DİL MESELELERİNİN ÇÖZÜMÜNDE BİLİM VE BİLGİ

Yıl 2022, Sayı: 49, 495 - 504, 02.03.2022

Şahin Baranoğlu

https://doi.org/10.30794/pausbed.1020560

Öz

Bilinenin aksine bilgi kapsar bilimi, bir toplumun değil insanlığın müşterek ürünü olan bilimi oluşturan formasyonun varlığını halkın içindeki sistematik bilgi aktarımına borçlu olduğu bilinir. Bazı toplumlar sadece yerel değerlerini bazıları da imparatorluklarla elde ettikleri tecrübelerden süzülmüş sentezlerden mürekkep katkılarını sunar bu imece ürüne. Batılıların Dasein Çinlinin ise Dao dediği bireysel öz farkındalık, tıpkı bireyler gibi toplumların da ruhsal ve sosyal durumlarına göre değişiklik gösterir ki söz konusu şartlara göre katkının miktarı, niteliği, etkisi değişir. İşte bu anlamda halka inmek, halka çıkmak ve halkla birlikte olmak tabirlerinin dünden bugüne değişen halk kavramı bağlamında ifade ettiği anlamlar önemlidir. Konunun günümüzün oldukça ilgi gören çalışma alanları olan metinler arasılık, dil hapishanesi ve hermöneutik gibi yaklaşımlarla ilgisi ayrı ayrı çalışmalara konu olacağından, halka inmenin sosyal bilimler için geçerli olmadığı ve işin doğrusunun halka çıkmak olması gerektiği üzerinde durulacak ve buna dair dil torbamızdaki ana sermayeden evidensiyel, tasnifler, ortak adlandırmalar gibi başlıklar altında örnekler sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bilim, bilgi, halk kültürü, medeniyet.

SCIENCE AND INFORMATION IN MATTERS OF LANGUAGE

Öz

Contrary to common knowledge, science is contained within information; it is known that formation which established the science as a joint product of humanity rather than society owes its existence to systematic information transfer among populace. Some societies offer only their local values to this collective work, some others offer their contribution in ink in form of a synthesis derived from their experiences obtained from past empires. Individual self-awareness named as Dasein by Westerners or Dao by Chinese changes depending upon psychic and social circumstances of individuals and societies; and current circumstances, whatever they may be, affect presented contribution in terms of quantity, quality and effect. Within this regard, meanings expressed by phrases like halka inmek (to descend to public), halka çıkmak (to ascend to public), halkla birlikte olmak (to be together with public), whose significances have been changing depending on the concept of public from then until now, are important. Because of the fact that relation of this subject to approaches such as intertextuality, prison- house of language and hermeneutic, which are today’s more influential work domains, will be researched in various studies; to descend to public will be referred to as invalid for social sciences and will be required to be altered to to ascend to public, and examples to this will be given under titles like evidential, classifications, joint naming taken straight from Turkish language.

Anahtar Kelimeler

Science, information, popular culture, civilization.

Kaynakça

• Abalı, İ. (2015). Canış, Bayış Destanı (M. Musulmankulov, C. Canayev, K. Akiyev, S. Dıykanbaev Varyantları) İnceleme-Metin, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi.
• Abdurrahman Süreyya, (1303). Mîzânü’l-Belâga, Ceride-i Askeriye Matbaası, İstanbul.
• ……………….. (1305). Sefîne-i Belâgat, Matbaa-i Ebuzziyâ, İstanbul.
• Açıkgöz, N. (2020). Yûnus Deyi Göründüm, Post Yay., İstanbul.
• Ahmet Vefik Paşa (2000). Lehçe-i Osmanî (Haz. Recep Toparlı). TDK Yay., Ankara. Akkuş, M. (1995). Kitab-ı Gunya, TDK Yay., Ankara.
• Arat, R. R. (1991). Kutadgu Bilig I Metin, TDK Yay., Ankara.
• Atalay, B. (1986). Divanü Lugâti’t-Türk Tercümesi, TDK Yay., Ankara C. I. Bon, G. L. (2005). Kitleler Psikolojisi, Hayat Yay., İstanbul.
• Cibran, H. (2021). http://indnihan.blogspot.com/2012/03/siddhartha-3-bolum.html (01.08.2021)
• Çetin, N. (2013). Roman Çözümleme Yöntemi, Öncü Kitap, Ankara.
• Çobanoğlu, Ö. (1999). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Akçağ Yay., Ankara.
• Demir, N. (2012). “Türkçede Evidensiyel”, bilig, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Ankara, 62: 97-117 s. Eckmann,
• J. (1987). Çağatayca El Kitabı (çev. Günay Karaağaç), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay., İstanbul.
• Erdem, M., SARI, M. (2010). “Karışık Dilli Eserlere Farklı Bir Bakış”, Turkish Studies, Volume 5/1 Winter, 390-415 s.
• Ergin, M. (1997). Dede Korkut Kitabı-I Giriş-Metin-Faksimile, (4. Baskı), TDK Yay., Ankara.
• ……………. (2007). Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul. Etnik Gruplar Sözlüğü (1987). Shanghai Sözlük Neşriyatı, Shanghai.
• Fischer, S. R. (2013). Dilin Tarihi (çev. Muhtesim Güvenç), Kültür Yay., 2. Basım, İstanbul.
• Güllübağ, M. (2016). Gelibolu’nun İngiliz Yazarları, TİYDEM Yay., Kayseri
• Gülsevin, G. (2002). Uşak İli Ağızları, TDK Yay., Ankara.
• Hesse, H. (2016). Siddhartha,(çev. Kamuran Şipal), İstanbul, 152 s. Can Yay.
• Işık N. E. (2021). Gözler İçin Özgürlük ve Hegemonya Aracı Olarak Netflix, (14.07.2021) https://www.veryansintv.com/gozler-icin-ozgurluk-ve-hegemonya-araci-olarak-netflix
• İbn Fazlan (1995). Seyahatname (çev. Ramazan Şeşen), İstanbul, 320 s., Bedir Yayınevi.
• Karaağaç, G. (2008). Türkçe Verintiler Sözlüğü, Ankara, 957 s., TDK Yay. Karahan, L. (2011). Türkçede Söz Dizimi, Akçağ Yay., Ankara, 16. baskı. Muallim Naci (1307). Istılahat-ı Edebiyye, Hazırlayanlar: Dr. Alemdar Yalçın, Abdülkadir Hayber, Akabe Yayınları, Ankara, tarihsiz.
• ……………..(2006). Lugat-ı Nâcî (Tıpkıbasım), Çağrı Yay., İstanbul.
• Nadelyayev, V., Nasilov, D., Şçerbak, A., Tenişev, E. (Haz.) (1969) Drevnetyurkski Slovar - Eski Türkçenin Sözlüğü, Leningrad.
• Sebeok, T. A., (1993). “Ural Altayca’nın Anlamı”, (çev. Günay Karaağaç), Ege Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmalı Dergisi, S. VII. s. 195-214.
• Süleyman, O. (1992). Az i Ya, (çev. Natık Seferoğlu), Ankara, 458 s., Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay.
• Şemseddin Sami (1996). Kamus-ı Türkî, Çağrı Yay., İstanbul.
• Thorndike&Barnhart (1962). High School Dictionary, Hardcover.
• Türkçe Sözlük, (2005). TDK Yay., Ankara.
• Tekin, Ş. (1974). "1343 Tarihli Bir Eski Anadolu Türkçesi Metni ve Türk Dili Tarihinde Olga-Bolga Sorunu", TDAY Belleten, 1973-74, Ankara.
• Uğurlu, M. (2003). “Türkiye Türkçesinde Bakış” Türkbilig, 2003/5: 124-133.