Evaluation of the Effectiveness of Project Training Prepared for the Project Production Process of Gifted Students

Yıl 2026, Sayı: Erken Görünüm [Online First], 237 - 270

Hakan Şevki Ayvacı , Ayşe Durmuş

https://doi.org/10.9779/pauefd.1414130

Öz

In this study, a project training program for gifted students was prepared and its effectiveness was evaluated. The study was conducted using a simple experimental design, one of the quantitative approaches, with 9 students of the Individual Talents Realization (IFT) group who had not received project training or written a project report before. The participants voluntarily participated in the workshops arranged by the researcher in a Science and Art Center (SAC) in Trabzon in the fall semester of the 2021-2022 academic year. The data collection instruments were the student guidance materials and the project monitoring and evaluation form developed by the researcher. The responses of students were evaluated to determine the level of fulfillment of the criteria for each project step. The results revealed that the gifted students did not have problems in reporting the literature review and the summary of the literature for the project topics by effectively scanning scientific resources in the planning phase after the project training. Still, they had difficulty in reporting the method section of their projects in the implementation phase, and they were insufficient in discussing the products or the data they obtained as well as reporting the results they reached in the evaluation phase. To obtain more efficient results from the training process to be prepared, it is recommended to increase the number of activities or the duration of implementation.

Anahtar Kelimeler

gifted students, project training, project devising process

Özel Yetenekli Öğrencilerin Proje Üretme Süreçlerine Yönelik Hazırlanan Proje Eğitiminin Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmada özel yetenekli öğrencilere yönelik bir proje eğitimi programı hazırlanmış ve etkililiği değerlendirilmiştir. Çalışma nicel yaklaşıma ait basit deneysel desen kullanılarak, 2021-2022 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Trabzon’da bulunan bir BİLSEM’de araştırmacı tarafından açılan atölyelere gönüllü olarak katılan, daha önce proje eğitimi almamış/proje raporu yazmamış 9 Bireysel Yetenekleri Fark Ettirici (BYF) grubu öğrencisi ile yürütülmüştür. Çalışmanın veri toplama araçları araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan, öğrenci rehber materyalleri ve proje izleme ve değerlendirme formudur. Çalışmada veri toplama araçları olarak kullanılan etkinlik formlarından ve proje izleme ve değerlendirme formundan elde edilen öğrenci cevapları her bir proje basamağa ait kriterleri sağlama düzeyi değerlendirilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre özel yetenekli öğrencilerin hazırlanan proje eğitiminden sonra projenin planlama aşamasında bilimsel kaynakları etkili bir şekilde tarayarak proje konularına yönelik literatürü ve literatür özetini raporlaştırmakta sorun yaşamadıkları, uygulama aşamasında projelerinin yöntem bölümünü raporlaştırmakta zorlandıkları, değerlendirme aşamasında ise ortaya koydukları ürünleri veya elde ettikleri verileri tartışıp ulaştıkları sonuçları raporlaştırmakta yetersiz kaldıkları tespit edilmiştir. Hazırlanacak eğitim sürecinden daha verimli sonuçlar alınabilmesi için etkinlik sayısı veya uygulama süresinin artırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

özel yetenekli öğrenci, proje eğitimi, proje üretme süreci

Etik Beyan

Yazarların beyan edeceği bir çıkar çatışması yoktur.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum yoktur.

Kaynakça

• Ahn, D. ve Cho, S. (2021). Science creative productivity of science high school graduates: Its predictive relationship with family processes, classroom quality, intelligence, science attitudes, and academic achievement. Journal of Gifted/Talented Education. 30(3), 447-471. https://doi.org/10.9722/jgte.2021.31.3.447
• Arıkan-Güllü, G. (2021). 6-8 yaş üstün/özel yetenekli öğrencilere yönelik tasarlanmış sorgulama temelli bilim eğitimi etkinliklerinin bilimsel süreç ve sorgulama becerilerinin gelişiminde etkililiği [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Bell, R. L., Smetana, L. ve Binns, I. (2005). Simplifying inquiry instruction. The Science Teacher, 72(7), 30-33.
• Bircan, M. A. ve Köksal, Ç. (2020). Özel yetenekli öğrencilerin STEM tutumlarının ve STEM kariyer ilgilerinin incelenmesi. Turkish Journal of Primary Education, 5(1), 16-32.
• Börekçi, N. A. (2018). Design divergence using the morphological chart. Design and Technology Education, 23(3), 62-87.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Canbolat, C. (2021). Buluş yoluyla öğretim stratejisinin adobe illustrator programı öğretiminde kullanımının öğrenci başarısına etkisi (Masal kitabı örneği) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Ceylan, Ö. (2021). Özel yetenekli öğrencilerin erişilerinin, eleştirel düşünme becerilerinin ve değerlerinin farklılaştırılmış fen bilimleri programı aracılığıyla geliştirilmesi: Bir eylem araştırması [Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Çeken, R. (2021). The place of interdisciplinary relationships in science projects of the gifted students in Turkey. Journal for the Education of Gifted Young Scientists, 9(1), 1-14.
• Çetinkaya, Ç. (2021). Özel yetenekli öğrencilerin proje tabanlı müfredat farklılaştırma örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 22(2), 419-438.
• Dağyar, M., Kasalak, G. ve Özbek, G. (2022). Gifted and talented youth leadership, perfectionism, and lifelong learning. International Journal of Curriculum and Instruction, 14(1), 566-596. https://ijci.globets.org/index.php/IJCI/article/view/839
• Deniz, G. (2020). Programlama eğitiminde Tinkercad kullanımının öğrencilerin bilgi işlemsel düşünme becerisine ve algılarına etkisi [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Enç, M. (2019). Eğitimde önder yetiştirme sorunu. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 4(1), 75-83. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000316
• Erdoğan, İ. (2018). Üstün yetenekli öğrencilerin bilimsel araştırma becerilerinin öğrencilerin yaptığı araştırmalara dayalı olarak incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Fraenkel, J., Wallen, N. ve Hyun, H. (2018). How to design and evaluate research in education (10th ed.). McGraw-Hill.
• Horn, C. V. (2021). Serving low-income and underrepresented students in a talent development framework. P. Olszewski-Kubillus, R. F. Subotnik ve F. C. Worrell (Eds.). Talent development as a framework for gifted education (s. 129-152) içinde. New York: Routledge and CRC Press.
• Johnsen, S. K. ve Goree, K. K. (2021). Developing research skills in gifted learners. F. A. Karnes, S. M. Bean (Eds.), Methods ve materials for teaching the Gifted (s. 347-373) içinde. New York: Routledge and CRC Press.
• Karademir, E. (2016). Investigation the scientific creativity of gifted students through project-based activities. International Journal of Research in Education and Science, 2(2), 416-427.
• Kart, A. ve Gelbal, S. (2014). Öğretmen adaylarının bilimsel araştırma öz yeterlik algılarının ikili karşılaştırmalı yargılar yöntemiyle belirlenmesi. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(1), 12-23.
• Kayışdağ, E. (2018). Bilim ve Sanat Merkezlerinin eğitim programlarının öğrenci görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Kırkan, B. (2018). Üstün yetenekli ortaokul öğrencilerinin proje tabanlı temel robotik eğitim süreçlerindeki yaratıcı, yansıtıcı düşünme ve problem çözme becerilerine ilişkin davranışlarının ve görüşlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Kocagül-Sağlam, M. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinde akıl yürütme becerilerinin geliştirilmesi ve sınıf ortamına etkileri [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi. Los Angeles Unified School District (2020). Gifted/Talented Programs. https://achieve.lausd.net/cms/lib/CA01000043/Centricity/Domain/222/20202021%20Uploads/GATE_Program_Overview_English.pdf adresinden 07.10.2021 tarihinde edinilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2019). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi, http://mevzuat.meb. gov.tr/dosyalar/2039.pdf adresinden 20.11.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Nacaroğlu, O. ve Arslan, M. (2019). Bilim ve sanat merkezlerinde yürütülen proje çalışmalarına ilişkin öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 15(3), 220-236.
• Nacaroğlu, O. ve Mutlu, F. (2018). Self-efficacy of the teachers working in the science and art center for project-based learning. Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 19(3).
• National Association of Gifted Children [NAGC]. (2021). NAGC Pre-K-Grade 12 Gifted Programming Standards: A Blueprint for Quality Gifted Education Programs. http://www.nagc.org/ProgrammingStandards.aspx
• National Association for Gifted Children. (2023). National Association for Gifted Children.(NAGC, Ed.) Position Statements. A Definition of Giftedness that Guides Best Practice. https://cdn.ymaws.com/nagc.org/resource/resmgr/knowledge-center/position-statements/a_definition_of_giftedness_t.pdf
• Neumeister K. S. ve Burney V. H. (2021). Gifted program evaluation: A handbook for administrators and coordinators. Routledge.
• Özarslan, M. (2015). Proje paydaşlarının bilsem biyoloji projeleri hakkındaki düşünceleri ve bu projelerin üstün zekalı ve yetenekli öğrencilerin biyoloji öğrenmeye yönelik motivasyonları ile bilimsel tutumlarına etkisi [Doktora tezi, Balıkesir Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Özarslan, M. (2018). The impact of biology project studies on the scientific attitudes of gifted and talented students. Erciyes Journal of Education, 2(2), 75-93. https://doi.org/10.32433/eje.473159
• Özarslan, M. ve Çetin, G. (2018). Effects of biology project studies on gifted and talented students’ motivation toward learning biology. Gifted Education International, 34(3), 205-221.
• Özarslan, M. (2019). Özel yetenekli öğrencilerin ve biyoloji danışman öğretmenlerinin bilsem biyoloji proje çalışmaları hakkındaki görüşleri. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(2), 443-481.
• Özbek, G. ve Cho, S. (2022). Effects of mathematical modelling-based project production and management program on gifted students' mathematical modelling and reflective thinking for real-life problem solving. Gifted Education International. Advance Online Publication. https://doi.org/10.1177/02614294221118005
• Özbek, G. ve Köse, E. (2022). Determination of psychometric characteristics of mathematical modeling competencies scale: gifted and talented youth. Ankara University Faculty of Educational Sciences Journal of Special Education, Advance Online Publication. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.874247
• Özbek, G. ve Dağyar, M. (2022). Examining gifted students' evaluations of their education programs in terms of their project production and management. Frontiers in Psychology, 13. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.833395
• Özdeniz, Y. (2021). Harmanlanmış öğrenme ortamında bütünleştirilmiş müfredat modeline göre tasarlanan fen modülünün uygulamasının üstün yetenekli öğrencilerin bilimsel muhakeme ve bilimsel süreç becerilerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Özel, M. ve Akyol, C. (2016). Bu benim eserim projeleri hazırlamada karşılaşılan sorunlar, nedenleri ve çözüm önerileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1). 141-173.
• Öztürk, Z. D. (2019). Fen bilimleri dersinde probleme dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin akademik başarılarına ve bilimsel süreç becerilerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Redding C. ve Grissom J. A. (2021). Do students in gifted programs perform better? Linking gifted program participation to achievement and nonachievement outcomes. Educational Evaluation and Policy Analysis, 43(3), 520-544. https://doi.org/10.3102/01623737211008919
• Reis, S. M., Renzulli, S. J. ve Renzulli, J. S. (2021). Enrichment and gifted education pedagogy to develop talents, gifts, and creative productivity. Education Sciences, 11(10), 615. https://doi.org/10.3390/educsci11100615
• Renzulli, J. S. ve Reis, S. M. (1997). The schoolwide enrichment model: A comprehensive plan for educational excellence. Mansfield: Creative Learning Press
• Sak U. (2017). Üstün zekalılar özellikleri tanılanmaları eğitimleri. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Semiz, T. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bilimsel araştırma ve bilim insanına yönelik metaforik algıları [Yüksek lisans tezi, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Sergeyeva, T. Y., Yermakov, D., Mamiy, D., & Shabanova, M. (2021). Network research project as a model of group mentoring in work with gifted children. SHS Web of Conferences içinde. EDP Sciences. https://doi.org/10.1051/shsconf/20219805019
• Sternberg, R. J. (2020). The nature of intelligence and its development in childhood. Cambridge University Press.
• State of New Jersey Department of Education (SNJDE). (2020). 2020 New Jersey Student Learning Standards – Career readiness, life literacies, and key skills introduction. https://www.nj.gov/education/standards/clicks/Docs/2020NJSLS9.2CareerAwareness.pdf
• Şen, C. (2018). Mühendislik tasarımı odaklı bütünleşik STEM etkinliklerinde üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin kullandığı beceriler [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Tuncer, A. (2019). Öğretmen adaylarının üst biliş düşünme becerileri ile bilimsel araştırma öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin araştırılması [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• VanTassel-Baska, J. (2021). Curriculum in gifted education: The core of the enterprise. Gifted child today, 44(1), 44-47.
• VanTassel-Baska, J. ve Brown, E. F. (2021). An analysis of gifted education curriculum models. J. VanTassel-Baska, E. F. Brown (Eds.), Methods and materials for teaching the gifted (4th Edition) içinde, (s. 107-138), New York: Routledge and CRC Press.
• VanTassel-Baska, J. ve Stambaugh, T. (2005). Challenges and possibilities for serving gifted learners in the regular classroom. Theory into Practice, 44(3), 211-217.
• Vatansever, Ö. (2018). Scratch ile programlama öğretiminin ortaokul 5. ve 6. Sınıf öğrencilerinin problem çözme becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Yıldırım, K. (2010). Nitel araştırmalarda niteliği artırma. İlköğretim Online, 9(1), 79-92.