça

• Akbaşlı, S., ve Balıkçı, A. (2013). Okul yöneticisi ve öğretmen görüşlerine göre okul yöneticiliğinin meslekleşmesinin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 366-377.
• Akçadağ, T. (2014). Okul yöneticilerinin bakış açılarıyla yöneticilerin yetiştirilme, atama ve yer değiştirmeleri; sorunlar ve çözümler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 135- 150.
• *Arabacı, İ. B., Şanlı, Ö., ve Altun, M. (2015). Okul yöneticilerinin yetiştirilme ve atama yöntemlerine ilişkin sendika temsilcilerinin, maarif müfettişlerinin ve okul yöneticilerinin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(31), 166-186.
• Aslanargun, E. (2011). Türkiye’de okul yönetimi ve atama yönetmelikleri. E- Journal of New World Sciences Acedemy, 6(4), 2647-2659.
• Aspfors, J., & Fransson, G. (2015). Research on mentor education for mentors of newly qualified teachers: A qualitative meta-synthesis. Teaching and teacher education, 48, 75-86.
• Aydın, İ. (2008). Öğretimde denetim: Durum saptama değerlendirme ve geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Aydın, M. (2014). Eğitim yönetimi. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Ayral, M. (2016). Okul müdürü yetiştirmede 2015: Sorunlar ve gelecek. Pegem Atıf İndeksi, 113-146.
• *Baş, E.A. (2016). Okul yöneticilerinin yönetici görevlendirme yönetmeliğine ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Baş, T., ve Akturan, U. (2017). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli nitel araştırma yöntemleri (3. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Başaran, İ.E., ve Çınkır, Ş. (2013). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Blackmore, J., Thomson, P., & Barty, K. (2006). Principal selection: Homosociability, the search for security and the production of normalized principal identities. Educational Management Administration & Leadership, 34(3), 297-317.
• Bondas, T., & Hall, E. O. (2007). Challenges in approaching metasynthesis research. Qualitative Health Research, 17(1), 113-121.
• *Bozkurt, C., ve Bellibaş, M. Ş. (2016). Administrators’ and teachers’ perceptions regarding the selection method and qualifications of school administrators. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 6 (1), 46-74.
• Chiristensen, L.B., Johnson, R.B., & Turner, L.A. (2015). Araştırma yöntemleri: Desen ve analiz. (Aypay, A. Çev. Ed.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün; S. B. Demir, Çev. Ed.) Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çelik, K., ve Erdem, A. R. (2012). Üniversitede çalışan idari personele göre “Kayırmacılık”. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11, 23-30.
• Çevik, H.H., ve Demirci, S. (2015). Kamu politikası. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Daresh, J. (2000). Crossing the border into leadership: experiences of newly appointed British headteachers and American principals. Educational Management, Administration, Leadership, 8(1), 89-101.
• Demir, S. B., ve Plınar, M. A. (2013). 2011 yılı yönetici atama ve yer değiştirme yönetmeliğinin içeriğine ve puanlama ölçütlerine ilişkin yönetici görüşlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 8(6), 123-143.
• Doğan, S., Demir, S. B., ve Pınar, M. A. (2014). Yönetici görüşlerine göre MEB 2013 Yılı Yönetici Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği. Journal of Theoretical Educational Science/Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(2), 224-245.
• Finfgeld, D. (2008). Meta‐synthesis of caring in nursing. Journal of clinical nursing, 17(2), 196-204.
• Finfgeld, D. L. (2003). Metasynthesis: The state of the art-so far. Qualitative health research, 13(7), 893-904.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B., ve Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• *Güçlü, N.; Şahin, F., Tabak, B. Y., ve Sönmez, E. (2016). Türkiye’de okul yöneticisi görevlendirmeye ilişkin yönetici adayı görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 51-71.
• Gülşen, C., ve Dayıoğlu, Ş. (2015). Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullara yönetici atama kriterleri konusunda okul yöneticilerinin görüşleri. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(4), 1487-1499.
• *Kayıkçı, K., Özdemir, İ., ve Özyıldırım, G. (2016). İlk defa ve yeniden okul müdürü görevlendirilmesi: Sözlü sınav üzerine bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 21(4), 471-498.
• *Kılınç, A. Ç., Koşar, S., Emre, E. R., ve Koşar, D. (2017). Okul yöneticiliği görevinden öğretmenliğe dönüş: yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. TÜBAV Bilim Dergisi, 10(3), 53-73.
• *Konan, N., Bozanoğlu, B., ve Çetin, R. B. (2017). Okul müdürü görevlendirmeye ilişkin müdür görüşleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 8(3), 323-349.
• *Konan, N., Çetin, R. B., ve Yılmaz, S. (2017). Okul müdürü görevlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 147-160.
• Kurland, H., Peretz H., & Lazarowitz, R. H., (2010). Leadership style and organizational learning: the mediate effect of school vision, Journal of Educational Administration, 48(1), 7 – 30.
• *Memişoğlu, S.P. (2016). Milli Eğitim Bakanlığı eğitim kurumları yöneticilerinin görevlendirmelerine dair yönetmeliğin doktora öğrencilerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(2), 919-934.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma. Desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev. Ed.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Miles, B. M., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. London: SagePub.
• Mulford, B., & Silins, H. (2011). Revised models and conceptualisation of successful school principalship for improved student outcomes, International Journal of Educational Management, 25(1), 61-82.
• Neuman, W. L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri. (S. Özge Çev.) İstanbul: Yayınodası Yayınları.
• Noah Jr, P. D. (2017). A systematic approach to the qualitative meta-synthesis. Issues in Information Systems, 18(2), 196-205.
• Noblit, G. W., & Hare, R. D. (1988). Meta-ethnography: Synthesizing qualitative studies. Sage Publications.
• Okçu, v. (2011). Türkiye’de okul yöneticilerinin yetiştirilmesi ve atanmasına ilişkin mevcut durum, beklentiler ve öneriler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 244-266.
• Özdemir, S. (2013). Türk eğitim sisteminin yapısı, eğilimleri ve sorunları. S. Özdemir (Ed.) Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Özmen, F., ve Kömürlü, F. (2010). Eğitim örgütlerine yönetici seçme ve atamada yaşanan sorunlar ve yönetici görüşleri temelinde çözüm önerileri. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2(1), 25-33.
• Patton, M.Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün; S.B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Pont, B., Nusche, D., & Hopkins, D. (Eds.). (2008). Improving school leadership: Case studies and concepts for systemic action: Preliminary version. OECD.
• Rammer, R. A. (2007). Call to action for superintendents: Change the way you hire principals. The Journal of Educational Research, 101(2), 67-76.
• Sağlam, A.Ç (2014). Okul örgütü ve yönetimi. H.B. Memduhoğlu ve K. Yılmaz (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (159-190). Ankara: Pegem Akademi.
• Sandelowski, M., & Barroso, J. (2003). Toward a metasynthesis of qualitative findings on motherhood in HIV‐positive women. Research in nursing & health, 26(2), 153-170.
• Sandelowski, M., Docherty, S., & Emden, C. (1997). Focus on qualitative methods Qualitative metasynthesis: issues and techniques. Research in nursing and health, 20, 365-372.
• *Sezer, Ş. (2016a). Okul yöneticilerinin seçimle belirlenmesine ilişkin yönetici görüşleri: fenomenolojik bir çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 22(3), 351-373.
• *Sezer, Ş. (2016b). School administrators’ opinions on frequently changing regulations related to appointments and relocation: A new model proposal. Educational Sciences: Theory & Practice, 16(2), 335-356.
• *Sezgin-Nartgün, Ş. ve Ekinci, S. (2016). Assessment of school principals' reassignment process, Universal Journal of Educational Research, 4(10), 2415-2422. DOI: 10.13189/ujer.2016.041020
• Şahin, B. (2016). Kamu personel sisteminde işe girme ve yükselmede çağdaş liyakat kavramları. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 231-242.
• *Şahin, İ., Kesik, F., ve Beycioğlu, K. (2017). Okul yöneticilerinin atanmasında kaotik dönem ve etkileri. İlköğretim Online, 16(3), 1007-1021.
• Şişman, M. (2011). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Taymaz, H. (2011). İlköğretim ve ortaöğretim okul müdürleri için okul yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Thody, A. (1998). Training school principals, educating school governors. International Journal of Educational Management, 12(5), 232-239.
• Thomas, J., & Harden, A. (2008). Methods for the thematic synthesis of qualitative research in systematic reviews. BMC medical research methodology, 8(1), 1-10.
• *Tok, T., ve Karaoğlan, Ö. (2016). Yöneticilerin görevlendirilmesinin müdürlerin yönetsel tutumlarına yansımaları. Pegem Atıf İndeksi, 823-838. doi:10.14527/9786053183563. 052.
• Weed, M. (2005). Meta interpretation": A method for the interpretive synthesis of qualitative research. Erişim tarihi: 01.01.2018, http://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/ article/view/508/1096.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• *Yolcu, H., ve Bayram, A. (2015). Okul yöneticisi seçme sürecini deneyimleyen yönetici adaylarının sözlü sınav yöntemine ilişkin algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 3(3), 102-126.