Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi Ve Sınıf Öğretmenlerine Göre İlkokul 1.-3. Sınıflarda Din Ve Ahlak Eğitimi İhtiyacı

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 780 - 807, 31.12.2024

Osman Taşkın , Semra Çinemre

https://doi.org/10.17859/pauifd.1528293

Öz

Bu çalışmada ilkokul 1.-3. sınıf düzeylerinde din ve ahlak eğitimi ihtiyacının öğretmen görüşleri ile ortaya konulması amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemine göre planlanan çalışmada durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2020-2021 Eğitim-Öğretim yılında Trabzon il merkezinde bulunan farklı ilkokullarda görev yapan sekiz Sınıf, sekiz DKAB öğretmeni olmak üzere 16 öğretmenden oluşmaktadır. Çalışmada sınıf öğretmenlerinin tümünün, öğrencilerinin din ile ilgili sorularının olduğu; bu soruların en yoğun olarak gaybla ilgili konulara odaklandığı tespit edilmiştir. Öğretmen görüşlerine göre öğrencilerin yönelttikleri dini sorular aile, okul dışı öğrenmeler ve günlük hayattaki gözlemlere dayanmaktadır. Sınıf öğretmenlerinin tümünün konu din ile kesiştiğinde öğrenciler kendilerine soru sormasa da bu alanda kısa bir açıklama yapma ihtiyacı duydukları, ancak detaya girmedikleri görülmüştür. Sınıf öğretmenlerinin yarısı ilkokul 1.-3. sınıflarda yalnızca ahlak eğitiminin ihtiyaç olduğundan yanadır. Din eğitiminin gerekliliğinden yana olan sınıf öğretmenleri ise bunu çocuğun gelişimi ve toplumsal açıdan temellendirmiştir. DKAB öğretmenleri ise din ve ahlak eğitiminin bir ihtiyaç olma durumuna ilişkin olumlu görüştedir.

Anahtar Kelimeler

din eğitimi, ilkokul, din eğitimi ihtiyacı, ahlak eğitimi ihtiyacı, öğretmen görüşleri

Kaynakça

• Aktepe, Vedat. Keser, Hilal ve Şeref, Şükran Ezgi. “Sınıf Öğretmenlerinin Perspektifinden Değerler ve Değerler Eğitimi Uygulamalarının Değerlendirilmesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22/4 (2020), 897-918.
• Akyüz, Yahya. Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi, 12. Basım, 2008.
• Aşıkoğlu, Nevzat Y. - Genç, M. Fatih. “Yeni Anayasa Tartışmaları ve Zorunlu Din Dersleri”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/2 (2012), 7-20.
• Ay, Mehmet Emin. Çocuklarımıza Allah’ı Nasıl Anlatalım?. İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.
• Aydın, Mehmet Zeki. “Okulda Din Dersi Tartışmaları (Türkiye’de Din Dersinin Tarihi, Teorik Yapısı, Bazı Ülkelerle Karşılaştırılması)”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11/2 (2007), 7-51.
• Ayhan, Halis. “Temel Eğitim ve Orta Öğretimde Din Eğitimi”. Milli Eğitim ve Din Eğitimi İlmi Semineri (Ankara 9-10 Mayıs 1981). İstanbul: Özal Matbaası, 1981.
• Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: DEM Yayınları, 2004.
• Bacanlı, Hasan. Eğitim Psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 19. Basım, 2013.
• Bilici, Ali Baz. “Din Eğitiminin İlk Temelleri: Erken Çocuklukta Din”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 42 (2015), 65-87.
• Bilgin, Beyza - Selçuk, Mualla. Din Öğretimi Özel Öğretim Yöntemleri . Ankara: Gün Yayıncılık, 1995.
• Cresswell, John W. - Plano Clark, Vicki L. Karma Yöntem Araştırmaları: Tasarımı ve Yürütülmesi. çev. Yüksel Dede - Selçuk Beşir Demir. Ankara: Anı Yayıncılık, 2014.
• Çinemre, Semra. "Farklı Ülkelerde Çocuğun Din Eğitimi: ABD, Almanya, İngiltere". Çocuk ve Ötesi II - Disiplinlerarası Yaklaşımlarla. ed. Fırat Yardimciel. 25-51. Ankara: Nobel Yayıncılık. 2023.
• Dodurgalı, Abdurrahman. Ailede Çocuğun Din Eğitimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1996.
• Glesne, Corrine. Nitel Araştırmaya Giriş. çev. Ali Ersoy - Pelin Yalçınoğlu. Ankara: Anı Yayıncılık, 4. Basım, 2014. Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: TDV Yayıncılık, 2003.
• Kızılabdullah, Yıldız - Yörük, Tuğrul. “Din Eğitimi ve Öğretimin Temelleri”. Din Eğitimi. ed. Mustafa Köylü - Nurullah Altaş. 70-94. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 2012.
• Koç, Ahmet. “Okul Çağı Çocuklarının Ailede Din Eğitimi”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17 (2012), 145-176.
• Köylü, Mustafa. “Batı Ülkelerinde Din Eğitimi: Genel Bakış”. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 6/4 (2017), 223-245.
• Köylü, Mustafa. “Çocukluk Dönemi Dini İnanç Gelişimi ve Din Eğitimi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 45/2 (2004), 37-54. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000000190
• Köylü, Mustafa. “Yetişkinlik Dönemi Din Eğitimi”. Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi. ed. Mustafa Köylü. 105-157. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2010.
• Kuşcu, Turan Bilge. “Din Eğitiminin Hukuki Temelleri”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/28 (2016), 223-254.
• MEB. 19. Milli Eğitim Şurası Kararları, 2014. http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/10095332_19_sura.pdf
• Mehmetoğlu, Yurdagül. Tanzimat Sonrasında Okullarda Din Eğitimi (1838-1920). İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2011.
• Meydan, Hasan. “Okulda Değerler Eğitiminin Yeri ve Değerler Eğitimi Yaklaşımları Üzerine Bir Değerlendirme”, Bülent Ecevit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1/1 (2014), 93-108.
• Nas, Mehmet. “Çocukluk Dönemi Gelişimi ve Din Eğitimi”. Talim Dergisi 2/2 (2018), 289-325. https://doi.org/10.12738/talim.2018.2.0007
• Oruç, Cemil. Okul Öncesi Dönemde Çocuğun Din Eğitimi. İstanbul: DEM Yayınları, 2021.
• Oser, Fritz K. vd. “Religious and Spiritual Development Throughout the Life Span”. Handbook of Child Psychology. ed. R. M. Lerner. 942-998. New Jersey: John Wiley& Sons Inc., 2006.
• Öcal, Mustafa. Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Din Eğitimi-Mukaddime Kitap. İstanbul: Dergah Yayınları, 2015.
• Selçuk, Mualla. Çocuğun Eğitiminde Dini Motifler. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1991.
• Tavukçuoğlu, Mustafa. “Cumhuriyet Döneminde Din Derslerinin İlkokul Programlarındaki Yeri”. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6 (1996), 147- 167.
• Türnüklü, Abbas. “Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi 6/4 (2000), 543-559.
• Uçar, Filiz, Hatay ve Çetinkaya, Sevda. “İlkokul Hayat Bilgisi Ders Kitaplarında Değerler Eğitimi”, Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2/2 (2021), 275-291.
• Vergote, Antoino. “Çocukta Din”. çev. Erdoğan Fırat. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi XXII, (1978), 315-329.
• Yaşar, Büşra. İlkokul 3. Sınıf Düzeyi Din Öğretimi Öğrenci İhtiyaçları Merkezinde Bir Araştırma (Atlantı Gazi İlkokulu Örneği). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yavuz, Kerim. Çocukta Dini Duygu ve Düşüncenin Gelişimi. Ankara: DİB Yayınları, 1983.
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi, 9. Genişletilmiş Baskı., 2013.
• Yılmaz Karakaş, Sevde. İlköğretim 1., 2. ve 3. Sınıflarda Din Eğitimi İhtiyacı. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2011.
• Zengin, Erdal. İlkokul Öğrencilerinin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersinde Sordukları Sorular ile Öğretmenlerin Verdikleri Cevaplara ilişkin Öğretmen Görüşleri. Elazığ: Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Zengin, Mahmut. “Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikalarının Din Dersi Öğretim Programlarına Etkileri”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/36 (2017), 113-137. https://doi.org/10.17335/sakaifd.345284
• Zengin, Zeki Salih. “Başlangıçtan Cumhuriyet Dönemine Din Eğitimi”. Din Eğitimi, ed. Mustafa Köylü ve Nurullah Altaş. 23-47. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.