Mucizeler Gerçekten Felsefî-Teolojik Bir Problem Midir?

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 458 - 479, 30.06.2020

Sait Kar

Öz

Mucize sözlükte, muhatabını aciz bırakan, hayret verici olay olarak tanımlanır. Dini bir terim olarak ise en genel anlamıyla bir çeşit tanrısal etkinlik olarak tarif edilir. Ancak tanrısal etkinlikten kastın, tanrı tarafından gerçekleştirilen her türlü olay olmadığı, düzene aykırı olarak gerçekleştirilen olaylar olduğu ifade edilir. Bu çalışmanın amacı, din felsefesinin temel problemlerinden biri olan mucize konusunun, felsefi tartışmalara konu olmasının nedeninin onlara yüklenen anlamlar olduğunu ortaya koymaktır. Bunu yaparken öncelikle mucize kavramının genel olarak dini ve felsefi tanımlarını ortaya koyacağız. Ardından bu tanımların ortaya çıkardığı felsefi problemlerin neler olduğunu belirleyeceğiz. Son olarak da bu mucize tanımlarının çalışmamızın sınırlarını oluşturan semavi dinlerde mucize olarak kabul edilen olaylarla uyumlu olup olmadığını ortaya koymaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Din Felsefesi, Tanrı, Semavi Dinler, Felsefe, Mucize

Kaynakça

• Akdemir, Ferhat. “David Hume ve Mucizenin Olabilirliği Sorunu Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 20 (2009).
• Alatlı, Alev. Batıya Yön Veren Metinler III. Nevşehir: İlke Eğitim ve Sağlık Vakfı Kapadokya Meslek Yüksek Okulu, 2010.
• Albayrak, Mevlüt. Tanrı ve Süreç. Isparta: Fakülte Kitabevi, 2001.
• Aquinas, St Thomas. “Mucizeler”. çev. H. İbrahim Bulut. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/8 (2003).
• Aquinas, Thomas. “On Miracles”. çev. Vernon J. Bourke. Summa Contra Gentiles: Book 3: Providence, Part II. New York: Image Book, 1956.
• Aquinas, Thomas. The Summa Theologica. çev. Fathers of English Dominican Province. 22 Cilt. London: Burns Oates & Washbourne, 1922, 14.
• Arican, Kazım. “Akıl İman İlişkisine Spinoza’nın Yaklaşımı”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/2 (2001), 399-414.
• Arpaguş, Hatice K. Fazlur Rahman’a göre Allah ve insan. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2010.
• Avci, Betül. “Hıristiyanlıkta ve Kur’an Tefsirlerinde Hz. İsa’nın Mucizeleri”. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 2/9 (2000), 257-268.
• Aydın, Mehmet S. Din Felsefesi. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları, 2002.
• Aydin, Mehmet S. “Süreç (Proses) Felsefesi Işığında Tanrı-Alem İlişkisi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 27/1 (01 Ağustos 1986), 31-87.
• Ayer, A. J. The Concept of a Person: And Other Essays. New York: St. Martin’s Press, 1963.
• Barbour, Ian G. Bilim ve Din: Çatışma, Ayrışma, Uzlaşma. çev. Mübariz Camal - Nebi Mehdi. İstanbul: İnsan Yayınları, 2004.
• Başci, Vahdettin. Felsefi Bir Problem Olarak Mucize. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları, 1996.
• Batak, Kemal. “Doğa Yasalarının Zorunsuzluğu, İlahi Fiil ve Mucize-Tanrı Dünyada Fiilde Bulunabilir mi?” Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SAUIFD) 2/20 (2009), 1-31.
• Bebek, Adi̇l. “Kelam Literatürü Işığında Mucize ve Hz. Muhammed’ e Nisbet Edilen Hissi Mucizelerin Değerlendirilmesi”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18 (17 Ocak 2014).
• Berry, R. J. “Divine Action: Expected and Unexpected”. Zygon® 37/3 (Eylül 2002), 717-728.
• Bircan, Ufuk. “Whitehead’in Süreç Felsefesinde Descartes ve Hume Eleştirisi Üzerine Bir Deneme”. Ekev Akademi Dergisi 42 (2010), 105-116.
• Boutroux, Emile. Tabiat Kanunlarnın Zorunsuzluğu Hakkında. çev. Hilmi Ziya Ülken. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1947.
• Bultmann, Rudolf. “New Testament And Mythology”. Kerygma and Myth. ed. Hans Werner Bartsch. New York: Harper & Row, 1961.
• Bulut, Halil İbrahim. “Harikulade Olması Açısından Keramet Ve Mucize İle İlişkisi”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/3 (15 Haziran 2001).
• Bulut, Halil İbrahim. Kur’ân Işığında Mucize ve Peygamber. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2002.
• Bulut, Halil İbrahim. “Mucize”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 30/352-356. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi, 2005.
• Clarke, Steve. “Luck and Miracles”. Religious Studies 39/4 (2003), 471-474.
• Cobb, John B - Griffin, David Ray. Süreç Teolojisi. çev. Tuncay İmamoğlu - Ruhattin Yazoğlu. İstanbul: İz Yayıncılık, 2006.
• Davies, Paul C. W. Tanrı ve Yeni Fizik. çev. Murat Temelli. İstanbul: İm Yayın Tasarım, 1994.
• Einstein, Albert. İzafiyet Teorisi. çev. Gülen Aktaş. İstanbul: Say Yayınları, 2015.
• Engin, Erdem. “Kant’ın Vahiy Anlayışı Üzerine”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 48/2 (2007), 37-47.
• Evans, C. Stephen. “Tanrı’nın Özel Fiilleri: Vahiyler ve Mucizeler”. çev. Ferhat Akdemir. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi IX/3 (2009), 231-252.
• Flew, Antony. “Miracles”. The Encyclopedia of Philosophy. ed. Paul Edwards. C. V. U.S.A: Macmillan Publishing, 1967.
• Gürkan, Salime Leyla. “Diğer Dinlerde Mucize”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 30/352-356. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi, 2005.
• Hamidullah, Muhammed. Konferanslar. çev. Zahit Aksu. Erzurum: Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1994.
• Hamidullah, Muhammed. “Mucize, Keramet ve İstidrac”. çev. Zahit Aksu. Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi 2/3 (2009), 13.
• Holbach, Baron d’. The System of Nature, Or, Laws of the Moral and Physical World. çev. Henry D. Robinson. Boston: Office of the Boston Investigator, 1989.
• Holland, R. F. “The Miraculous”. American Philosophical Quarterly 2/1 (1965), 43-51.
• Hume, David. An Enquiry Concerning Human Understanding. Chicago: The Open Court Publishing Co., 1900.
• Hume, David. The Philosophical Works of David Hume IV. Boston: Little, Brown and Company, 1854.
• Hunter, Cornelius G. Darwin’in Tanrı’sı. çev. Orhan Düz. İstanbul: Gelenek Yayıncılık, 2003.
• Hunter, Graeme. “Spinoza on Miracles”. International Journal for Philosophy of Religion 56/1 (2004), 41-51.
• Işık, Aydın. Bir Felsefi Problem Olarak Vahiy ve Mucize. Ankara: Elis Yayınları, 2006.
• İmamoğlu, Tuncay. “Determinizm”. Felsefe Ansiklopedisi. Ankara: Ebabil Yayınları, 2006.
• İmamoğlu, Tuncay. Tanrı’nın Doğası ve Mucizenin İmkanı: David Hume’un Antropomorfizm ve Mucize Eleştirisi. İstanbul: İz yayıncılık, 2007.
• Kant, Immanuel. Religion Within the Limits of Reason Alone. çev. Theodore M. Greene - Hoyt H. Hudson. New York: Harper & Row, 1960.
• Kant, Immanuel. Yaşamın Anlamı. ed. Wolfgang Kraus. çev. Gürsel Uyanık - Ahmet Sarı. İstanbul: Birey Yayıncılık, 2004.
• Karadeniz, Osman. İlim ve Din Açısından Mucuize. İstanbul: Marifet Yayınları, 1999.
• Katipoğlu, Hasan. Emile Boutroux’da Din Felsefesi. Ankara: Elis Yayınları, 2004.
• Kellenberger, J. “Miracles”. International Journal for Philosophy of Religion 10/1-3 (Mart 1979), 145-162.
• Kılıç, Recep. Modern Batı Düşüncesinde Vahiy. Ankara: Ötüken Neşriyat, 2002.
• Kılıç, Recep. “Vahiy ve Mucize”. Din Felsefesi El Kitabı. ed. Recep Kılıç - Mehmet Sait Reçber. Ankara: Grafiker Yayınları, 2014.
• Leaman, Oliver. Ortaçağ İslam Felsefesine Giriş. çev. Turan Koç. Kayseri: Rey Yayıncılık, 1992.
• Leibniz, Gottfried Wilhelm. “Monadoloji”. çev. Aziz Yardımlı. Söylem, Inceleme, Monadoloji. İstanbul: Idea Yayinevi, 2. Basım, 1998.
• Locke, John. “A Discourse of Miracles”. The Works of John Locke IX. London: Printed for T. Tegg [etc., etc.], 1823.
• McKinnon, Alastair. “‘Miracle’ and ‘Paradox’”. American Philosophical Quarterly 4/4 (1967), 308-314.
• McKinnon, Alastair. “Mucize”. çev. Mustafa Akçay. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (SAUIFD) 4/6 (2002).
• Mumford, Stephen. “Miracles: Metaphysics and Modality”. Religious Studies 37/2 (2001), 191-202.
• Murphy, George L. “The Theology of the Cross and God’s Work in the World”. Zygon® 33/2 (Haziran 1998), 221-231.
• Nichols, Terence L. “Why Miracles?” Zygon® 37/3 (2002), 701-702.
• Outram, Dorinda. Aydınlanma. çev. Sevda Çalışkan - Hamit Çalışkan. Ankara: Dost Kitabevi, 2007.
• Peterson, Michael vd. Akıl ve İnanç: Din Felsefesine Giriş. çev. Rahim Acar. İstanbul: Küre Yayınları, İkinci Baskı., 2009.
• Ross, G. Macdonald. Düşüncenin Ustaları: Leibniz. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi, 2002.
• Spinoza, Benedictus de. Etika. çev. Cemal Bali Akal - Reyda Ergün. Ankara: Dost Kitabevi, 2004.
• Spinoza, Benedictus de. Teolojik-Politik İnceleme. çev. Cemal Bali Akal - Reyda Ergün. Ankara: Dost Kitabevi, 2008.
• Swinburne, Richard. Mucize Kavramı. çev. Aydın Işık. İstanbul: İz Yayıncılık, 2009.
• Taslaman, Caner. “Din Felsefesi Açısından Entropi Yasası”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 30/1 (2006).
• Taslaman, Caner. Kuantum Teorisi, Felsefe ve Tanrı. İstanbul: İstanbul Yayınevi, 5. baskı., 2012.
• Taylan, Necip. Düşünce Tarihinde Tanrı Sorunu. İstanbul: Şehir Yayınları, 2000.
• Tillich, Paul. “Vahiy ve Mucize”. çev. Mustafa Akçay. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/8 (2003).
• Tucker, Aviezer. “Miracles, Historical Testimonies, And Probabilities”. History and Theory 44/3 (Ekim 2005), 373-390.
• Ülken, Hilmi Ziya. Felsefeye Giriş-2. İstanbul: Türkiye İş Bankası, 2008.
• Ülken, Hilmi Ziya. Genel Felsefe Dersleri. İstanbul: Ülken Yayınları, 2000.
• Voltaire. Felsefe Sözlüğü II. çev. Lütfi Ay. İstanbul: İnkilap Kitabevi, 2011.
• Yar, Erkan. “Müslüman Düşüncesinde Olağanüstülük”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/1 (1999).
• Yavuz, Salih Sabri. İslâm Düşüncesinde Nübüvvet. İstanbul: İnsan Yayınları, ts.
• Yazoğlu, Ruhattin. Leibniz’de Tanrı ve Ahlak. İstanbul: Yeni Zamanlar Yayınları, 2005.