MARSYAS VADİSİNDE BİR TÜMÜLÜS "MUTAF TEPE"

Yıl 2022, Sayı: 50, 229 - 247, 20.04.2022

Memduh Dağdeviren

https://doi.org/10.30794/pausbed.1018248

Öz

Mutaf Tepe Tümülüsü, Aydın ili, Çine ilçesinde, Mutaf Tepe mevkisinde bulunmaktadır. Tarihi süreç içerisinde Karia Bölgesi MÖ 7-6. yüzyılda Lydia hâkimiyetinde kalmıştır. MÖ 546 yılında Lydialıların Perslere yenilmesiyle birlikte Karia’da Pers dönemi başlamıştır. Karia Bölgesi’nin geneli incelendiğinde Pers ve Lydia etkisinin az olduğu görülmektedir. Çalışmanın konusunu oluşturan Mutaf Tepe Tümülüsü de İç Karia Bölgesi’nde Pers etkili Lydia mimari özellikleri gösteren önemli bir örnektir.
Çalışma kapsamında ele alınan Mutaf Tepe Tümülüsü 1996 yılında gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında tespit edilmiş ancak kapsamlı bir yayın halinde bilim çevreleriyle paylaşılmamıştır. Burada Mutaf Tepe Tümülüsü ayrıntılı ele alınmış Lydia ve Karia Bölgesi’ndeki tümülüsler ile karşılaştırılmıştır.
Yapının üst örtüsündeki beşik çatı, Lydia Bölgesi’ndeki tümülüslerde MÖ 6. yüzyıl sonundan itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Üst örtüsü, duvar örgüleri, çift kanatlı kapısı ve “L” dönüşlü bloklarının benzerliklerinden dolayı Mutaf Tepe Tümülüsü’nün Lydia mimari etkileri taşıdığı gözlemlenmiş, tümülüsün MÖ 6.yüzyıl sonu MÖ 5. yüzyıl başına tarihlendirilmesi önerilmiştir

Anahtar Kelimeler

Karia, Marsyas, Tümülüs, Alabanda, Mutaf Tepe, Taş Kiriş, Beşik çatı

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

Bu çalışma Konya Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Bilimdalı, Doktora programında, Prof. Dr Asuman BALDIRAN danışmanlığında yürütülen “Muğla - Çine Sınırlarındaki Antik Dönem Mezar Örnekleri ve Ölü Gömme Gelenekleri” adlı Doktora Tezinden türetilmiştir. Çalışmalar sırasında yardımları nedeniyle Prof. Dr. Asuman BALDIRAN, Prof. Dr. Bilal SÖĞÜT, Doç. Dr. Abuzer KIZIL, Doc. Dr. Aytekin BÜYÜKÖZER, Dr Erdener PEHLİVAN, Arkeolog Mustafa ÇİMEN’e teşekkür ederim

“MUTAF TEPE” A TUMULİ İN MARSYAS VALLEY

Öz

Mutaf Tepe Tumulus is situated in the city of Aydın’s Çine district in Mutaf Tepe Location. In the historical process, the Karia Region BC VII-VI. century, remained under the rule of Lydia. With the defeat of the Lydians to the Persians in 546 BC, the Persian period began in Caria. When the Caria Region is examined in general, it is seen that the Persian and Lydian influence
is less. Mutaf Tepe Tumulus, which is the subject of the study, is an important example of Lydian architectural features with Persian influence in the Inner Caria Region.
Mutaf Tepe Tumulus, which is covered within the scope of the study, was first identified with the surveys carried out in 1996, but it was not shared with the scientific community as a comprehensive publication. Within the scope of the study, Mutaf Tepe Tumulus was compared with the tumuli in Lydia and Caria Region.
The gable roof on the upper cover of the building has been used in the tumuli in the Lydian Region since end of the 6th century BC. Mutaf Tepe Tumulus was observed to have Lydian architectural influences due to the similarities of the wall blocks, cover of the gable roof at the top, double-winged door and “L” rotating blocks, and it was proposed to date the tumulus at the end
of the 6th century BC to the beginning of the 5th century BC

Anahtar Kelimeler

Caria, Tumuli, Alabanda, Mutaf Tepe, Stone Beam, gable roof

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Akarca (1952) : Akarca, A. “Mylasa’da Hellenistik Bir Mezar” Belleten 16, 1952, 367-405.
• Akarca (1971) : Akarca, A.“Beçin”, Belleten 137, 1971, 1-37.
• Akbıyıkoğlu (1995) : Akbıyıkoğlu, K. “1994 Yılı İkiztepe Tümülüsü Kazısı”, MKKS 6, 1995, 163–176.
• Atik-Koçel (2004) : Atik, N.– Koçel, Z. “Çine ve Nazilli (Aydın) ilçeleri Arkeolojik Kültür Varlıkları Envanteri 2000-2003”, TÜBA Kültür Envanteri Dergisi 2, İstanbul, 2004, 41-66.
• Baran (2010) : Baran, A. Hekatomnitler Öncesinde Karia Mimarisi, Ankara, 2010.
• Büyüközer 2020 : Büyüközer, A., “Stratonikeia Territoryumundan Elit Mezarları”, Arkhaia Anatolika Dergisi 3, 2020.
• Çörtük (2007) : Çörtük, U. “Kuzey Karia Akçay (Harpasos) Vadisi Mezar Mimarisi Hakkında Bir Araştırma”, A.Ü. Arkeoloji Bölümü Dergisi, Ankara, 2007. 37-60.
• Diler (1998) : Diler, A. “İç Karia Yüzey Araştırması 1996”, ASTXV- II, Ankara, 1998, 409-425.
• Diler (2011) : Diler, A. – Özer B. – Bulut, H. – Gümüş, Ş. (2011b), “PEDASA, 2010” KST 33-IV, Ankara, 2011, 67-194.
• Dinç (1993) : Dinç, R. Lidya Tümülüsleri, E.Ü. Yayınlanmamış doktora tezi, İzmir, 1993.
• Edhem Bey (1906) : Edhem Bey, H. “Fouilles D’Alabanda En Carie”, CRAI, 1906, 422-431.
• Gümüş (2013) : Gümüş, Ş. Pedesa Leleg Tümülüsleri, Adnan Menderes Üniversitesi Yayınlanmamış doktora tezi, Aydın, 2013.
• Hanfmann (1972) : Hanfmann, G. M. A. Letters From Sardis,Cambridge, 1972.
• Henry (2009) : Henry, O. Tombes De Carie/Architecture Funéraire Et Culture Carienne VI-II S. AV. J.- C, Presses Universitaires De Rennes, Rennes. 2009.
• Henry (2005) : Henry, O. Tombes De Carie–Tombes Cariennes Contribution De La Archetecture Funereire A L Histoire De La Carie Aux Periodes Classique Et Hellenistique, These De Doctorat”, Universite Michael De Montaigne, Bordeux-3, Historie, Civilisation, Archeologie Et Art Mondes Anciens, Bordeux, 2005.
• Henry (2010) : Henry, O. “Labraunda Nekropolü”, Editör: Amelie Edgü, Mylasa/Çomakdağ, Güney Ege Bölgesindeki Arkeoloji, Tarihi ve Kırsal Mimari, Mas Matbaacılık, İstanbul, 2010, 71-128.
• Hennry (2016) : Hennry, O. “Marking Karian Soil LidyanTumuli in Karia, Sixth to Fourth Century BC”, Editör: Exellence Cluster Topoi, Tumulus As Sema, Berlin Studies Of The Ancient World, Berlin, 2016, 475-491.
• Hogart (1908) : Hogart, D.G. British Museum, Excavations at Ephesos, The Archai Artemisia, London, 1908.
• İzmirligil (1975) : İzmirligil, U.“Uşak Selçikler Tümülüsleri”, TAD 22, 1975, 41-69.
• Karlsson (2010) : Karlsson, L. “Labraunda 2009 A Preliminary Report on the Swedish Excavations with Contributions by O. Henry and J.Bild” Opuscula3, 2010, 61-104.
• Kızıl (1999) : Kızıl, A. Karia Bölgesi Roma Dönemi Anıt Mezarları, Selçuk Üniversitesi yayınlanmamış doktora Tezi, Konya, 1999.
• Kızıl (2009) : Kızıl, A. “1990-2005 Yılları Arasında Mylasa’da Kurtarma Kazıları Yapılan Mezarlar ve Buluntular Üzerinde Genel Bir Değerlendirme”, Ed: Rumscheid, Die Karer Und Die Anderen, İnternationales Kolloquium an der Freien Universitat Berlin 13. Bis 15. Oktober 2005, Bonn, 2009,497-367.
• Kızıl (1996) : Kızıl, A. ,“Beçin Hellenistik Dönem Oda Mezarı” MKKS6, 1996, 255-271.
• Kızıl (2012) : Kızıl, A. ,Stratonikeia’dan Lagina’ya Ahmet Adil Tırpan Armağanı(Editör: Bilal SÖĞÜT), Tuzabat Mezarı, (s.387-399), İstanbul: Ege Yayınları.
• Marchese (1992) : Marchese, R. T., “Ancient Remains in Caria: The Watchtower at Arpas”, Anatolian Studies 42, 47-51.
• MCNicoll-Milner (1997): McNicoll, A. - Milner N. P., Hellenistic Fortifications, Oxfort University Press.
• Mellink (1983) : Mellink, M. “Wall Painting of West Anatolians Tombs Elmalı of Tradition”, KST,1983, 271 vdd.
• Mellink (1991) : Mellink, m. “The Native Kingdom of Anatolia: Caria”,CAH III/2,1991.
• Nayır (1982) : K. Nayır, “Alibeyli Tümülüsleri Kurtarma Kazısı 1981” KST,1982, 199 -206.
• Newton (1865) : Newton, C. T. Travels and Discoveries in the Levant, London, 1865.
• Nylander (1969) : Nylander, C. “Old Persian and Greek Stone Cutting and Chronology of Achaemenid Monument and Achemenid Problems I”, AJA 69, 1969, 49-55.
• Paton (1900) : Paton, W.R. “Sites in E.Caria And S.Lidya”, JHS 20, 1900, 66-67.
• Paton-Myres (1896) : Paton, W.R. – Myres, J.L. “Karian Sites And İnscriptions” JHS 16, 1896.
• Peschlow (1996) : Peschlow, A., Der Latmos, Mainz am Rhein, Philipp von Zabern.
• Ratté (1993) : Ratté, C.“Lydian Contributions to Archaic East Greek Architecture” Les Grands Ateilers d’Architecture Dans Le Monde Egeen du VIe Siecle av. J.- C., Actes du Collogue d’Istanbul 23-25 Mai 1991, Varia Anatolica III, J. Courtils et J. Moretti(eds.) Paris, 1993, 1-12.
• Stronach (2013) : Stronach, D.“Cyrus and Pasargadae”, Ed: Touraj Daryaee, Cyrus the Great An Ancient İranian King, Afshar publishing, Santa Monica, 53-72.
• Tezcan (1979) : Tezcan, B.“Uşak İkiztepe Kazısı”, VIII. Türk Tarih Kongresi, 1979, 391-397.
• Tonybee (1996) : Tonybee, J. M., Death and burial in the Roman world, JHU Press.
• Varkıvanç (1995) : Varkıvanç, B. “Das Heroon Von Mezargediği in der Nahe von Kaunos”, Lykia 2, 1995, 99-111.
• Whicherley (1993) : Whicherley, R.E. Antik Çağda Kentler Nasıl Kuruldu, İstanbul, 1993.