YÖNETSEL BİR METAFOR: İSVİÇRE ÇAKISI PERSONELDE AHP YÖNTEMİ İLE NİTELİK ÖNCELİKLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Sayı: 41, 488 - 508, 19.10.2020

Tayfun Arar , Eda Sultan Arar Melahat Öneren

https://doi.org/10.30794/pausbed.564806

Öz

Yaşamın farklı zamanlarında ve farklı mekanlarında
üstlenmek zorunda kaldığı farklı rolleri başarı ile gerçekleştirebilen
işgörenler için kullanılan “İsviçre Çakısı Personel” metaforu bu çalışmada, tek
bir alan ya da yetkinlik üzerinde uzmanlaşmak yerine, farklı becerilere sahip
olan, örgütlerin ve özellikle bazı iş kollarının ihtiyaç duyduğu işgörenler
için kullanılmıştır. Bunlardan birisi de hem teknik hem sosyal hem de kişisel
yetkinliklere sahip olması gereken öğretmenlerdir. Çakı denilince akla gelen ilk
aparatın bıçak olması ve diğer aparatların bıçak kadar önemli olmaması
düşüncesinden yola çıkarak öncelikle çoklu niteliğe sahip olan öğretmenlerdeki
bu çakı aparatlarını belirlemek ve daha sonrasında “bıçak” derecesindeki öneme
sahip olan yetkinliğini bulmak amacı ile Analitik Hiyerarşi Prosesi yöntemi ile
ağırlıklandırmak çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Nihayetinde, işveren ya da
amir pozisyonundaki kişinin çoklu beceriye sahip işgörenindeki “bıçağı” bileyip
keskin tutması için ne tür yönetsel önlemler alması gerektiği tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İsviçre Çakısı, Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP), Öğretmen, Nitelik

Kaynakça

• Afacan, Ö. (2011). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının “Fen” ve “Fen ve Teknoloji Öğretmeni” Kavramlarına Yönelik Metafor Durumları. Education Sciences, 6 (1). 1242-1254.
• Akbaba, S. (2006). Eğitimde Motivasyon. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13. 343-361.
• Aksoy, İ. (2010). Tarih Bilgi Bankası. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Al-Harbi, K. M. (2001). Application of the AHP in Project Management. International Journal of Project Management, 19. 19-27.
• Arslan, S., Özpınar, İ. (2008). Öğretmen Nitelikleri: İlköğretim Programlarının Beklentileri ve Eğitim Fakültelerinin Kazandırdıkları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2 (1). 38-63.
• Aslan, S., Yalçın, M. (2013). Öğretmenliğe İlişkin Tutumun Beş Faktör Kişilik Tipleriyle Yordanması. Milli Eğitim, 43 (197). 169-179.
• Azar, A. (2011). Türkiye’deki Öğretmen Eğitimi Üzerine Bir Söylem: Nitelik mi, Nicelik mi?. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1 (1). 36-38.
• Başarır, F., Sarı, M. (2015). Kadın Akademisyenlerin “Kadın Akademisyen Olma” ya İlişkin Algılarının Metaforlar Yoluyla İncelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 5 (1). 41-51.
• Baykara Pehlivan, K. (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Sosyo-Kültürel Özellikleri ve Öğretmenlik Mesleğine Yöenlik Tutumları Üzerine Bir Çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (2). 151-168.
• Beğenirbaş, M. Yalçın, R. C. (2012). Öğretmenlerin Kişilik Özelliklerinin Duygusal Emek Gösterimlerine Etkileri. Çağ University Journal of Social Sciences, 9 (1). 1-19.
• Beşoluk, Ş., Horzum, M. B. (2011). Prospective Teachers’ Views Regarding Pefagogical Courses, Field Knowledge Courses and Willingness to Serve as a Teacher. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 44 (1). 17-49.
• Can, N. (2004). Öğretmenlerin Geliştirilmesi ve Etkili Öğretmen Davranışları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (1). 103-119.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen Kavramı ile İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen ve Yöneticilerin Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4). 693-712.
• Crawford, G., Williams, C. (1985). The Analysis of Subjective Judgment Matrices, Project AIR FORCE Report Prepared for the United States Air Force, 1-34.
• Çalışkan, M., Işık, A. N., Saygın, Y. (2013). Prospective Teacher’s Perception of Ideal Teacher. Elemantary Education Online, 12 (2). 575-584.
• Çelikten, M., Şanal, M., Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2). 207-237.
• Demir, M. K., Arı, E. (2013). Öğretmen Sorunları-Çanakkale İli Örneği. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (1). 107-126.
• Dong, Q., ve Cooper, O. (2016). A Peer To Peer Dynamic Adaptive Consensus Reaching Model For The Group Ahp Decision Making. European Journal of Operational Research, 250 (2). 521-530. http://dx.doi.org/10.1016/j.ejor.2015.09.016
• Duman, B., Sargın, B. (2018). Modüler Öğretim Programına İlişkin Meslek Dersi Öğretmenlerinin Metaforik Algıları, Kastamonu Eğitim Dergisi, 27 (2). 509-520.
• Dursun, F. (2015). Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerinin Kendi Branşlarına İlişkin Metaforik Algılarının İncelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 3 (1). 66-77.
• Ekinci, N. (2017). Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleği ve Alan Seçiminde Etkili Olan Motivasyonel Etkenler. Elemantary Online, 16 (2). 394-405.
• ERG (2017). Küresel Eğitim Raporu ve Türkiye. Erişim Linki: http://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/Kuresel-Egitim-Raporu-ve-Turkiye_ERG.pdf. Erişim Tarihi: 28.03.2019.
• Ertem, M. (2017). Yönetim ve Organizasyon Alanında Metaforlar. International Journal of Academic Value Studies, 3 (9). 209-220.
• Ev, H. A. (2011). The Qualities and Professional Competencies of the Teachers of Religious Culture and Ethics Course. Elemantary Education Online, 10 (2). 523-538.
• Gökçe, E. (2002). İlköğretim Öğrencilerinin Görüşlerine Göre Öğretmenlerin Etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35 (1-2). 111-119.
• Gül, H., İnce, M., Korkmaz, O. (2014). Çalışma Yaşamında Duygusal Zeka ve Bireylerin Duygusal Zeka Düzeylerini Kullanabilme Becerileri Üzerine Bir Araştırma. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1). 30-49.
• Gültekin, M., Gündoğan Çögenli, A. (2014). Elemantary Pre-Service Teachers’ Metaphorical Perceptions Regarding Life Sciences. Çukurova University Faculty of Education Journal, 43 (1). 1-18.
• Işık, A., Çiltaş, A., Baş, F. (2010). Öğretmen Yetişrime ve Öğretmenlik Mesleği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (1). 53-62.
• İnce, M., Gül, H., Gözükara, M. Y. (2015). Duygusal Zeka ile İşgören Performansı Arasındaki İlişkiler Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 12. 226-245.
• Kabak, M., Kazançoğlu, Y. (2012). Bulanık Analitik Hiyerarşi Yöntemiyle Öğretmen Seçimi ve Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14 (1). 95-111.
• Kara, D. A., Sağlam, M. (2014). Öğretmenlik Meslek Bilgisi Derslerinin Öğrenme-Öğretme Sürecine Yönelik Yeterlilikleri Kazandırması Yönünden Değerlendirilmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 2 (3). 28-86.
• Karakelle, S. (2005). Öğretmenlerin Etkili Öğretmen Tanımlarının Etkili Öğretmenlik Boyutlarına Göre İncelenmesi. Eğitim ve Bilim 30 (135). 1-10.
• Kiraz, E. (2003). Uygulama Öğretmeni Yeterlilik Ölçeği: Ölçü Aracı Geliştirme Örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1 (4). 387-400.
• Kızıltepe, Z. (2002). İyi ve Etkili Öğretmen. Eğitim ve Bilim, 27 (126). 10-14.
• Koç, E . S. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretmen ve Öğretmenlik Mesleği Kavramlarına İlişkin Metaforik Algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1). 47-72.
• Koyuncu, O. ve Özcan, M. (2014). Personel Seçim Sürecinde Analitik Hiyerarşik Süreci ve TOPSIS Yöntemlerinin Karşılaştırılması: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32 (2). 195-218.
• Kozikoğlu, İ. (2017). Prospective Teachers’ Cognitive Constructs Concerning Ideal Teacher Qualifications: A Phenomenological Analysis Based on Repertory Grid Technique. International Journal of Instruction, 10 (3). 63-78.
• Kuru, M., Uzun, H. (2008). Türkiye’de Öğretmen Adaylarının Seçiminde 1954 Örneği. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (3). 207-232.
• Lam, L. T., Kirby, S. L. (2002). Is Emotional Intelligence an Advantage? An Exploration of the Impact of Emotional and General Intelligene on Individual Performance. The Journal of Social Psychology, 142 (1). 133-143.
• Merç, A., Koç, İ. (2017). Psikolojik Danışman Adaylarının Özel Eğitim Dersine İlişkin Metaforik Algıları. DPÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1 (1). 28-39.• Numanoğlu, G., Bayır, Ş. (2009). Bilgisayar Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterliklerine İlişkin Görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1). 197-212.
• OECD (2017). Bir Bakışta Eğitim: OECD Göstergeleri. Erişim Linki: http://www.oecd.org/education/skills-beyond-school/EAG2017CN-Turkey-Turkish.pdf. Erişim Tarihi: 28.03.2019.• Okçabol, R., Akpınar, Y., Caner, A., Erktin, E., Gök, F., Ünlühisarcıklı, Ö. (2003). Öğretmen Yetiştirme Araştırması. Ankara: Eğitim-sen Yayınları.• Okçabol, R. (2004). Öğrenci, Öğretmen, Öğretmen Adayı ve Öğretim Elemanı Gözüyle Öğretmen Yetiştirme!. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya. 1-13.
• Öğretmen Tanımı. Erişim Linki: www.tdk.gov.tr. Erişim Linki: 31.03.2019.
• Öneren, M., Arar, T., Çelebioğlu, E. S. (2017). Akademinin Temelini Güçlü Kılmak: Araştırma Görevlisi Alımındaki Faktörlerin AHP ile Belirlenmesi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 9 (1). 39-50.
• Öneren, M., Çetiner, N., Arar, T., Yurdakul, G. (2019). The Effect of Proactive Personality on the Relationship Between Emotional Intelligence and Burnout Syndrome: A Case Study on Academic Staff Working in Public Universities of Aegean and Central Anatolia Regions. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11 (1). 575-586.
• Özabacı, N., Acat, B. (2005). Öğretmen Adaylarının Kendi Özellikleri ile İdeal Öğretmen Özelliklerine Dönük Algılarının Karşılaştırılması. Eğitim Yönetimi, 42. 211-236.
• Özer, B., Gelen, İ. (2008). Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterliklerine Sahip Olma Düzeyleri Hakkında Öğretmen Adayları ve Öğretmenlerin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (9). 39-55
• Özgürlük, B., Ozarkan, H. B., Arıcı, Ö., Taş, U. E. (2015). PISA 2015 Ulusal Raporu. Erişim Linki: http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2014/11/PISA2015_UlusalRapor.pdf. Erişim Tarihi: 27.03.2019
• Özkan, M., Arslantaş, H. İ. (2013). Etkili Öğretmen Özellikleri Üzerine Sıralama Yöntemiyle Bir Ölçekleme Çalışması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (1). 311-330.
• Özoğlu, M. (2011). Türkiye’nin Öğretmen “Yetiştirme” Politikası. 21. Yüzyılda TÜRKİYE’nin Eğitim ve Bilim Politikaları Sempozyumu. 10-11 Aralık 2011 Başkent Öğretmenevi, Ankara. 143-156.
• Saaty, T. L. (1990). An Exposition of the AHP in Reply to the Paper “Remarks on the Analytic Hierarchy Process”. Management Science, 36 (3). 259-268.
• Saaty, T. L. (1991). Some mathematical concepts of the analytic hierarchy process. Behaviormetrika, 18 (29). 1-9.
• Saaty, T. L., Zoffer, H. J. (2012). A New Approach to the Middle East Conflict: The Analytic Hierarchy Process. Journal of Multi-Criteria Decision Analysis, 19. 201-225.
• Saban, A. (2004). Giriş Düzeyindeki Sınıf Öğretmeni Adaylarının “Öğretmen” Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2). 131-155.
• Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen Yeterlikleri ve Mesleki Gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58. 40-45.
• Sadeghi, T., Kiani, M. A., Saeidi, M., Moghaddam, T., Ghods, M. J., Hoseini, R. (2018). The Relationship Between Emotional Intelligence with Administrators’ Performance at Mashhad University of Medical Sciences. Electronic Physician, 10 (3). 6487-6493.
• Surapati, P. ve Mukhopadhyaya, D. (2011). Grey Relational Analysis Based Intuitionistic Fuzzy Multi-Criteria Group Decision Making Approach For Teacher Selection İn Higher Education. International Journal of Computer Applications, 34 (10). 21-29.
• Şahin, A. (2011). Öğretmen Algılarına Göre Etkili Öğretmen Davranışları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (1). 239-259.
• Şahin, S., Aydoğdu, B., Yoldaş, C. (2011). Duygusal Zeka ve İş Doyumu Arasındaki İlişkiler: Eğitim Müfettişleri Üzerinde Bir Araştırma.
• Şen, H. Ş., Erişen, Y. (2002). Öğretmen Yetiştiren Kurumlarda Öğretim Elemanlarının Etkili Öğretmenlik Özellikleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (1). 99-116.
• Tischler, L., Biberman, J., McKeage, R. (2002). Linking Emotional Intelligence, Spiritualtiy and Workplace Performance. Journal of Managerial Psychology, 17 (3). 203-218.
• Triantaphyllou, E. ve Mann, S. H. (1995). Using The Analytic Hierarchy Process For Decision Making İn Engineering Applications: Some Challenges. International Journal of Industrial Engineering: Applications and Practice, 2 (1). 35-44.
• Ural, A. (2001). Yöneticilerde Duygusal Zekanın Üç Boyutu. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2).209-219.
• Uyulgan, M. A., Akkuzu, N. (2015). Öğretmen Adaylarının Gözünden Nitelikli Öğretmen Seçimi: Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Bölümünde Okuyan Öğrencilerin Durumu. K. Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (3). 917-940.
• Ünal, Ö. F. (2011). Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Personel Seçimi Alanında Uygulamaları, Akdeniz Üniversitesi Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3 (2).18-38.
• Wang, Z., Jiang, X., Bian, S., Ma, Y., Fan, B. (2016). Accurate Load Modeling Based on Analytic Hierarchy Process. Journal of Electrical and Computer Engineering. 1-13.
• Yener, Y., Atalay, F. (2018). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Birleştirilmiş Sınıf ve Birleştirilmiş Sınıf Öğretmeni Kavramlarına Yönelik Metaforik Algıları, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (3). 1822-1840.
• Yetim, A. A., Göktaş, Z. (2004). Öğretmenin Mesleki ve Kişisel Nitelikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 12 (2). 541-550.