İlkokul Öğrencileri ile Öğretmenlerinin Etkileşimli Tahtalara İlişkin Metaforlarının Karşılaştırmalı Analizi

Yıl 2021, Sayı: 51, 206 - 235, 14.01.2021

Halil Taş

https://doi.org/10.9779/pauefd.690632

Öz

Bu araştırmada, ilkokul 4.sınıf öğrencileri ile öğretmenlerinin etkileşimli tahtalara (ET) ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla incelemek amaçlanmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik (olgubilim) desen kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniği kullanılan araştırmanın çalışma grubunu, ilkokul 4.sınıfta okuyan 127 öğrenci ve ilkokul 4.sınıfı okutan 41 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırmada veriler, “Etkileşimli tahtalar… gibidir/benzerdir; çünkü …” biçiminde sorulmuş sorudan oluşan yapılandırılmış bir formla toplanmıştır. Araştırmada, öğrencilerinin ET’lere ilişkin 31, öğretmenlerin ise 20 metafor ürettikleri, hem öğretmenler hem de öğrenciler tarafından en sık tekrarlanan metaforun “Bilgisayar” metaforu olduğu; ET’lere ilişkin öğrenciler tarafından üretilen metaforların 5 kategoride, öğretmenler tarafından üretilen metaforların ise 4 kategoride toplandığı, öğrenciler tarafından üretilen kategoriler içerisinde en yüksek frekansa sahip kategorinin “Eğlence aracı” kategorisi olduğu, sınıf öğretmenleri tarafından üretilen kategoriler içerisinde en yüksek frekansa sahip kategorinin ise “Bilgi edinme aracı” kategorisi olduğu belirlenmiştir. Öğretmen ve öğrencilerin ET’lere ilişkin ortaya koydukları metaforların genelde olumlu yönde olduğu, ancak katılımcılar tarafından bazı olumsuz metaforların da üretildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Etkileşimli tahta, metafor, eğitim teknolojisi, öğrenci, sınıf öğretmeni

Comparative Analysis of Metaphors of Primary School Students and Teachers on Interactive Whiteboards

Öz

This study aimed to examine the perceptions of primary school 4th-grade students and their teachers about interactive boards (ET) through metaphors. In this study, the phenomenological pattern, one of the qualitative research designs, was used. The study's working group, in which data analysis was conducted through the content analysis technique, consisted of 127 students studying in the 4th-grade of primary school and 41 primary school teachers. The sampling of the research was determined by the criterion sampling method. In the study, the data were, “Interactive boards like/similar to …, because … ” was collected with a structured form consisting of questions asked. In the study, it was found out that the students and teachers produced 31 and 20 metaphors related to interactive whiteboards, respectively; that the metaphor “Computer” was the most frequently repeated metaphor by both teachers and students; that the category with the highest frequency was “Entertainment tool” in the categories produced by the students and that the category with the highest frequency was “Information collection tool” in the categories created by the teachers. It was also found out that while the metaphors created by the teachers and students related to IWBs were generally positive, but the participants produced some negative metaphors.

Anahtar Kelimeler

Interactive whiteboard, metaphor, educational technology, student, primary school teacher

Kaynakça

• Adıgüzel, T., Gürbulak, N. & Sarıçayır, H. (2011). Akıllı tahtalar ve öğretim uygulamaları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (15), 457 - 471
• Akçayır, M. (2011). Akıllı tahta kullanılarak işlenen matematik dersinin sınıf öğretmenliği birinci sınıf öğrencilerinin başarı, tutum ve motivasyonlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Akgül, B. (2013). İlköğretim görsel sanatlar dersinde akıllı tahta kullanımının öğrenci başarısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Aktaş, İ., Gökoğlu, S., Turgut, Y. E. & Karal, H. (2014). Öğretmenlerin FATİH Projesine yönelik görüşleri: Farkındalık, öngörü ve beklentiler. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 8 (1), 257-286.
• Alparslan, E. M. & İçbay, M. A. (2017). Teachers’ opinions on interactive white board anditsuse: A case study. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(3), 1778-1797.
• Altınçelik, B. (2009). İlköğretim düzeyinde öğrenmede kalıcılığı ve motivasyonu sağlaması yönünden akıllı tahtaya ilişkin öğretmen görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Altun, T., Gülay, A. & Mazlum, P. B. S. (2018). İlk defa ET kullanan öğretmenlerin algılarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 634-654.
• Ateş, M. (2010). The using of active board at secondary school geography lessons. Marmara Geographical Review, (22), 409-427.
• Aydın, İ. & Pehlivan, A. (2010). “Türkçe öğretmeni adaylarının “Öğretmen” ve “Öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar.” Turkish Studies 5 (3), 818-842.
• Aydın, M. (2017). Matematik dersinde ET kullanımının öğrenci başarısı, motivasyonu ve tutumları üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elâzığ.
• Balkaş, S.R, & Barış, M.F. (2015). ET kullanımının öğretmen rollerine, sınıf içi etkileşime ve öğrenci motivasyonuna etkisi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(8), 206-222
• Bayrak, M., Karaman, A. & Kurşun, E. (2014). Fatih projesi kapsamında kullanılan LCD panelli ET’ların kullanılabilirlik problemlerinin tespiti. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 28-50.
• Beauchamp, G. (2004). Teacher use of the interactive whiteboard in primary schools: Towards an effective transition framework technology, Pedagogy and Education, 13(3), 327-348
• Beeland, W. D. (2002). Student engagement, visual learning and technology: Can interactive whiteboards help? Annual Conference of the Association of Information Technology for Teaching Education, Dublin: Trinity College.
• Bilici, A. (2011). Öğretmenlerin bilişim teknolojileri cihazlarının eğitsel bağlamda kullanımına ve eğitimde FATİH projesine yönelik görüşleri: Sincan İl Genel Meclisi İlköğretim Okulu. örneği. 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium 22-24 September 2011. Elazığ: Fırat University
• Black, A. (2013). Picturing experience: Metaphor as method, data and pedagogical resource. W. Midgley, K. Trimmer, and A. Davies (Eds.), Metaphors for, in and of Education Research ın (pp. 26-50). UK: Cambridge Scholars Publishing.
• Boyatsiz, R. E. (1998). Thematic Analysis and Code Development: Transforming Qualitative İnformation. CA: Sage Publications.
• Březinová, J. (2009). Interactive whiteboard in teaching English to young learners. Unpublished master’s thesis. Masaryk University, Brno, Czech Republic.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Christians, C. G. (2011). Ethick politics in qualitative research. Denzin, N. K. and Lincoln, Y. S. (Eds.), Handbook of Qualitative Research. CA: Sage Inc,
• Cogill, J. (2002). How is the interactive whiteboard being used in the primary school and how does this affect teachers and teaching. http://www.activewhiteboards.co.uk/ifs_interactive_whiteboards
• Creswell, J. W. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (M. Bütün ve S. B. Demir, çev.). Ankara: Siyasal Kitapevi
• Çoklar, A.N. & Tercan, İ. (2014). Akıllı tahta kullanan öğretmenlerin akıllı tahta kullanımına yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 13(1), 48‐61.
• Ekiz, D. (2001). İlköğretimde Fen Bilimi Öğretimi ve Öğrenimi. Trabzon: Derya Kitabevi.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ekiz, D. & Koçyiğit, Z. (2013). Sınıf öğretmenlerinin “öğretmen” kavramına ilişkin metaforlarının tespit edilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 439-458.
• Elaziz, M. F. (2008). Attitudes of students and teachers towards the use of interactive whiteboards in EFL classrooms. Unpublished master’s thesis. Bilkent Universty, Ankara.
• Fraenkel, J.R., Wallen, N.E. & Hyun, H. (2011). How to Design and Evaluate Research in Education. New York: McGraw-Hill, 2011.
• Glover, D. & Miller, D. (2001). Running with technology: The pedagogic impact of the large-scaleıntroduction of interactive whiteboards in one secondary school. Journal of Information Technology for Teacher Education, 10 (3), 257-278.
• Glover, D., Miller, D., Averis, D. & Door, V. (2007). The evolution of an effective pedagogy for teachers using the interactive whiteboard in mathematics and modern languages: An empirical analysis from the secondary sector. Learning, Media and Technology, 32(1), 5-20.
• Gülcü, İ. (2014). ET kullanımının avantajları ve dezavantajlarına yönelik öğretmen görüşleri. XVI. Akademik Bilişim Konferansı 5-7 Şubat içinde (s. 613-619). Mersin: Mersin Üniversitesi
• Gündüz, S. & Çelik, H.C. (2015). Öğrencilerin matematik dersinde akıllı tahta kullanımına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 174-157
• Gürel, G., Ülgen, E., Çağıltay, K. & Yıldırım, S. (2007). Problems and expectations of instructors in terms of technology use in higher education: A descriptive study. Proceedings of the 32nd IUT (Improving University Teaching) Conference 4-7 July 2007. Jaen, Spain
• Hall, I., & Higgins, S. (2005). Primary school students’ perceptions of interactive whiteboards. Journal of Computer Assisted learning, (21), 102–117.
• Kaya, H. & Aydın, F. (2011). Sosyal bilgiler dersindeki coğrafya konularının öğretiminde akıllı tahta uygulamalarına ilişkin öğrenci görüşleri. Journal of World of Turks, 3(1), 179-189
• Kayaduman, H., Sarıkaya, M. & Seferoğlu, S. S. (2011). Eğitimde Fatih Projesinin Öğretmenlerin Yeterlilik Durumları Açısından İncelenmesi. Akademik Bilişim’11 – XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri 2–4 Şubat 2011. Malatya: İnönü Üniversitesi
• Keleş, E. & Kefeli, P. (2011). İlköğretimde akıllı tahta kullanımına yönelik düzenlenen bir hizmet içi kursunun değerlendirilmesi. International Educational Technology Conference 25-27 May 2011 içinde (s.1664-1672). İstanbul
• Kennewell, S. & Beauchamp, G., (2007). The Features of Interactive Whiteboards and Their Influence On Learning. Learning, Media and Technology, 32(3), 227-241.
• Keser, H. & Çetinkaya, L. (2013). Öğretmen ve öğrencilerin ET kullanımına yönelik yaşamış oldukları sorunlar ve çözüm önerileri. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 8 (6), 377-403
• Kırbağ Zengin, F., Kırılmazkaya, G. & Keçeci, G. (2011). Akıllı tahta kullanımının ilköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersindeki başarı ve tutuma etkisi. 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium 22-24 September 2011. Elazığ: Fırat University
• Koçak, Ö. & Gülcü, A. (2013). Fatih projesinde kullanılan LCD panel ET uygulamalarına yönelik öğretmen tutumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 1221-1224.
• Korkmaz, E. & Korkmaz, C. (2015). Öğretmen adaylarının ET kullanımına yönelik görüşleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (32), 477-497
• Levy, P. (2002). Interactive whiteboards in learning and teaching in two sheffield schools: A developmental study. http://dis. shef. ac.uk/eirg/projects/wboards.html adresinden erişildi.
• Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. CA: Sage Publications.
• McEntee-Atalianis, L. J. (2011). The role of metaphor in shaping the identity and agenda of the united nations: The imagining of an international threat. Discourse & Communication, 5(4), 393-412.
• Midgley, W. & Trimmer, K. (2013). Walking the labyrinth: A metaphorical understanding of approaches to metaphors for education research. W. Midgley, K. Trimmer and A. Davies (Eds.) Metaphors for, in and of Education Research. UK: Cambridge Scholars Publishing.
• Miles, M. B., Huberman, M. A. & Saldana, J. (2014). Qualitative Data Analysis: A Methods Sourcebook. CA: Sage Publications.
• Patterson, K. J. (2017). When is a metaphor not a metaphor? An investigation into lexical characteristics of metaphoricity among uncertain cases?. Metaphor and Symbol, 32(2), 103-117
• Petrie, H. G. & Oshlag, R. S. (2012). Metaphor and Learning. Cambridge: Cambridge University Press.
• Semerci, Ç. (2007). Program geliştirme kavramına ilişkin metaforlarla yeni ilköğretim programlarına farklı bir bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 139-154.
• Seyitoğlu, E. (2014). Akıllı tahta kullanılan matematik dersinden yansımalar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Shenton, A. & Pagett, L. (2008). From “bored” toscreen: The use of the interactive whiteboard for literacy in six primary classrooms in England. Literacy, 41(3), 129-136.
• Smeets, E. (2005). Does ICT contribute to powerful learning environments in primaryeducation? Computers & Education, (44), 343-355.
• Smith, H. J., Higgins, S., Wall, K. & Miller, J. (2005). Interactive whiteboards: Boonorbandwagon? A critical review of the literature. Journal of Computer Assisted Learning, 21 (2), 91-101.
• Smith, L. (2008). An investigation into the effect of a NATE/Becta training programme on the use of interactive whiteboards in teaching and learning in Secondary English. English in Education. 42(3), 269-282.
• Somyürek, S., Atasoy, B. & Özdemir S., (2009). Board’s IQ: What makes a board smart? Computers & Education, (53), 368–374.
• Sünkür, M., Arabacı, İ.B. & Şanlı, Ö. (2012). Akıllı tahta uygulamaları konusunda ilköğretim II. kademe öğrencilerinin görüşleri (Malatya ili örneği). e-Journal of New World Sciences Academy NWSA-Education Sciences, 7 (1), 313-321
• Şahin, A. & Sabancı, A. (2018). Pedagojik formasyon öğrencilerinin maarif müfettişlerine ilişkin algıları: Metafor çalışması. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 83-101.
• Şanlı, Ö., Altun, M. & Tan, Ç. (2015). Öğretmenlerin akıllı tahta ve öğrencilere dağıtılan tablet bilgisayarlar ile ilgili yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Turkish Studies,10(3), 833-850.
• Tataroğlu, B. & Erduran, A. (2010). Matematik dersinde akıllı tahtaya yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education,1(3), 233-250.
• Tatlı, C. & Kılıç, E. (2013). ET’ların kullanımına ilişkin alınan hizmet içi eğitimin öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama Dergisi, 12(24), 137-158.
• Tor, H. & Erden, O. (2004). İlköğretim öğrencilerinin bilgi teknolojilerinden yararlanma düzeyleri üzerine bir araştırma. The Turkish Online Journal of Educational Technology (TOJET), 3(1), 120-130
• Türel, Y. K. (2010). Developing teachers’ utilization of interactive whiteboards. D. Gibson & B. Dodge (Eds.). Proceedings of Society for Information Technology & Teacher Education International Conference 2010 içinde (s. 3049-3054). Chesapeake, VA: AACE.
• Türel, Y. K. (2011) An interactive whiteboard evaluation survey for university students: Validity and reliability analyses. e-Journal of New World Sciences Academy-Education Sciences, 6(2), 1894-1903
• Türel, Y. K. (2012). Öğretmenlerin akıllı tahta kullanımına yönelik olumsuz tutumları: problemler ve ihtiyaçlar. İlköğretim Online, 11(2), 423-439.
• Türel, Y. K. & Demirli, C. (2010). Instructional interactive whiteboard materials: Designers' perspectives. Procedia Journal of Social and Behavioral Sciences, (9), 1437-1442.
• Usluel, Y. K. & Uslu, N. (2013). Öğretmenlerin bir yenilik olarak teknoloji ile ilgili yarar algıları. İlköğretim Online, 12(1), 52-65.
• Wall, K., Higgins, S. & Smith, H. (2005). The visual helps me understand the complicated things: Pupil views of teachingand learning with interactive whiteboards. British Journal of Educational Technology. 36(5), 851-867.
• Yazar, E. (2015). Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin eğitimde akıllı tahta ve tablet bilgisayar kullanımına ilişkin görüşleri (Rize ili örneği). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(37), 832-840.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yob, I. M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education, (22), 127-138.