UTKU VARLIK RESİMLERİNDE KADIN İMGESİ

Yıl 2022, Sayı: 53, 173 - 183, 28.10.2022

İremnur İskender

https://doi.org/10.30794/pausbed.1090007

Öz

Sanat yaşamının ilk yıllarında gravür ve litografi gibi özgün baskı teknikleriyle politik eserler üreten Utku Varlık, 70’li yılların ortasından sonra sanat anlayışını değiştirerek yağlıboya ve pentür teknikleriyle düşsel konulu eserler üretmiştir. Eğitiminin ilk yıllarında Rönesans sanatına ve sanatçılarına ilgi duyan Varlık, ilerleyen süreçte kendi sanat anlayışını bulabilmek için farklı arayışlara girmiştir. Sanatını, fotoğraf ve edebiyat gibi sanatın farklı kollarıyla da besleyen Varlık'ın eserlerinde fantastik ögelerle oluşturulmuş, zaman-mekân algısının bulunmadığı kompozisyonlar dikkat çekmektedir. Sanatçı eserlerinde resim sanatında işlenen en eski ve en yaygın konulardan birisi olan kadın temasına ağırlık vererek, sanatının merkezine yerleştirmiştir. Eserlerindeki kadın temsillerini genellikle “Sanrı Bahçesi” olarak adlandırdığı düşsel mekânların içerisinde ve kullandığı tül detaylarıyla gizemli bir şekilde resmetmektedir. Bu çalışmada sanatçının kadın konulu resimleri sayıca fazla olduğundan, yalnızca 70'li yılların sonundan günümüze uzanan süreçteki eserleri 10’ar yıllık periyodlar halinde kronolojik sırayla ele alınarak, sanatında önemli bir rol oynayan kadın konusuna yaklaşımı ve eserlerinde kadın temsilleri üzerine odaklanılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Utku Varlık, Resim, Kadın Temsilleri

Teşekkür

Çalışma sürecindeki katkılarından dolayı Dr. Hatice Özdoğan Türkyılmaz’a teşekkür ederim.

IMAGE OF WOMEN İN THE WORKS OF UTKU VARLIK

Öz

Utku Varlık, who produced political works with original painting techniques such as engraving and lithography in the first years of his art life, changed his understanding of art after the mid-70s and produced works of fantasy with oil painting and penture techniques. Being interested in Renaissance art and artists in the first years of his education, he sought different ways to find his own understanding of art in the following period. Compositions created with fantastic elements, without the perception of time and space, draw attention in the works of Varlık, who also nourishes his art with different branches of art such as photography and literarture. The artist focused on the theme of woman, one of the oldest and most common subjects in painting, and made it main subject of his art. He mysteriously depicts the representations of women in his works with the tulle details he uses in the imaginary places he called it the “Garden of Delusions”. In this study, since the number of the artist's paintings on women is high, only his works from the end of the 70s to the present are examined in 10-year periods in chronological order and it has been focused on his approach to the subject of women, which plays an important role in his art.

Anahtar Kelimeler

Utku Varlık, Painting, Female Representations

Kaynakça

• Akılmak Topçu, S., Ural. S. (2021). “27 Mayıs Darbesi Süresince Basında İstanbul-Ankara Öğrenci Olayları”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25/4, 1674-1691.
• Arslan, N. (1997). “Utku Varlık”. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. Yapı-Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul.
• Aysan, Y. (2013). “Afişe Çıkmak”. Afişe Çıkmak 1963-1980: Solun Görsel Serüveni. İletişim Yayınları, İstanbul.
• Başkan, S. (2014). “Türk Resminde Yeni Eğilimler ve Kavramsallık Arayışları 1960-1980”. Journal of World of Turks, 6/3, 99-114.
• Bek Arat, G. (2012). “1970’ler”. (Ed: Z. Yasa Yaman). Ankara Resim ve Heykel Müzesi. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara.
• Berger, J. (2014). Görme Biçimleri, Metis, İstanbul.
• Blumenfeld, Y. (2016). Erwin Blumenfeld: From Dada to Vogue. Osborne Samuel Gallery.
• Can Göl, R., Güngör, T. (2021). “Erol Deneç ve Ernst Fuchs’un Eserleri Üzerine Bir Karşılaştırma”. Ulak Bilge Sosyal Bilimler Dergisi, 62, 1021-1029.
• Çalıkoğlu, L. (2001). “Kimliğin Bulgulanması, Çağdaş Olma İsteği”. (Ed: L. Çalıkoğlu). Modern Türk 20. yy. İkinci Yarısında Türk Sanatı, İstanbul Sanat Müzesi Vakfı Yayını, İstanbul.
• Dilber, K. C. (2011). “Jorge Luis Borges’ten Hasan Ali Toptaş’a Düşsel Yolculuğun Şifreleri”. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 3/5, 115-129.
• Ekin, A. Ve Sarıbaş S. (2021). “Carlos Fuentes’in “Kraliçe Bebek” Adlı Öyküsünde Büyülü Gerçekçi Anlatım”. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4/2, 263-270.
• Emir, D. Ve Diler H. E. (2011). “Büyülü Gerçeklik: Latife Tekin’in Sevgili Arsız Ölüm ve Angela Carter’ın Büyülü Oyuncakçı Dükkânı İsimli Eserlerinin Karşılaştırması”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 51-62.
• Germaner, S. (2007). “Türk Sanatının Modernleşme Süreci: 1950-1990”. Modern ve Ötesi: 1950-2000, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Girgin, E. Ç. (1986). “Ölüm Teması Resimlerimde Hep Dolaşır”. Cumhuriyet, 19 Mart.
• Gökçen, S. (2020). “İki Darbe Arası Türk Demokrasisi (1961-1980)”. Atatürk Yolu Dergisi, 67, 241-264.
• Güven, M. (2012). 1980 Sonrası Türk Resminde Konu ve Sembol. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi.
• İnal, G. (2001). Varlık, Artist, İstanbul.
• Oral, Z. (1977). “Utku Varlık: Ressam Günün 24 Saatini Resimle Yaşar”. Milliyet, 27 Aralık.
• Ortaylı, İ. (2019). Türkiye’nin Yakın Tarihi, Kronik Kitap, İstanbul.
• Pelvanoğlu, B. (2009). 1980 Sonrası Türkiye’de Sanat: Dönüşümler. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
• Şahin, M. (2014). Çağdaş Türk Resminde Kadın İmgesi (1960 - 1980). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi.
• Şahinbaş, U., Türker, İ. H. ve Ağçiçek M. (2019). “Savaşlar ve Ölümler Çağında Bir Kadın Sanatçı: Käthe Kollwitz”. Akademik Sanat; Journal of Art, Design and Science, Kış, 160-171.
• Tekdemir Dökeroğlu, Ö. (2019). “Acının Resmini Yapmak, Käthe Kollwitz Resimleri Üzerinden Bir Bakış”. International Journal of Interdisciplinary and Interculturel Art, 4/7, 163-178.
• Turani, A. (2008). Çağdaş Sanat Felsefesi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Varlık, U. (20 Ocak 2022), Tilki Sanat Atölyesi Konuşmaları.
• Varlık, U. (2018). Zero Hipotez, Bozlu Art Project, İstanbul.
• Vural, E. (2020). “Düşlerin Gerçek Olduğu Bir Dünya”. Milliyet Sanat, 48-49.
• Walter, R. (1993). Magical Realism in Contemporary Chicano Fiction, Vervuert Verlag, Frankfurt.
• Yıldız, E. (2008). “Ve Seksenler”. (Ed: İ. Duben, E. Yıldız). Seksenlerde Türkiye’de Çağdaş Sanat: Yeni Açılımlar, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Lalwani, R. (2021). Erwin Blumenfeld. Better Photography. http://www.betterphotography.in/features/erwin-blumenfeld/45754/ (15.12.2021)
• Varlık, U. (2012, 11 Aralık). Hayal Müzeleri 13/Johann Heinrich Füssli/Gothic Nightmares. http://utkuvarlik.blogspot.com/2012/12/johann-heinrich-fussli-gothic-nightmares.html
• Varlık, U. (2016, 11 Mayıs). Utku Varlık // Hiç // 03 Mayıs-16 Haziran [Video]. https://www.youtube.com/watch?v=CVgo9UqADAU