Primary School Teachers' Self-Evaluation Regarding Differentiated Instruction: A Q Method Study

Yıl 2025, Sayı: 65, 232 - 247, 19.09.2025

Kaan Okdaş , Hanife Esen Aygün

https://doi.org/10.9779/pauefd.1525184

Öz

The aim of this study is to explore primary school teachers' self-evaluations of their in-class practices related to differentiated instruction. To achieve this, the research conducted the Q Method, in which participants organized provided statements along a continuum ranging from positive to negative. Participants also provided written explanations for their placement of statements at the positive and negative ends of the continuum. The participants comprised 53 primary school teachers actively teaching during the Spring Semester of the 2022–2023 Academic Year. Data analysis was carried out using Ken-Q Analysis, a web application specifically designed for the Q Method. The findings revealed that participating teachers expressed three distinct perspectives on differentiated instruction: “class and teacher-focused,” “competence-focused,” and “tradition-focused.”.

Anahtar Kelimeler

Differentiated instruction , Q method , Self-assessment

Etik Beyan

This study was conducted with the permission of Canakkale Onsekiz Mart University Research Ethics Committee with the decision numbered 02/29 dated 16/02/2023.

Sınıf Öğretmenlerinin Farklılaştırılmış Öğretime İlişkin Öz Değerlendirmeleri: Bir Q Metod Çalışması

Öz

Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmenlerinin farklılaştırılmış öğretime ilişkin sınıf içi uygulamalarına dair öz değerlendirmelerinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda araştırma modeli olarak Q Metodu benimsenmiştir. Q Metodu katılımcıların kendisine sunulan ifadeleri pozitif ve negatif uçları olan bir dizgiye dizmelerine dayanır. Ayrıca, katılımcılardan, dizginin pozitif ve negatif uçlara yerleştirdikleri ifadelerin, yerleşim nedenlerini yazılı olarak açıklamaları istenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu 2022-2023 Akademik Yılı Bahar Dönemi itibarıyla sınıf öğretmeni olarak görev yapan 53 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Verilerin analizi, Q Metodu için geliştirilmiş bir web uygulaması olan Ken-Q Analysis ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre araştırmaya katılan sınıf öğretmenlerinin öğretimin farklılaştırılmasına ilişkin olarak; “sınıf ve öğretmen odaklı”, “yetkinlik odaklı” ve “gelenek odaklı” olmak üzere üç bakış açısına sahip oldukları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Farklılaştırılmış öğretim , Q metodu , Öz değerlendirme

Etik Beyan

Bu araştırma Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulu’nun 16.02.2023 tarih ve 02/29 sayılı kararı ile alınan etik olur kapsamında gerçekleştirilmiştir.

Kaynakça

• Abbati, D. G. (2012). Differentiated instruction: Understanding the personal factors and organizational conditions that facilitate differentiated instruction in elementary mathematics classrooms. [Doctoral dissertation, University of California]. ProQuest Dissertations and Theses Global.
• Akhtar-Danesh, N. (2017). A comparison between major factor extraction and factor rotation techniques in Q-methodology. Open Journal of Applied Sciences, 7(4), 147-156. https://doi.org/10.4236/ojapps.2017.74013.
• Altun, S., & Nayman, H. (2022). Differentiated instruction: A study on teachers’ experiences and opinions. International Online Journal of Educational Sciences, 14(2), 374-386.
• Arslan, M. (2007). Eğitimde yapılandırmacı yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1), 41-61. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000150
• Avcı, S., & Yüksel, A. (2017). Farklılaştırılmış öğretim: Teori ve uygulama. (4. bs.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aydogan, M., Middleton, T. J., & Britton, P. J. (2022). Barriers to broaching culture in counseling supervision: Q methodology study. Education and Science, 47(212), 1-16. https://doi.org/10.15390/EB.2022.11302
• Aydoğan-Yenmez, A., & Özpınar, İ. (2017a). Öğretmenlerin farklılaştırılmış öğretim uygulama pratikleri: Öğrenim süreci üzerine öğretmen ve öğrenci düşünceleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 344-363. https://doi.org/10.24315/trkefd.290805
• Aydoğan-Yenmez, A., & Özpınar, İ. (2017b). Pre-service education on differentiated instruction: Elementary teacher candidates' competences and opinions on the process. Journal of Education and Practice, 8(5), 87-93.
• Banasick, S. (2019). Ken-Q Analysis (Version 1.0.8) [Software]. Erişim: 20 Haziran 2023, https://shawnbanasick.github.io/ken-q-analysis
• Başaran, B. I. (2004). Etkili öğrenme ve çoklu zekâ kuramı. Ege Eğitim Dergisi, 5(1), 7-15.
• Brown, S. R., Baltrinic, E., & Jencius, M. (2019). From concourse to q sample to testing theory. Operant Subjectivity, 41(1), 1-17. https://doi.org/10.15133/j.os.2019.002
• Brummitt, L. C. (2022). A q methodology study of community college leaders' viewpoints on student labor market success measures in North Carolina [Doctoral dissertation, North Carolina State University]. ProQuest Dissertations and Theses Global.
• Butt, M. and Kausar, S. (2010). A comparative study of using differentiated instructions of public and private school teachers. Malaysian Journal of Distance Education, 12(1), 105-124.
• Camuzcu-Aşiroğlu, S. (2016). Okulöncesi öğretmen adaylarının farklılaştırılmış öğretim konusundaki öz-yeterliklerine ilişkin görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 948-960. https://doi.org/10.17860/mersinefd.282393
• Can-Yaşar, M., & Aral, N. (2011). Altı yaş çocuklarının yaratıcı düşünme becerilerine sosyo-ekonomik düzey ve anne baba öğrenim düzeyinin etkisinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 137-145.
• Cunningham, C. (2015). Differentiation revealed: A multiple-methods qualitative study on the implementation of differentiated instruction in a mixed ability elementary classroom [Doctoral dissertation, University of Arkansas]. United States of America. ProQuest Dissertations and Theses Global.
• Çam, Ş. S. (2013). Öğretmenlerin farklılaştırılmış öğretim yaklaşımını uygulama ve buna ilişkin yetkinlik düzeyleri. [Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Çuhadar, C. H. (2017). Müziksel zeka. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(3), 1-12.
• Demir, F., & Kul, M. (2011). Modern bir araştırma yöntemi: Q metodu. Adalet Yayınevi.
• Demir, S., & Gürol, G. (2015) Farklılaştırılmış öğretim yöntemlerinin derin ve yüzeysel öğrenen öğrencilerin kalıcılık puanları üzerindeki etkisi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(2), 187-206, http://doi.org/10.14527/pegegog.2015.010
• Demirkaya, A. (2018). Sınıf öğretmenlerinin farklılaştırılmış öğretime yönelik yeterlik ve uygulama düzeylerine ilişkin algıları [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Dolu-Örnek, G. (2023). Sınıf öğretmenlerinin farklılaştırılmış öğretim tasarımını uygulama ve yetkinlik düzeyleri [Yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Dumlu, B. (2023). Mesleğe yeni başlayan fen öğretmenlerinin kapsayıcı eğitime yönelik farkındalıkları ile farklılaştırılmış öğretim öz yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Durmuş, T. (2017). Hayat bilgisi dersinde kullanılan farklılaştırılmış öğretim modelinin, öğrencilerin başarı düzeyleri ve tutumlarına etkisi. [Doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Eden, S., Donaldson, A., & Walker, G. (2005). Structuring subjectivities? Using q methodology in human geography. Area, 37(4), 413-422. https://doi.org/10.1111/j.1475-4762.2005.00641.x
• Elkatmış, E. (2013). Geleceğin okullarına dair bir perspektif. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 383–396. https://doi.org/10.9761/jasss_633
• Esen-Aygün, H., & Zeren, S. G. (2023). Social-emotional development in the primary school guidance curriculum: A Q-methodology study. International Journal of Curriculum and Instructional Studies, 13(2), 379-403. https://doi.org/10.31704/ijocis.2023.016
• Godor, B. P. (2021). The many faces of teacher differentiation: Using q methodology to explore teachers preferences for differentiated instruction. The Teacher Educator, 56(1), 43–60. https://doi.org/10.1080/08878730.2020.1785068
• Gregory, G. H., & Chapman, C. (2020). Farklılaştırılmış öğretim stratejileri: Tek beden herkese uymaz (M. A. Sözer, Çev. Ed.). Pegem Akademi Yayıncılık. Orijinal eserin basım tarihi 2013.
• Gülay, A. (2021). Sınıf öğretmenlerinin farklılaştırılmış öğretime yönelik yeterlik ve uygulama düzeylerine ilişkin algıları [Doktora tezi, Trabzon Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Harman, G., & Çeliker, D. (2012), Eğitimde hazır bulunuşluğun önemi üzerine bir derleme çalışması. Journal of Research in Education and Teaching, 1(3), 147-156.
• Hidi, S. (2006). Interest: A unique motivational variable. Educational Research Review, 1(2), 69–82. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2006.09.001
• Karasu, M., & Peker, M. (2019). Q yöntemi: Tarihi, kuramı ve uygulaması. Türk Psikoloji Yazıları, 22(43), 28-39. https://doi.org/10.31828/tpy1301996120181122m000003
• Kaya, N. (2013). Sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacılığa yönelik tutumları ve yapılandırmacılığı uygulamaya ilişkin öz-yeterlik inançları: Afyonkarahisar ili örneği [Yüksek lisans tezi, Ayfon Kocatepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Kubat, G. (2012). Öz değerlendirmenin 360 derece geri besleme yöntemindeki işlevselliği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 51-65.
• Lockley, J., Jackson, N., Downing, A., & Robert, J. (2017). University instructors’ responses on implementation of differentiated instruction in teacher education programs. Erişim: 20 Haziran 2023, https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED572728.pdf
• Madsen, M. (2005). Where is the "self" in teacher self-assessment?: An examination of teachers' reflection and assessment practices in relation to their teaching practices [Doctoral dissertation, Iowa State University]. ProQuest Dissertations and Theses Global.
• Memduhoğlu, H. B., Çelik, Ş. N., & Mazlum., M. M. (2022). Eğitime eleştirisel yaklaşım, yeni arayışlar ve alternatif okullar. Alternatif okullar ve alternatif eğitim uygulamaları. (s. 1- 27) içinde. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Mutlu, N., Öztürk, M., & Aktekin, S. (2017). Farklılaştırılmış öğretim öz-yeterlik ölçeği geliştirilmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 185-202. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.466734
• Onat, M., Başoğul, M., Ayas, D., Yakut, A., & Çetin. S. (2023). Farklılaştırılmış öğretimin ülkemiz eğitim sistemindeki yeri sınıflarda uygulama sıklığı ve öğrenci başarısı üzerine etkileri. Journal Of Social, Humanıties and Admınıstrative Sciences (JOSHAS), 9(63), 2685–2699. https://doi.org/10.29228/JOSHAS.69375
• Özgan, H., & Tekin, A. (2011). Öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeylerinin sınıf yönetimine etkisine yönelik öğretmen görüşleri/Teachers' opinions regardıng the effects of students' readıness levels on classroom management. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15) , 421-434.
• Öztürk, M., & Mutlu, N. (2017). Sosyal bilgiler ve tarih derslerinde farklılaştırılmış öğretime yönelik öğretmen algıları ve uygulamaları. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 379-402. https://doi.org/10.24315/trkefd.301189
• Pilten, G. (2016). A phenomenological study of teacher perceptions of the applicability of differentiated reading instruction designs in Turkey. Educational Sciences: Theory and Practice, 16(4), 1419-1451. https://doi.org/10.12738/estp.2016.4.0011
• Siam, K., & Al Natour, M. (2016). Teacher’s differentiated instruction practices and implementation challenges for learning disabilities in Jordan. International Education Studies, 9(12), 167-181. https://doi.org/10.5539/ies.v9n12p167
• Şenşekerci, E., & Bilgin, A. (2008). Eleştirel düşünme ve öğretimi. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dergisi, 9(14), 15–43.
• Tanhan, F., & Nas, E. (2020). Bir q-metodu çalışması: Rehber öğretmenlere ilişkin öğretmen algılarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(37), 114-123.
• Tomlinson, C. A. (2014). Öğrenci gereksinimlerine göre farklılaştırılmış eğitim (2. bs.) (Diye Kültürlerarası İletişim Hizmetleri, Çev.). Sev Yayıncılık. Orijinal eserin basım tarihi 1999.
• Uğurel, A. (2018). Elektrik konusunun öğretiminde farklılaştırılmış öğretimin öğrenme süreçlerine etkisi [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Üçarkuş, E., & Yeşilbursa, C. H. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının farklılaştırılmış öğretime yönelik öz-yeterliklerinin incelenmesi. International Social Sciences Studies Journal, 6(60), 1471-1480. https://doi.org/10.26449/sssj.2273
• Yabaş, D. (2008). Farklılaştırılmış öğretim tasarımının öğrencilerin özyeterlik algıları, bilişüstü becerileri ve akademik başarılarına etkisinin incelenmesi. [Yüksek Lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Yaşar, S., & Karadağ, R. (2009). Teachers’ perceptions and practices regarding differentiated intruction. Paper presented at the meeting of The Asian Conference on Education, 24-25 October, Osaka. 880-888.
• Yıldız, M. (2023). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin farklılaştırılmış öğretime ilişkin öz yeterlik algıları. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 27(2), 661-683. https://doi.org/10.18505/cuid.1335789
• Yıldız, S. (2017). Sosyal bilimlerde örnekleme sorunu: Nicel ve nitel paradigmalardan örnekleme kuramına bütüncül bir bakış. Kesit Akademi Dergisi, 3(11), 421-442. https://doi.org/10.18020/kesit.1279
• VanTassel Baska, J. L. (2012). Analyzing differentiation in the classroom: Using the COS-R. Gifted Child Today, 35(1), 42-48. https://doi.org/10.1177/1076217511427431.
• Zoraloğlu, S. (2022). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretimi farklılaştırma becerilerinin geliştirilmesi [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Zoraloğlu, S., & Şahin, A. E. (2022). Teacher competencies for differentiated ınstruction approach. Cukurova University Faculty of Education Journal, 51(2), 1377-1416. https://doi.org/10.14812/cuefd.1072058.
• Watts, S., & Stenner, P. (2005). Doing Q methodology: Theory, method and interpretatio”. Qualitative Research in Psychology, 2(1), 67–91. https://doi.org/10.1191/1478088705qp022oa
• Watts, S., & Stenner, P. (2012). Doing Q methodological research: Theory, method & interpretation. Sage Publications.
• Whipple, A. K. (2012). Differentiated instruction: A survey study of teacher understanding and implementation in a southeast Massachusetts school district [Doctoral dissertation, Northeastern University]. ProQuest Dissertations and Theses Global.