ERZURUM’UN TERMAL TURİZM POTANSİYELİ ÜZERİNE KAVRAMSAL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Sayı: 53, 327 - 339, 01.12.2022

Mehmet Yavuz Çetinkaya , Kamil Yağcı , Muhammet Önek

https://doi.org/10.30794/pausbed.1145185

Öz

Coğrafi olarak dünyanın en önemli jeotermal kuşaklarından birinde yer alan Türkiye, sahip olduğu doğal termal su kaynakları ve nitelikleri açısından popüler termal turizm destinasyonlarından biri olarak kabul edilmektedir.Türkiye’nin termal turizm potansiyeli içerisinde, Doğu Anadolu Bölgesinde Palandöken Dağı eteklerinde kurulmuş olan Erzurum, tarihî, kültürel ve arkeolojik zenginliklerin yanında termal turizm bakımından da önemli bir potansiyele sahiptir. Bu araştırma, tarihsel süreç içerisinde coğrafi konumunun sağladığı avantajla sürekli yerleşim yeri olarak kullanılan Erzurum’un termal turizm potansiyelinin ortaya çıkarılmasını ve alternatif turizm türü olarak kullanılabilirliğini incelemenin yanında termal turizmin gelişmesini sağlayacak öneriler geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla termal turizm üzerine kavramsal olarak literatür taraması yapılmış ve daha önceki yıllarda yapılmış olan araştırmalar kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. Araştırma, Erzurum’un başta Aziziye, Pasinler ve Köprüköy ilçeleri olmak üzere hemen hemen tüm çevresinde hem nitelik hem de nicelik olarak pek çok termal su kaynağına sahip olmasına rağmen bu potansiyelini etkili ve verimli bir şekilde kullanamadığını ortaya çıkarmıştır. Bu bağlamda Erzurum ilinin termal turizm potansiyelini değerlendirerek arzu edilen sonucu elde edebilmesi amacıyla mevcut durum göz önünde bulundurularak bazı öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Turizmi, Termal Turizm, Erzurum, Türkiye

A CONCEPTUAL RESEARCH ON THE THERMAL TOURISM POTENTIAL OF ERZURUM

Öz

Türkiye, which is geographically located in one of the world’s most important geothermal zone, is recognized as one popular thermal tourism destination due to its natural thermal water resources as well as their qualities. Within Türkiye’s thermal tourism potential, Erzurum, located on the foothills of Palandöken Mountain in Eastern Anatolia Region, has a significant potential for thermal tourism as well as historical, cultural, and archaeological riches. This study aims to unveil the thermal tourism potential of Erzurum, which has been used as a permanent settlement in the historical process with the advantage of its geographical location and examine the usability of thermal tourism as an alternative tourism type, as well as developing the recommendations that will enable thermal tourism to progress. For this purpose, a conceptual literature review on the subject of thermal tourism was conducted, and previous years’ research was thoroughly examined. The study revealed that Erzurum does possess a great number of thermal water resources in both quality and quantity in almost all of its surroundings, particularly in the districts such as Aziziye, Pasinler, and Köprüköy. However, it is unable to utilize this potential effectively and efficiently. In this sense, considering the current situation, some recommendations were developed in order to assess the thermal tourism potential of Erzurum and achieve the desired outcome.

Anahtar Kelimeler

Health Tourism, Thermal Tourism, Erzurum, Türkiye

Kaynakça

• Akbulut, G. (2010).‘’Türkiye’de Kaplıca Turizmi ve Sorunları’’, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9/1, 35-54.
• Albayrak, A. (2013). Alternatif Turizm. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Aziziye Belediyesi (2022). Aziziye Kaplıcaları. http://www.aziziyetermal.com/.(Erişim Tarihi 15.04.2022).
• Balcıoğulları, A.(2014).‘’Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde Anadolu Şifalı Suları ve Günümüzün Termal Turizmi’’ ,Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 173/173, 287-306.
• Bastem, N. (1997). Termal Turizmi ve Erzurum’un Termal Turizm Potansiyeli.Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Bostan, A.(2020).‘’Kuşadası’nda Termal Turizm Potansiyelinin Analizi’’,Journal of New Tourism Trends,1/1, 40-54.
• Bucak, T. ve Özkaya, E. (2013).‘’Çanakkale İlinin Termal Potansiyeli’’, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5/2, 7-23.
• Bulut, İ. ve Girgin, M. (2001).‘’Bingöl Kös Kaplıcalarının Coğrafi Etüdü’’, Doğu Coğrafya Dergisi, 7/5, 59-79.
• Çetin, T. (2011).‘’Termal Turizm Potansiyeli Açısından Kozaklı (Nevşehir) Kaplıcaları’’,Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6/1, 899-924.
• Çetinkaya, T. ve Zengin, B. (2009).‘’Yaşlı Bakımı ve Turizm’’, VII.Geleneksel Turizm Paneli Bildiriler Kitapçığı. Sakarya Üniversitesi, Sakarya. 21 Nisan, ss.172-181.
• Çiçek, R. ve Adveren, S. (2013).‘’Sağlık Turizmi Açısından İç Anadolu Bölgesi’ndeki Kaplıca ve Termal Tesisler in Mevcut Yapısının ve Potansiyelinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma’’, KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 15/25, 25-35.
• Dereli, N. ve Temizkan, R. (2019).‘’Bolu’nun Termal Turizm Potansiyeli ve Termal Turist Profili’’, Eskişehir Osman gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20/2, 321-347.
• Doğaner, S. (2001). Türkiye Turizm Coğrafyası. Konya: Çizgi Kitapevi.
• Erdoğan, E. ve Aklanoğlu, F. (2008).‘’Termal Turizm ve Afyon Gazlıgöl Örneği’’, E-Journal of New World Sciences Academy, 3/1, 83-92.
• Emekli, G. (2004).“Seferihisar’da Termal Turizm Olanakları”, Dünden Yarına Seferihisar Sempozyumu, Ege Üniversitesi, İzmir. 7-8 Ekim, ss.147-156.
• Emir, O. ve Durmaz, G. (2009).‘’Afyonkarahisar’ın Termal Turizm İmajı Üzerine Bir Değerlendirme’’, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 20/1, 25-32.
• Erzurum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2022).Termal Turizm.https://erzurum.ktb.gov.tr/TR-56077/termal-turizm.html.(Erişim Tarihi 15.04.2022).
• Giritoğlu, İ. (2015).Turizmin Tarihsel ve Yapısal Gelişimi. Aslan, Z (Ed), Genel Turizm. (ss.75-100). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Go Türkiye (2022). Erzurum Go Türkiye. https://goerzurumturkiye.com/. (Erişim Tarihi 15.04.2022).
• Gürdal,A. (2000).‘’Göller Yöresinin İnanç Turizmi Açısından Önemi ve Isparta-Yalvaç-Egirdir’deki Kültür Varlıkların ın Turizm Amaçlı Kullanımı”, Hoşgörü ve İnanç Turizminde Göller Bölgesi Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta. 07-08 Eylül ss.13-19.
• İbret,U.(2007).‘’Türkiye’de Yeni Gelişen Bir Termal Turizm Merkezi:Cavundur Kaplıcası’’Eastern Geographical Review,12/18,135-164.
• Kahraman, N. (1991).‘’Termal Turizm Olayı ve Yalova Kaplıcaları’’, Anatolia:Turizm Araştırmaları Dergisi, 2/3, 10-12.
• Kotan, N. (2018).Destinasyon Pazarlaması ve Alternatif Turistik Ürün Olarak Termal Turizm:Erzurum İli Örneği Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Kozak, N.(1991).‘’Termal Turizm İşletmeciliği ve Önemi’’,Anatolia:Turizm Araştırmaları Dergisi, 29/30,33-40.
• Kozak, N., Kozak, M.A. ve Kozak, M. (2015). Genel Turizm: İlkeler ve Kavramlar. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kök, M. (2013). Sağlık Turizmi Açısından Termal Turizm: Denizli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Köprüköy Belediyesi (2022). Köprüköy Kaplıcaları.https://www.koprukoy.bel.tr/detay-682-koprukoy-deli-cermik -kaplicalari.html. (Erişim Tarihi 15.04.2022).
• Köroğlu, Ö. (2015). Turizmin Çeşitli Kriterlere Göre Sınıflandırılması.Aslan, Z (Ed), Genel Turizm. (ss.117-189). Ankara: Grafiker Yayınları.
• Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı (2022). Erzurum Termal Turizm Potansiyeli.https://kudaka.ka.gov.tr/assets /upload/dosyalar/7a892-erzurum_termal_turizm_potansiyeli.pdf. (Erişim Tarihi 15.04.2022).
• Külekçi, E.A., Sezen, I. ve Gencer, S. (2019).‘’Erzurum Kentinin Turizm Potansiyelinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma’’, Kent Akademisi,12/40,714-728.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2022). Sağlık ve Termal Turizmi Tanımı. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-11492/saglik-ve-termal-turizmi-tanimi.html./. (Erişim Tarihi 20.04.2022).
• Lund, W.J. ve Freeston, H.D. (2001). “World-Wide Direct Uses of Geothermal Energy 2000”, Geothermics, 30/1, 29-68. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (2022).Türkiye Jeotermal Kaynaklar Dağılımı ve Uygulama Haritası. https://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/hizmetler/jeotermal-harita/images/1.jpg(Erişim Tarihi 15.04.2022 22 ).
• Özbek, T. (1991).‘’Dünyada ve Türkiye’de Termal Turizmin Önemi’’, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 2/3, 15-29.
• Özdipçiner, N. (2018). Termal Turizm. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Öztürk, Y. ve Yazıcıoğlu, İ. (2002).‘’Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Alternatif Turizm Faaliyetleri Üzerine Teorik Bir Çalışma’’,Gazi Üniversitesi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi,0/2,183-195.
• Öztürk, M. ve Bayat, M. (2011). “Uluslararası Turizm Hareketlerinde Sağlık Turizminin Rolü ve Kalite Çalışmala rının Önemi: Bir Literatür Çalışması”, Kahramanmaraş İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1/2, 135-156.
• Pasinler Belediyesi (2022). Pasinler Kaplıcaları.https://www.pasinler.bel.tr/icerik/pasinler-kaplicalari- hasankale-termal-kampusu. (Erişim Tarihi 15.04.2022).
• Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2022).Türkiye’de Termal Sağlık Turizmi. https://shgmturizmdb.saglik.gov. tr/ eklenti/10949/0/07pdf. (Erişim Tarihi 20.04.2022).
• Selvi, M.S. (2011). Sağlık Turizmi. Hacıoğlu, N. ve Avcıkurt, C. (Eds), Turistik Ürün Çeşitlendirmesi. (ss.275-295). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Şenol, F. (2016). Türkiye Turizm Coğrafyası ve Dünya Kültürel Mirası. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Taşlıgil, N. (1995).‘’Manisa’nın Termal Turizm Potansiyeli’’,Türk Coğrafya Dergisi, 0/30, 299-317.
• Tavşan, S. (2012). Termal Turizm İşletmelerinde Müşteri Şikayetlerinin Analizi Üzerine Bir Alan Araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Temizkan, S.P. (2015). Sağlık Turizmi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Tengilimoğlu, D. (2013). Sağlık Turizmi. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Topay, M. ve Küçük, V. (2010).‘’Termal ve Maden Suları tesislerinde Peyzaj Tasarımının Önemi’’, Bartın Orman Fakültesi Dergisi,12/17, 83-91.
• Tuna, H. (2017). Medikal Turizm Kapsamında Türkiye’ye Gelen Turistlerin Tercih Nedenleri Üzerinde Türk Dış Politikasının Etkisi ve Türkiye Algısı. Doktora Tezi, Düzce Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
• Tuna, H. (2019).‘’Bolu İlinin Termal Turizm Açısından Potansiyelinin Değerlendirilmesi’’, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15/15, 117-130.
• Ünal, Ç. (2003). “Pasinler Kaplıcalarının Coğrafi Etüdü”, Doğu Coğrafya Dergisi, 8/10, 115-132.
• Zaman, M. ve Birinci, S. (2011).‘’Doğu Karadeniz’de Termal Turizminin Geliştirilebileceği Merkezlere Yeni Bir Örnek: İkizdere Kaplıcası’’, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,15/1, 405-429.
• Zengin, B. ve Eker,N. (2016).‘’Sakarya İli Termal Turizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi’’, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi’’,13/3, 165-181.