ANNALES EKOLÜ’NDE SORUN ODAKLI TARİHÇİLİK: BÜYÜK ADAM TARİHÇİLİĞİNDEN HER ŞEYİN VE HERKESİN TARİHİNE

Yıl 2023, Sayı: 55, 203 - 216, 03.03.2023

Muhammed Dağ

https://doi.org/10.30794/pausbed.1102332

Öz

Tarihçiler yüzyıllar boyunca önem verip seçtikleri konulara göre tarih çalışmalarını inşa etmişlerdir. Tarihyazımı, Herodotos’tan itibaren daha çok “büyük adamların” faaliyetleri veya büyük adamların etkisiyle meydana gelen olayların etrafında şekillenmiştir. Bununla beraber anlatıya dayalı bu yazım tarzına, yüzyıllar sonra itirazlar yükselmiş, bu tarzın tam karşısında duran çalışmalar ortaya çıkmıştır. Aydınlanma döneminde kültür, sanat, halk tarihleri kaleme alınmış, ancak akademik tarihçiliği başlatan Leopold von Ranke ile birlikte büyük adamların geçmişi ve faaliyetleri tarihçiliğin temel ve güçlü sorusu olmaya devam etmiştir. 20. yüzyılın başında meydana gelen Annales Ekolü, anlatıya dayalı ve genelde derin sorgulamaların olmadığı olay odaklı tarihçilik anlayışına meydan okuyarak, ekonomik ve toplumsal geçmişi tarihçiliğin problemi haline getirmiştir. Annales ile birlikte tarihin konuları çok daha yoğun bir şekilde analitik bir yaklaşımla ele alınırken, tarihçilikte çok farklı kaynaklara başvurulmuş, tarih dışı disiplinlerle işbirliği de güçlenmiştir. Bu çalışmada tarihçilerin anlatmaya değer verdiği konuları seçerken hangi konuların dışarda kaldığına odaklanılmıştır, özellikle sorun odaklı bir yaklaşımı merkeze alan Annales Ekolü ile birlikte değişen tarihçiliğin yönü ve kapsamı ele alınmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Annales Ekolü, Ranke, Sorun Odaklı Tarihçilik, Disiplinlerarası Çalışma, Analitik Yaklaşım

PROBLEM-ORIENTED HISTORIOGRAPHY IN THE ANNALES SCHOOL: FROM THE HISTORIOGRAPHY OF THE GREAT MAN TO THE HISTORY OF EVERYTHING AND EVERYONE

Öz

Historians have built their studies of history according to the subjects they have given importance and chosen for centuries. Historiography has been shaped around the activities of “great men” or events that occurred under the influence of great men since Herodotus. However, centuries later, objections to this style of writing based on the narrative have arisen, and studies have emerged that stood in the way of this style. Culture, art and folk histories were written during the Enlightenment, but the history and activities of great men, together with Leopold von Ranke, who started academic historiography, continued to be the main and powerful question of historiography. The Annales School, which emerged at the beginning of the 20th century, has made the economic and social past the problem of historiography by challenging the narrative-based and event-oriented historiography understanding, which generally does not involve deep inquiries. With the Annales, historical subjects were handled with a much intensive analytical approach, while many different sources were used in historiography and cooperation with different disciplines was strengthened. In this study, it is focused on which subjects are left out while choosing the subjects that historians value to tell. Especıally, the direction and scope of historiography, which has changed with the Annales School, which focuses on a problem-oriented approach, has been tried to be discussed.

Anahtar Kelimeler

Annales School, Ranke, Problem-Oriented Historiography, Interdisciplinary Study, Analytical Approach

Kaynakça

• Braudel F.(2007). “Tarih ve Toplumsal Bilimler”, (Der. Ali Boratav), Tarih ve Tarihçi Annales Okulu İzinde, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Braudel F. (1979). La Médıterranée et Le Monde Médıterranéen A L’Époque de Phılıppe II, Tome I, II, Paris: Armand Colin.
• Braudel F. (1990). 2. Felipe Döneminde Akdeniz ve Akdeniz Dünyası I, II, (çev. M.Ali Kılıçbay), , İstanbul: Eren Yayıncılık.
• Braudel F. (1994). Maddi Uygarlık Ekonomi ve Kapitalizm XV-XVIII. Yüzyıllar- Cilt 2: Mübadele Oyunları ,(çev. Mehmet Ali Kılıçbay), İstanbul: Gece Yayınları.
• Braudel F. (2001). Uygarlıkların Grameri, Ankara: İmge Kitabevi.
• Bresiach E. (2012). Tarihyazımı, (çev. Hülya Kocaoluk), İstanbul: YKY Yayınları.
• Burke P. (2010). Fransız Tarih Devrimi: Annales Okulu, (çev. Mehmet Küçük), Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Burke P. (2011). Tarih ve Toplumsal Kuram, (çev. Mete Tunçay), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Burke P. (1990). “The ‘Annales’ In Global Context”, International Review Of Social History, 35/3, 421-432.
• Bloch M. (1952). Apologıe Pour L’hıstoıre Ou Métıer D’hıstorıen, Paris: Librairie Armand Colin.
• Bloch M. (2007). Feodal Toplum, (çev. Melek Fırat), İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Bloch, M. (2013). Tarihin Savunusu veya Tarihçilik Mesleği, (çev. Ali Berktay), İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• Carlyle, T. (2013). On Heroes, Hero-Worship, and the Heroic in History, (edited by David R. Sorensen and Brent E. Kinse), New Haven and London: Yale University Press.
• Collingwood R.G. (1996). Tarih Tasarımı, (çev. Kurtuluş Dinçer), Ankara: Gündoğan Yayını.
• Dağ, M.(2020). Annales Tarih Ekolü ve Türkiye’de Yerel Tarihyazımı (1939-2000), (Basılmamış Doktora Tezi), Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli
• Didem, D. (2011). “Annales Okulu ve Ricoeur’un “Anlatı” Bağlamında Annales Okulu Eleştirisi”, History Studies, 7,
• Dosse F. (2007). Ufalanmış Tarih, (çev. Işık Ergüden), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayını.
• Febvre L. (1912). Philippe II et La Franche-Comté. Étude D'histoire Politique, Religieuse et Sociale, Paris: Champion.
• Febvre L. (1949). La Terre et L'Évolution Humaine, Paris: Éditions Albin Michel.
• Febvre L. (2007). “Başka Bir Tarihe Doğru,” (Der. Ali Boratav), Tarih ve Tarihçi Annales Okulu İzinde, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Febvre L. (1949). “Vers une Autre Historie”, Revue de Métaphysique et de Morale, 3/4, 225-247.
• Gibbon E. (1987). Roma İmparatorluğun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi (C.1.2.3), (çev. Asım Baltacıgil), İstanbul: BFS Yayınları.
• Gilderhus M. T. (2011). Tarih ve Tarihçiler (Tarih Yazıcılığına Giriş) ,(çev. Emine Sonnur Özcan), Ankara: Birleşik Yayın.
• Ginzburg C. (2016). Peynir ve Kurtlar, Bir 16. Yüzyıl Değirmencisinin Evreni, İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Gökberk, M. (2012). Hegel’in Devlet Felsefesi, Felsefe Arkivi, 1, 99-129,
• Halkın L.E. (2014). Tarih Tenkidinin Unsurları, (çev. Bahaeddin Yediyıldız), Ankara: Türk Tarih Kurumu,
• Herodotos (2006). Tarih, (çev. Müntekim Ökmen), İstanbul: Türkiye İş Bakanları Yayınları.
• Hume D. (1803). The History of England from the Invasion of Julius Caesar to the Revolution in 1688 Volume II, London: Printed For J. Wallis by T. Bensley.
• Hobsbawm E. J. (2007). “Toplumsal Tarihten Toplumun Tarihine”, (der. Ali Boratav), Tarih ve Tarihçi Annales Okulu İzinde, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Kurşun Z., Kanlıdere A., ve diğerleri (2011). Tarih Metodu, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Ladurie E. L. R. (2007). ”Tarihçi ve Bilgisayar”, (Der. Ali Boratav), Tarih ve Tarihçi Annales Okulu İzinde, İstanbul: Kırmızı Yayınları
• Ladurıe, E.L.R. (1985). Les Paysans de Languedoc Tome I, Paris: Ecole Pratique des Hautes Etudes.
• Matarasso M. (1962). “Review: Bloch, Marc. Lesrois. Thaumaturges. Etude Sur Le CaractereSur Naturel Attribue A La Puissance Royale Particulirement En France et En Angleterr”, Revue Française De Sociologie, 3/4 ,446-448.
• Munslow, A. (2000). Tarihin Yapısökümü, (çev. Abdullah Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ortaylı, İ. (2011). Tarih Yazıcılık Üzerine, Ankara: Cedid Neşriyat.
• Özbaran, S.(1990) “Tarih Nedir?”, Tarih Metodolojisi ve Türk Tarihinin Meseleleri Kollokyumu, Elazığ: Fırat Üniversitesi Yayınları.
• Perouas, Louis. (1973). “Vovelle (Michel) Piété baroque et déchristianisation en Provence au XVIIIe siècle”, Archives de sciences sociales des religions, 36, 219-220.
• Schevill F. (1952). ”Ranke: Rise, Decline, and Persistence of a Reputation”, The Journal of Modern History, 24/ 3, 219-234.
• Sönmez E. (2010). Annales Okulu ve Türkiye’de Tarih Yazımı, İstanbul: Tan Kitabevi Yayınevi.
• Sönmez E. (2013). “Annales Okulu ve Türkiye’de Sosyal Tarihçilik”, (Ed. Vahdettin Engin ve Ahmet Şimşek), Türkiye’de Tarihyazımı, İstanbul: Yeditepe.
• Erdem, E. (2010). Annales Okulu ve Türkiye’de Tarih Yazımı, Ankara: Tan Kitabevi.
• Tournier, F.(1981): “Guy Massicotte. L’histoire problème. La méthode de Lucien Febvre.”, Erudit, 8/2, 360-362