Üstün Zekâlı ve Yetenekli Olan ve Üstün Zekâlı ve Yetenekli Olmayan Öğrencilerin Biyolojiye İlişkin Algılarının Karşılaştırılması: Metaforik Çalışma

Yıl 2019, Cilt: 45 Sayı: 45, 310 - 334, 03.01.2019

Murat Özarslan

Öz

Bu
çalışmanın amacı, üstün zekalı ve
yetenekli öğrenciler ile üstün zekalı ve yetenekli olmayan öğrencilerin
biyoloji kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımı ile
karşılaştırılmasıdır. Çalışma grubu, kolay
ulaşılabilir durum örneklemesi yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışma grubu
2014-2015 akademik yılı bahar döneminde, Marmara bölgesinin 2 farklı ilindeki
Bilim ve Sanat Merkezlerine (BİLSEM) devam eden 82 üstün zekâlı ve yetenekli
öğrenci ile Marmara bölgesinde bir ortaokul ile bir Teknik ve Mesleki Anadolu
Lisesinde öğrenim gören üstün zekalı ve yetenekli olmayan 82 öğrenci ile
gerçekleştirilmiştir. Çalışmada nitel
araştırma desenlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Verilerin analizinde
içerik analizi kullanılmıştır. Her öğrencinin “Biyoloji……………. gibidir/benzer;
çünkü……….....” cümlesini tamamlamasıyla veriler elde edilmiştir. Araştırma
sonuçlarına göre, tüm katılımcıların biyoloji kavramına yönelik olarak
çoğunlukla hayat/yaşam metaforlarını oluşturdukları gözlenmiş olup, biyolojiye
yönelik olumlu bir algıya sahip oldukları tespit edilmiştir. Araştırmada; üstün
zekalı ve yetenekli öğrencilerin üstün zekalı ve yetenekli olmayan öğrencilere
göre biyolojiye yönelik daha fazla çeşitte metafor oluşturdukları
belirlenmiştir. Ayrıca üstün zekalı ve yetenekli öğrencilerin üstün zekalı ve
yetenekli olmayan öğrencilere göre biyolojinin merak uyandırıcı bir alan
olduğunun daha fazla vurgulandığı tespit edilmiştir. Araştırmada üstün zekalı
ve yetenekli öğrenciler ile üstün zekalı ve yetenekli olmayan öğrencilerin
biyolojiye yönelik algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki
bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Üstün zekalı ve yetenekli öğrenciler, BİLSEM, biyoloji

The Comparison of Gifted and Talented Students and Non Gifted Students’ Perception of Biology: Metaphoric Study

Öz

The aim of this study is to compare gifted and talented students and non-gifted students’ perception of Biology with the help of metaphors. Phenomenology Design from qualitative research designs is used in the study. The study group is decided through the method of convenience sampling. The study is fulfilled with the study group that consists of 82 gifted and talented students who have attended Science and Art Centre in two different cities of Marmara region and 82 non gifted students who have been studying in a secondary school and a Vocational and Technical Anatolian High school in Marmara region in the Spring term of 2014-2015 education year. The data is obtained through asking students to complete the sentence “Biology is like……….; because…………..” According to research results, it is observed that all participants usually create life and experience metaphors related to the concept of Biology and it is retained that the participants have a positive perception towards Biology. In the research, it is determined that gifted and talented students are able to create more various metaphors towards Biology than non-gifted students. Moreover, it is retained that gifted and talented students emphasize more than non-gifted ones that Biology is an intriguing field. In the research, there is not a statistically significant relationship found between the gifted and talented students and non-gifted ones’ perception of Biology

Anahtar Kelimeler

Gifted and talented students, Science and Art Centre, Biology, Metaphor

Kaynakça

• Açışlı, S. ve Kolomuç, A. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen branşlarına karşı tutumlarının incelenmesi.[Science teacher candidates’ Examination of attitudes towards science branches], X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi (National Science and Mathematics Education Congress), Niğde University, Niğde, 27-30 June 2012.Akarsu, F. (2004). Üstün yetenekliler/Enderun: Üstün yetenekliler için saray okulu[Gifted/Enderun: Palace school for gifted]. 1. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Seçilmiş Makaleler Kitabı (Gifted Congress Proceedings), İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 127–154. Aktamış, H. ve Dönmez, G. (2016). Metaphoric perceptions of students’ towards science course, science, science teacher and scientist. Ondokuz Mayis University Journal of Faculty of Education, 35(1), 7-30. Akturan, U. ve Esen, A. (2008). Fenomenoloji[Phenomenology], Nitel Araştırma Yöntemleri (Qualitative Research Methods), (eds. Baş, T. and Akturan, U.). Ankara: Seçkin Publishing.Al-Zahrani, A. (2008). “Darwin’s metaphors revisited: Conceptual metaphors, conceptual blends, and idealized cognitive models in the theory of evolution”. Metaphor and Symbol, 23, 50–82. Andrzej, K. K. (2002). “Grand metaphors of biology in the genome era”. Computers & Chemistry, 26(5), 397-401.Ataman, A. (2009). Special needs children and introduction of special education. Gifted and talented children. Ankara: Gündüz Education and Publishing.Baykoç, N. (2014). Üstün; akıl, zeka, deha, yetenek, dahiler-savantlar gelişimleri ve eğitimleri [Gifted, intelligence, genius, talent, development and training of insider-savants.] Ankara: Vize Yayıncılık. Büyüköztürk, Ş., Çakmak E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz Ş. ve Demirel, F. (2011) Bilimsel araştırma yöntemleri (Scientific research methods). Ankara: Pegem Academic PublishingCerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. [Students, teachers and administrators’ views on metaphors with respect to the concept of teacher, Journal of Turkish Educational Sciences, 6(4), 693-712. Cerrah, L., Özsevgeç, T. ve Ayas, A. (2005). Knowledge level of prospective biology teachers on 11th grade national biology curriculum: Trabzon sample. Inonu University Journal of Education Faculty, 6(9), 15-25.Çağlar, D. (2004). Üstün Zekâlı Çocukların Eğitim ve Öğretimi (Gifted Children Education and Training). (eds: M. R. Şirin, A. Kulaksızoğlu ve A. E. Bilgili). 1. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Üstün Yetenekli Çocuklar Seçilmiş Makaleler Kitabı (Gifted Proceedings), İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 265–274.Davis, G.A. & Rimm S. B. (2004). Educated of the gifted and talented (Fifth Edition) Boston: Pearson Education.Ekici, G. (2016). Determination of the preservice biology teachers’ perceptions of microscope: example for metaphor analysis. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi(Ahi Evran University Kırşehir Education Faculty Journal), 17(1), 615-636.Fredriksson, A. & Pelger, S. (2016). Metaphorical concepts in molecular biology students’ texts–a way to improve subject-matter understanding. Nordic Studies in Science Education, 12(1), 90-106.Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları.[The capacity of the primary students usage of metaphors in the speakıing and writing expression], Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi (Ph.D. Thesis, Anadolu University), Eskişehir.Guerrero, M. & Villamil, S. (2002). Metaphorical conceptualizations of ESL teaching and learning. Language Teaching Research, 6, 95-120.Gül, Ş. ve Yeşilyurt, S. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin biyoloji ve biyoloji dersine yönelik tutumları (Pilot Uygulama). [Secondary education students’ attitudes towards biology and biology lesson (Pilot Study)], Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (Mehmet Akif Ersoy University Faculty of Education Journal), 10(20), 28- 47.Gürbüzoğlu Yalmancı, S. ve Aydın, A. (2013). Pre-servıce teachers’ metaphorical perceptions towards biology. Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute, 10(21), 208-223. Harrison, A. G. & Treagust, D. F. (2006). Teaching and learning with analogies. In metaphor and analogy in science education, Springer Netherlands.Heijkoop, M. E. A. (2013). The meaning secondary school students attribute to genome metaphors. Master thesis. Freudenthal Institute for Science and Mathematics Education Universiteit Utrecht, Faculteit Bètawetenschappen, http://dspace.library.uu.nl/handle/1874/267506.Hellsten L. & Nerlich, B. (2011). “Synthetic biology: building the language for a new science brick by metaphorical brick”. New Genetics & Society, 30(4), 375–397.Inbar, D. (1996). The free educational prison: Metaphors and images.Educational Research, 38(1), 77–92.Jensen, F. N. (2006). Metaphors as a bridge to understanding educational andsocial contexts. International Journal of Qualitative Methods, 5(1), 1-17.Jeppsson, F., Haglund, J., Amin, T. G. & Strömdahl, H. (2013). Exploring the use of conceptual metaphors in solving problems on entropy. Journal of the Learning Sciences, 22(1), 70-120. Kahyaoğlu, M. ve Kırıktaş, H. (2016). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin “doğa” kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi.[An investigation of the concept of nature among high school and university students through metaphor analysis] Marmara Coğrafya Dergisi(Marmara Geography Journal), (33), 58-76.Karaçam, S. ve Aydın, F. (2014). Ortaokul öğrencilerinin teknoloji kavramına ilişkin algılarının metafor analizi. [Metaphor analysis of secondary school students’ perceptions related to technology concept], Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(2), 545-572.Kontaş, H. (2009). BİLSEM öğretmenlerinin program geliştirme ihtiyaçlarına ilişkin geliştirilen programın etkililiği(The effectiveness of the in-service training program developed on the basis of the needs of the teachers of science and art centers in the area of curriculum development). Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi (Ph.D. Thesis, Hacettepe University), Ankara, Ankara.Kontaş, H. (2010). Learning strategies of gifted elementary students. Elementary Education Online, 9(3), 1148–1158. Kök, B. (2012). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerde farklılaştırılmış geometri öğretiminin yaratıcılığa, uzamsal yeteneğe ve başarıya etkisi.[The effect of differentiated geometry teaching on gifted and talented students in view of creativity, spatial ability and success] Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi (Ph.D. Thesis, İstanbul University),, İstanbul.Lakoff, G. (1993). The contemporary theory of metaphor. In A. Ortony (Ed.),Metaphor and thought (2nd ed.). Cambridge: Cambridge Univ. PressLakoff, G. & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. Chicago: University ofChicago Press.Levent F. (2014). Üstün yetenekli çocukları anlamak. (2. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. MEB BİLSEM Yönergesi, (2007). Milli Eğitim Bakanlığı Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi(Ministry of National Education Directive on Science and Art Centers). Retrieved from http://mevzuat.meb.gov.tr/html/25930.html.Miles, M.B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.Ocak, G. ve Gündüz, M. (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmenadaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan önce ve aldıktan sonraöğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması. [The comparison of pre-service teachers’ metaphors about the teacher-profession before and after the ‘introduction to teacher-profession’ Course] Afyon Kocatepe University Social Sciences Journal, 8(2), 293-311.Özarslan, M. (2015). Proje paydaşlarının BİLSEM biyoloji projeleri hakkındaki düşünceleri ve bu projelerin üstün zekalı ve yetenekli öğrencilerin biyoloji öğrenmeye yönelik motivasyonları ile bilimsel tutumlarına etkisi(The thoughts of project partners on BILSEM biology projects and the effect of these projects on the motivations of gifted and talented students towards learning biology and their scientific attitudes). Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi (Ph. D. Thesis, Balikesir University), Balıkesir.Palancı, M. (2004). Üstün yetenekli öğrencilerin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik gerçeklik terapisi temelli okul rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri modeli[ Reality-based school guidance and counseling services model to meet the needs of gifted students]. Üstün Yetenekli Çocuklar Bildiriler Kitabı (Gifted Proceedings), İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Yayın Dizisi. Pallant, J. (2001). SPSS survival manual. Maidenhead, PA: Open University Press.Sak, U. (2012). Üstün zekâlılar: Özellikleri tanılanmaları eğitimleri (Gifted: Features identified their training). 2. Baskı, Ankara: Vize Publishing.Selvi, M. (2007). Biyoloji öğretmen adaylarının çevre kavramları ile ilgili algılamalarının değerlendirilmesi[Evaluation of biology teacher candidates perceptions about environmental concepts]. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi (Ph.D. Thesis, Gazi University), AnkaraStuart T. & Beste, A. (2011) Farklı olduğumu biliyordum: Üstün yeteneklileri anlayabilmek (I knew I was different: To understand the gifted). (Çev: A. Gönenli), Ankara: Kök yayıncılık, 3. Baskı.Strauss, S. (2009). A metaphor for DNA? New Scientist, 201(2696), 22.TDK (2016). Büyük Türkçe Sözlük.[Great Turkish Dictionary], 14.07.2016 Retrieved from http://www.tdkterim.gov.tr/bts/. Turhan Türkkan, B. ve Yeşilpınar Uyar, M. (2016). The metaphors of secondary school students towards the concept of “Mathematical problem”. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (Çukurova University Faculty of Education Journal), 45(1),99-130.Tomlinson, C. A. (2015). Üstün zekalı ve yetenekli öğrencilerin bulunduğu sınıflarda karma öğretim[How to differentiate ınstruction in mixed-ability classrooms]. (eds: S. Emir ve A. Aksu), Ankara: Anı Yayıncılık.Tortop, H.S. (2015). Üstün zekâlılar eğitiminde farklılaştırılmış öğretim müfredat farklılaştırma modelleri[Differentiated curriculum differentiation models in gifted education] Düzce: Genç Bilge Yayıncılık.Töremen, F. ve Döş, İ. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına ilişkin metaforik algıları. [The metaphoric perceptions of primary school teachers on the concept of inspection], International Journal of Educational Reform, 13(3), 295-306.Ulukök, Ş., Bayram, K. ve Selvi, M. (2015). Pre-service science teachers’ mental ımages towards biology concept (Metaphor analysis sample). International Online Journal of Educational Sciences,7(3),244-259.Van Tassel-Baska, J. & Stambaugh, T. (2009). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrenciler için eğitim programı. [Training program for gifted and talented students]. (ed: Serap Emir) İstanbul: Bilimsel Açılım Academic Publishing., 315–333.Yapıcı, Ü. İ. (2015). Lise öğrencilerinin biyoloji kavramına ilişkin metaforik algıları [High school students’ metaphorical perceptions towards biology]. Electronic Journal of Social Sciences,14(55),139-147.Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods] (7.baskı) (7thedition). Ankara: Seçkin Yayıncılık.