The Mediating Role of Positive Psychological Capital in the Relationship between Transformational Leadership Approaches and Innovation Management Competence of School Administrators

Yıl 2023, Sayı: 58, 1 - 29, 02.05.2023

Şule Kani , Semiha Sahin

https://doi.org/10.9779/pauefd.958974

Öz

This study investigates the effect of transformational leadership characteristics of school administrators on innovation management competence and examines the mediating role of positive psychological capital in this relationship. The research was carried out with the participation of 356 teachers working in official primary and secondary schools in the Bayraklı and Karsiyaka districts of Izmir in the 2017-2018 academic year. The Principals' Leadership Styles Scale, the Innovation Management Scale in Schools, and the Positive Psychological Capital Scale were used to collect data. A path analysis was created with the research model being tested with structural equation modeling; the effects of the study's independent variable and mediator variable on the dependent variable were determined. As a result of structural equation modeling, it has been seen that positive psychological capital has a mediating effect between transformational leadership and innovation management. The model that reviews the relationship between positive psychological capital, innovation management, and transformational leadership has given a meaningful and accurate result.

Anahtar Kelimeler

transformational leadership, ınnovation management, positive psychological capital

Okul Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Yaklaşımları ve Yenilik Yönetimi Yeterliliği İlişkisinde Pozitif Psikolojik Sermayenin Aracı Rolü

Öz

Bu çalışmanın amacı okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özelliklerinin yenilik yönetimi yeterliliği üzerindeki etkisini araştırmak ve bu ilişkide pozitif psikolojik sermayenin aracı rolünü incelemektir. Araştırma 2017-2018 eğitim-öğretim yılında İzmir’in Bayraklı ve Karşıyaka ilçelerinde yer alan resmi ilkokullar ve ortaokullarda çalışan 356 öğretmenin katılımı ile gerçekleşmiştir. Veri toplamak için Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri Ölçeği, Okullarda Yenilik Yönetimi Ölçeği ve Pozitif Psikolojik Sermaye Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma modeli yapısal eşitlik modellemesi ile test edilerek yol analizi oluşturulmuş; araştırmanın bağımsız değişkeni ile aracı değişkeninin bağımlı değişken üzerindeki etkileri belirlenmiştir. Yapısal eşitlik modellemesi sonucunda; pozitif psikolojik sermayenin, dönüşümcü liderlik ve yenilik yönetimi arasında aracı etkisi bulunduğu görülmüştür. Pozitif psikolojik sermaye; yenilik yönetimi ve dönüşümcü liderlik ilişkisini ele alan model anlamlı ve doğru bir sonuç vermiştir.

Anahtar Kelimeler

Dönüşümcü Liderlik, Yenilik Yönetimi, Pozitif Psikolojik Sermaye

Kaynakça

• Acaray, A. (2007). Küçük ve Orta Boy İşletmelerde Yenilik Yönetimi: Yenilik Yönetiminde Etkili Olan Örgütsel Yapı ve FAktörlere İlişkin Bir Araştırma. Yayınmlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Açıkalın, A. (2000). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Özellikleri ve Empati Becerileri Arasındaki İlişki ( Ankara İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Adair, J. (2007). Leadership For İnnovation. London: Kogan Page.
• Akçakaya, M. (2010). 21. Yüzyılda Yeni Liderlik Anlayışı. Ankara: Adalet Yayınları.
• Akçay, V. H. (2012). Pozitif Psikolojik Sermayenin İş Tatmini İle İlişkisi. KSÜ İ.İ.B.F. Dergisi, 2(1), 123-140.
• Akçay, V. H. (2011). Pozitif Psikolojik Sermaye Kavramı ve İşletmelerin Sürdürülebilir Rekabet Üstünlüğü Sağlamadaki Rolü. Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 13(1), 73-98.
• Aksay, K. (2011). “Yenilikçilik Kültürünün Örgütsel Yenilikçilik Üzerine Etkisi:Konya İlinde Faaliyet Gösteren Özel Hastanelerde Bir Uygulama”. Yayınlanmamış Doktora Tezi . Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akomolafe, C. O. (2011). Managing Innovations in Educational System in Nigeria: A Focus on Creating and Sustenance of Culture of Innovation. Journal of Emerging Trends in Educational Research and Policy Studies, 2(1), 47-52.
• Aslan, Ş. (2013). Duygusal Zeka ve Dönüşümcü, Etkileşimci Liderlik. Ankara.
• Aydın, A., Yılmaz, K., & Altınkurt, Y. (2013). Eğitim Yönetiminde Pozitif Psikoloji. International Journal of Human Science, 1470-1490.
• Barker, A. (2002). Yenilikçiliğin Simyası. İstanbul: Bzd Yayın ve İletişim Hizmetleri
• Bass, B. M. (1990). “From Transactional to Transformational Leadership: Learning to Share The Vision”. Organizational Dynamics, 18 (3), 19-32.
• Bass, B. M. (1985). “Leadership: Good, Better, Best”, Organizational Dynamics, 13 (3), 20-40.
• Bass, B.M. and Riggio, R.E. (2006). Dönüşümcü liderlik (2nd Ed), E-book, New Jarsey: Lawrence Erlbaum Associate. https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id
• Bess, L. J., & Goldman, P. (2001). Leadership Ambiguity in Universities and K-12 Schools and The Limits of Cotemporary Leadership Theory. The Leadership Quarterly(12), 419-150.
• Bilir, M. E. (2007). Öğretmen Algılarına Göre İlköğretim Okul Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Özellikleriyle Öğretmenlerin İş Doyumu İlişkisinin İncelenmesi.
• Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Brandt, T., Golmes, F. J., & Boyanova, D. (2011). Personality and Psychological Capital as Indicators of Future Job Success? A Multicultural Comparison Between Three European Countries. The Finissing Journal of Business Economics(3), 263-289.
• Bülbül, T. (2012). Okullarda Yenilik Yönetimi Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 157-175.
• Bubner, D. (2009). Leading and Benchmarketing System- Wide Educational Innovation. International Confederation of Principals World Convention.
• Büyükbeşe, T., Çavuşoğlu, S., & Okun, O. (2019). Otantik Liderlik ile Örgütsel Bağlılık Arasında Psikolojik Sermayenin Aracı Rolü:Bingöl Üniversitesi Örneği. OPUS Uluslaraarası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(17), 194-225.
• Cameron, S. K., Dutton, E. J., & Quinn, E. R. (2003). Foundations of Positive Organizational Scholarship. E. J. Dutton, S. K. Cameron, & E. R. Quinn içinde, Positive Organizational Scholarship: Foundations of A New Discipline (s. 3-13). San Francisco: Berrett- Koehler Publishers.
• Collet, P. & Furham, A. (1995). Social Psychology at Work, London, Routledge.
• Colvin, R. E. (1996). “Transformational Executive Leadership: A Comparison of Culture-Focused and Individual-Focused Leadership Modalities”, <http://cls. binghamton. edu/abstracts/diss_16.html>.
• Colvin, R. E. (1999). “Transformational Leadership: A Prescription for Contemporary Organizations”, < http://leadershipinfo.net/books.html>.
• Çelik, V. (1998). Eğitimde Dönüşümcü Liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4).
• Damanpour, F. (1987). The adoption of technological, administrative, and ancillary. Journal of Management, 13(4), 675-688.
• Deniz, A. (2012). “Tüketici Yenilikçiliği Boyutları ve Yenilikçiliği Etkileyen Faktörler Arasındaki İlişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir, H., & Okan, T. (2008). Etkileşimsel ve Dönüşümsel Liderlik: Bir Ölçek Geliştirme Denemesi. Yönetim, 19(61), 72-90.
• Dursun, Y., & Kocagöz, E. (2010, Ocak-Temmuz). Yapısal Eşitlik Modellemesi ve Regresyon. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(35), 1-17.
• Drucker, F. P. (1999). 21. Yüzyıl için yönetim tartışmaları. (İ. Bahçıvagil, & G. Gorbon, Çev.) Epsilon.
• Elçi, Ş. (2007). “İnovasyon Kalkınmanın ve Rekabetin Anahtarı”. 02 20, 2019 tarihinde http://www.focusinnovation.net
• Elbaşı, H. İ. (2014). “Yenilik Özümseme Algısı ve Yenilik Özümseme Algısının Yenilikçi İş Performansı Üzerine Etkisi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gebze: Gebze Teknik Üniversitesi Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü (Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Eraslan, L. (2004). liderlik Postmodern Bir Paradigma Dönüşümcü Liderlik. Kişisel Gelişimde Çağdaş Yönelimler Sempozyumu Bildiriler Kitabı. içinde Ankara.
• Eren, E. (2010). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Erdoğan, İ. (2000). Okul Yönetimi ve Öğretim Liderliği. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Erkmen, T., & Esen, E. (2012). Psikolojik Sermaye Konusunda 2003-2011 Yıllarında Yapılan Çalışmaların KAtegorik Olarak İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 89-103.
• Fisher, J. L., Tack, M. W. & Wheeler, K. J. (1988). The Effective College President. New York: Mcmillan Publishing Company.
• Fineman, S. (1999). Emotionalizing Organizational Culture. Bulunduğu Eser: S. Clegg & C. Hardy (Ed.), Studying Organization: Theory and Method. London: Sage Publications.
• Glad-Hai, S., & Somech, A. (2016). " 'The Day After ': The Organizational Consequences of Innovation Implementation in Experimental Schools". Journal of Education Administation, 54(1), 19-40.
• Gökçek, O. (2007). Yenilik Yönetimi Süreci ve Yenilik Stratejileri: Otomativ Sektöründe Bir Alan Çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güleş, K. H., & Bülbül, T. (2012). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Yenilik Yönetimi Yeterliliklerine İlişkin Öğretmen Algıları". Mersin Üniversitesi Eğitim Fakultesi Dergisi, 8(2), 97-109.
• Güney, S. (2015). Liderlik. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Hitt, M. A. & Keats, B. W. (1992). “Strategic Leadership and Restructuring: A Reciprocal Interdependence. Bulunduğu eser: R. L. Phillips & J. G. Hunt (Ed.), Strategic Leadership: A Multi Organizational-Level Perspective. Beverly Hills: Sage Publications.
• Humphreys, J. H. (2000). Transformational, Transactional and Laissez-Faire Leader Behavior and Constructive Thinking: The Relationship With Proximal Sales Unit Performanc. Unpublished Doctoral Dissertation, The University of Nova Southeastern, <http://www.lib.umi.
• İlhan, M., & Çetin, B. (2014). LISREL ve AMOS Programları Kullanılarak Gerçekleştirilen Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) Analizlerine İlişkin Sonuçların Karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2), 26-42.
• İşcan, Ö. F. (2002). Küresel İşletmecilikte Dönüştürücü Liderlik Anlayışı: Büyük Ölçekli İşletmelerde Bir Uygulama. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü .
• Johnson, B. R., & Christensen, L. (2014). Eğitim Araştırmaları Nicel,Nitel ve Karma Araştırma. (S. B. Demir, Çev.) Ankara: Eğiten Kitap.
• Karip, E. (1998). Dönüşümcü Liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 443-465.
• Keleş, H. N. (2011). Pozitif Psikolojik Sermaye: Tanımı, Bileşenleri ve Örgüt Yönetimine Etkileri. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 10(2), 343-350.
• King, R. B., & Caleon, I. S. (2020, July 25). School Psychological Capital: Instrument Development, Validation, and Prediction. SpringerLink, 341-367.
• Koçel, T. (2011). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Basın Yayın Dağıtım.
• Korkmaz, M. (2005). Duyguların ve Liderlik Stillerinin Öğretmenlerin Performansı Üzerine Etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 43(11), 401-422.
• Kwan, P. Is (2019). Transformational leadership theory passé? Revisiting the integrative effect of instructional leadership and transformational leadership on student outcomes, Educational Administation Quarterly, 56(2), 321-349.
• Lawson , B., & Samson, D. (2001). Developin innovation vapability in organizations: a dynamic capabilities approach. International Jornal of Innovation Management, 3(5), 377-400
• Luthans, F., & Youssef, M. C. (2007). Emerging Positive Organizational Behaviour. Journal of Management(33), 321-349.
• Lurhans, F., & Jensen, M. S. (2002). Hope: A New Positive Strength For Human Resource Development. Human Resource Development Review(1), 304-322.
• Luthans, F., & Youssef, M. C. (2004). Human, Social and Now Positive Psychological Capital Management: Investing in People for Competitive Advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143-160.
• Luthans, F., Avey, B. J., Avolio, J. B., Norman, M. S., & Combs, M. G. (2006). Psychological Capital Development: Toward A Micro- Intervention. Journal of Organizational Behavior, 27(3), 387-393.
• Mayes, E., & Gethers, K. (2018). Transformational leadership: Creating a learning culture in an age of accountability. AASA Journal of Scholarship & Practice, 15(3), 12-31.
• Mürtezaoğlu, S. (2015). “Pozitif-Negatif Duyguların, Otomatik Düşüncelerin Ve Bazı Kişisel Değişkenlerin Okul Yöneticilerinin Yenilik Yönetimi Yeterlilik İnanç Düzeyleri Üzerindeki Etkisi". Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Naktiyok, A. (2007). Yenilik yönelimi ve örgütsel faktörler. 2(21), 211-231.
• Nelson, M. D. (1998). The Relationship Between Interpersonal Communication Competence and Transformational Leadership, Implications for Contemporary Leadership Theory and Practice, The University of Alabama, <http://www.lib.umi.com/ dissertations/fullcit/9831341>.com/dissertations/fullcit/9988000>.
• Ortt, R. J., & Duin, A. P. (2008). The evolution of innovation management towards contextual innovation. Europen Journal of Innnovation Management, 4(11), 522-538.
• Oruç, E. (2015). Pozitif Psikolojik Sermayenin Politik Davranışlara Etkisi: Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özçetin, S., Karataş, S., & Gök, S. (2015). “Okul Yöneticilerinin Yenilik Yönetimi Yeterliliklerine İlişkin Öğretmen Algıları". Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakultesi Dergisi(33), 167-185.
• Özdemir, S. (2000). Eğitimde Örgütsel Yenileşme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Özden, Y. (2002). Eğitimde Yeni Değerler. Ankara: Pagem A Yayıncılık.
• Özen, Y., & Gül, A. (2007). Sosyal ve Eğitim Bilimleri Araştırmalarında Evren ve Örneklem Sorunu. KKEFD/ JOKKEF(15), 394-422.
• Özkan, C. (2009). “Stratejik Rekabet Üstünlüğü Sağlama Aracı Olarak Yenilik Stratejileri ve Bir Uygulama". Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü .
• Peretomode, V. (2021, January-June). Demystifying the Ivory tower syndrome in universities through the use of transformational leadership. International Journal of Educational Administration and Policy StudieS, 1(13), 1-9.
• Pervaiz, A. K. (1998). Culture and climate for innovation. European Journal of Innovation Management,, 1(1), 30-43.
• Sarhan, H. (1998). Rekabette Başarının Yolu Teknolaji Yönetimi. İstanbul: Desnet Yayınları.
• Sarıcı, D. (2015). Öğretmenlerin İş Doyumu ile Pozitif Psikolojik Sermaye Düzeylerine Yönelik Görüşleri (İzmir-Foça Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Supriyanto, A. S., Ekowati, V. M., Machfudz, M. and Rosyidah, A. N. (2020). The use of information technology as a mediator on the effect of transformational leadership and creativity towards student achievement. Talent Development and Excellence, 12 (1), 1765-1775. ISSN 1869-2885
• Şahin, S. (2005). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Dönüşümcü ve Sürdürümcü Liderlik Stilleri. Eğitim ve Bilim(135), 39-49.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Taymaz, H. (2011). Okul Yönetimi. Ankara: Pagem Akademi Yayıncılık.
• Tekin, Y. (2012). Otel İşletmelerinde Yenilik Yönetimi ile Yenilikçi Örgüt Kültürü İlişkisi: Alanyada Bir Araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tidd, J., Bessant, J., & Pavitt , K. (2005). Managing innovation integrating technological, market and organizational change. West Sussex: John.
• Top, Z. M. (2011). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Yenilik Yönetimine İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tösten, R. (2015). Öğretmenlerin Pozitif Psikolojik Sermayelerine İlişkin Algıların İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tösten, R., & Özgan, H. (2014). Pozitif Psikolojik Sermaye Ölçeği. EKEV Akademi Dergisi, 429-442.
• Tunçer, P. (2011). Örgütsel Değişim ve Liderlik. Sayıştay Dergisi(80), 57-83.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri (2021). https://sozluk.gov.tr/?q=yenilik&aranan=
• Uşak: Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Ünlü, Z., & Aydoğan, E. (2015). Yenilik Yönetiminin İş Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi: Ankara'daki Devlet Üniversiteleri Bünyesinde Bulunan Teknokentlerde Bir Araştırma. Kara Harp Okulu Bİlim Dergisi, 25(2), 29-66.
• Ünlü, Z., & Aydoğan, E. (2015). Yenilik Yönetiminin İş Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi: Ankara'daki Devlet Üniversiteleri Bünyesinde Bulunan Teknokentlerde Bir Araştırma. Kara Harp Okulu Bİlim Dergisi, 25(2), 29-66.
• Vlok, A. (2012). A Leadership Competency Profile for Innovation Leaders in a Science- Based Research and İnnovation Organization in South Africa. Procedia- Social and Behavioral Sciences(41), 209-226.
• Yaşlıoğlu, M., & Şen, Y. (2010). Dönüşümcü Lİderliğin Yeniliği Destekleyici Örgüt İklimi Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi, 21(66), 97-117.
• Yüksel, H. (2015). Okul Yöneticilerinin Dönüşümcü Liderlik Özellikleri İle Psikolojik Sermayeleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.