THE ROLE OF WOMEN IN THE FAMILY ORGANIZATION -MEDINA PERIOD-

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 953 - 970, 30.06.2020

İlyas Uçar

Öz

Aile Kurumunun Oluşumunda Kadının Rolü -Medine Dönemi-

Öz

Hayatın ontolojik temeli olarak aile, her toplumun en önemli kurumlarından birisidir. Bir kadın ve bir erkek tarafından kurulan aile, tarihsel süreç içerisinde din ve gelenek gibi kendisine meşru birer dayanak bulmuş ve sosyal yaşamı düzenleyen bazı kurallar ve kurumlar tarafından da korunmuştur. Cahiliye toplumunun kadın ve aile bakışı bağlamında İslâm dinin ortaya koyduğu yeni anlayış ve düşünce biçimleri bu korunma ve yeniden üretme esasının temelini oluşturmaktadır. Çünkü, İslâm’ın ana gayesi insanın dünya ve ahiret mutluluğudur. Mutluluk, temelinde sevgi, saygı ve karşılıklı anlayış olan bir kavramdır. Aile ise mutluluğun en önemli araçlarından bir tanesidir. İslâm dini, hem kadına hem de aileye yeni bir anlam kazandırmıştır. Erkeğin ailedeki rolünü yeniden düzenlemiştir. Medine dönemi bu değişim ve dönüşümün gerçekleştiği ilk ve en önemli dönem olması yönüyle oldukça önem arz etmektedir.
Biz bu çalışmamızda bu nedenle Medine dönemi özelinde aile kurumunun oluşumunda kadının rolü ele almaya ve değerlendirmeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

İslam Tarihi, medine, aile, kadın, toplumsal yapı

Kaynakça

• Abdürrezzâk, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm b. Nâfi‘ San‘ânî Himyerî (211/826-27). Musannef. I-XI, thk. Habîburrahmân A’zamî, Beyrut: Mektebü’l-İslâmî, 1403/1983. Ateş, Ali Osman. İslâm'a Göre Cahiliye ve Ehl-i Kitab Örf ve Adetleri. İstanbul: Beyan Yayınları, 2004. Aydın, M. Akif. “Mehir”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28:389-391, Ankara: TDV Yayınları. Bakay, Gönül, Ayşen Akpınar, Handan Dedehayır. Kadın ve Mekan: Tutsaklık mı? Sultanlık mı?. Turkuvaz Kitap, 2010. Belâzürî, Ahmet b. Îsa b. Ca’fer (279/895), Ensâbü’l-Eşrâf, I. thk. Muhammed Hamîdullah, Mısır: Dâru’l-Meârif, 1959. Bozkurt, Nebî. Hadiste Folklor-Eğlence. İstanbul: İFAV, 1997. Doreen, Massey. Space, Place and Gender. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1994. Dönmez, İbrâhim Kâfi, “Müt’a” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32:174-180, İstanbul: TDV Yayınları, 2006. Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as Sicistânî (275/888). Sünenü Ebî Dâvûd. I. Riyâd: Mektebetü’l-Meârif, ts. İbn Habîb, Muhammed Hâşimî (245/860). Kitâbu’l-Muhabber. thk. I. Lichtenstadter, Beyrut: Dâru’l-Âfâki’l-Cedîde, ts. İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed (852/1449), Fethu’l-Bârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1379. İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik b. Hişâm b. Eyyûb Himyerî Me’ârifî, (218/828). Sîretü’n-Nebeviyye. I-II, thk. Mustafa Sakkâ, İbrâhîm Ebyârî, Abdulhafîz Şelbî, 1955. İbn İshâk, Ebû Abdillâh Muhammed b. İshâk b. Yesâr b. Hıyâr Muttalîbî Kureşî Medenî (151/768). Sîretü İbn İshâk (Kitâbü’s-Siyer ve’l-Meğâzî). thk. Süheyl Zekkâr, Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1398/1978. İbn Kesîr, Hâfız ‘İmâdü’d-Dîn Ebû’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer (774/1372). el-Bidâye ve’n-Nihâye. I-XXI. thk. Abdullâh b. Abdulmuhsîn Türkî, yy.: Dâru’l-Hicr, 1997. -------------, İbn Kesîr Tefsiri. çev. M. Beşir Eryarsoy, İstanbul: Karınca Polen Yayınları, 2017. İbn Mâce, Ebû Abdullâh Muhammed Yezîd Rebeî Kazvinî (275/888). Sünenü İbn Mâce. I, Riyad: Mektebetü’l-Meârif,, ts. İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâleddin Muhammed b. Mükrem (711/1311). Lisânu’l-Arab. I-LV, Kahire: Dâru’l-Meârif, ts. İbn Sa’d, Muhammed b. Sa’d b. Menî Haşimî, Basrî (230/845). Kitâbü’t-Tabakâti’l-Kebîr. I-X. thk. Alî Muhammed Ömer, Mısır: Mektebetü’l-Hancî, 2001. Makrizî, Takiyuddîn Ahmed b. Alî b. Abdülkâdir b. Muhammed, (845/1442). İmtâü’l-Esmâ’ bi mâ li’n-Nebiyyi mine’l-Ahvâli ve’l-Emvâli ve’l-Hafedeti ve’l-Metâ’. I-XV. thk. Muhammed Abdulhamîd Nemîsî, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts. Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. Haccâc b. Müslim Kuşeyrî. (261/875). Sahîhu Müslim. I-II, Riyad: Dâru Taybe, 2002. Süheylî, Ebü’l-Kâsım Abdurrahmân b. Abdillâh b. Ahmed Has‘amî (581/1185). Ravzu’l-Unûf fî Şerhi’s-Sîreti’n-Nebeviyye li’bni Hişâm. I-VII. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1992. Şelebî, Ahmed. Mukarenetü’l-Edyan. Kahire, 1964. Taberî, Muhammed b. Cerîr (310/923). Câmiu’l-Beyân fî Te’vîli’l-Kur’ân. XXIV. thk. Ahmed Muhammed Şâkir, yy.: Müessesetü’r-Risâle, 2000. Tirmizî, Ebû Îsa Muhammed b. Îsa b. Sevre. (279/892). Sünenü’t-Tirmizî. I. thk. Muhammed Nâsiruddin Elbânî. Riyâd: Mektebetü’l-Meârif, ts. Vâkıdî, Ebu Abdullâh Muhammed b. Ömer b. Vâkıd (207/822). Kitâbu’l-Megâzî. I-III, thk. Marsden Jones, Beyrut 1984. Yüceşahin, M. Murat, “Toplumsal Cinsiyet ve Mekânın Karşılıklı İlişkisi: Patriyarkanın Sosyal Mekânı Örgütleyişine Dair Bir Tartışma”, Kadın/Woman 2000, 2016; 17 (1): 73-101.