İŞ YERİNDE DİJİTAL NEZAKETSİZLİK ÖLÇEĞİNİN GÜNÜMÜZE VE TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2024, Sayı: 63, 351 - 363

Zümral Gültekin Fırat Gültekin

https://doi.org/10.30794/pausbed.1462989

Öz

Bu çalışmanın amacı Lim ve Teo (2009) tarafından geliştirilmiş 14 ifade ve 2 boyuttan oluşan iş yerinde dijital nezaketsizlik (İDN) ölçeğini hem günümüze hem de Türkçeye uyarlamak, geçerlilik ve güvenirlik çalışmasını yapmaktır. Ölçek uyarlama çalışmasında veriler 2 ayrı gruptan elde edilmiştir. Bu gruplardan ilki akademisyenlerden (n=183), ikincisi ise farklı üç sektörde çalışan (n=202) kişilerden oluşmaktadır. Ölçeğin geçerliliği için, yapı, yakınsak, ıraksak ve ölçüt geçerlilik analizleri yapılmıştır. Geçerlilik analizleri sonucunda 14 ifadeli ölçekten 1 ifade çıkarılmıştır. Ölçüt geçerliliği için ölçeğin toplamı ve boyutları ile yaşam tatmini arasındaki ilişkiye bakılmıştır. Ölçeğin toplamı ve boyutlarının yaşam tatmini ile negatif ve anlamlı ilişkisi olduğu bulgulanmıştır. Güvenirlik analizi için ise birinci grubun Cronbach Alfa katsayısına, ikinci grubun Cronbach Alfa (CA) ve birleşik güvenirlik (CR) katsayılarına bakılmıştır. Ölçeğin güvenirlik analizi sonucunda her iki grupta da güvenilir bir ölçek olduğu tespit edilmiştir. Yapılan geçerlilik ve güvenirlik analizleri sonucunda iş yerinde dijital nezaketsizlik ölçeğinin 13 ifade 2 boyut olarak Türk iş dünyasına ve günümüze uyumlu bir ölçek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dijital Nezaketsizlik, Siber Nezaketsizlik, Uyarlama, Geçerlilik, Güvenirlik

DIGITAL INCIVILITY SCALE IN THE WORKPLACE ADAPTION TO TODAY AND TURKISH: VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Öz

The aim of this study is to adapt the workplace cyber incivility scale, which consists of 14 statements and 2 dimensions developed by Lim and Teo (2009), to both today and Turkish, and to study its validity and reliability. In the scale adaptation study, data were obtained from 2 separate samples. The first of these groups consists of academics (n=183), and the second consists of people working in three different sectors (n=202). For the validity of the scale, construct validity, convergent and divergent validities were performed. As a result of the validity analysis, 1 statement from the 14-statement scale was removed from the scale as a result of exploratory factor analysis. For criterion-related validity, the relationship between the total and dimensions of the scale and life satisfaction was examined and all relationships were found to be negative. For reliability analysis, the Cronbach Alpha (CA) coefficient of the first group and the Cronbach Alpha and Combined Reliability (CR) coefficients of the second group were examined. As a result of the reliability analysis of the scale, it was determined that it was a reliable scale in both groups. As a result of the study, it was determined that the cyber incivility scale at work is a scale compatible with the Turkish business world, consisting of 13 items and 2 dimensions.

Anahtar Kelimeler

Digital Incivility, Cyber Incivility, Adaptation, Validity, Reliability

Kaynakça

• Akyüz, H. E. (2018). Yapı geçerliliği için doğrulayıcı faktör analizi: Uygulamalı bir çalışma. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 7(2), 186-198.
• Alhas, F., ve Seçkin, Ş. N. (2022). İş yeri nezaketsizliği ve sanal kaytarma arasındaki ilişkide örgütsel sinizmin aracılık rolü. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (58), 123-143.
• Aljawarneh, N. M., Alomari, K. A. K., Alomari, Z. S. ve Taha, O. (2022). Cyber incivility and knowledge hoarding: does interactional justice matter?. VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems, 52(1), 57-70.
• Andersson, L. M. ve Pearson, C. M. (1999). Tit for tat? The spiraling effect of incivility in the workplace. Academy of management review, 24(3), 452-471.
• Bekmezci, M. ve Mert, İ. S. (2018). Yaşam tatmini ölçeğinin Türkçe geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 166-177.
• Brislin, R. W. (1986). The Wording and translation of research ınstruments. Field Methods in Cross-Cultural Research (Ed: Lonner W. J., Berry J. W.), (pp. 137–164). Beverly Hills, CA: Sage Publications, Inc.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Kahveci, Ö. ve Demirel, F. (2004). Güdülenme ve öğrenme stratejileri ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 207-239.
• Colley, L. ve Williamson, C. D. S. (2020). Working during the Pandemic: From resistance to revolution? UNSW Canberra. Elde edilen tarih:03.01.2024, https://www.unsw.adfa.edu.au/public-service
• Çelik, H. E. ve Yılmaz, V. (2013). Lisrel 9.1 ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çiçek, B., ve Çiçek, A. (2020). İşyeri nezaketsizliğinin yaratıcı çalışan performansı üzerindeki etkisi: Lider-üye etkileşiminin aracılık rolü. İş ve İnsan Dergisi, 7(2), 267-282.
• Demirsel, M. T. ve Erat, L. (2019). Algılanan işyeri nezaketsizliğinin çalışan memnuniyeti üzerindeki etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (42.1), 209-221.
• Dhawan, E. (2022). Dijital Beden Dili. Timaş yayınları
• Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71-75.
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50. https://doi.org/10.2307/3151312
• Giumetti, G. W., McKibben, E. S., Hatfield, A. L., Schroeder, A. N. ve Kowalski, R. M. (2012). Cyber incivility@ work: The new age of interpersonal deviance. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 15(3), 148-154.
• George D. ve Mallery P. (2003). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference. 11.0 update (4th ed.). Boston: Allyn & Bacon
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (2.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gürbüz, S. (2019). Amos ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hammouri, G. M. M., Esenyel, I., ve Aljawarneh, N. M. (2024). Sustainable Cyber Incivility and Service Innovation: Does Transformational Leadership Matter? Sage Open, 14(2). https://doi.org/10.1177/21582440241249153
• Hu, L. T., ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit ındexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55.
• Jöreskog, K.G. ve Sörbom, D. (1993), LISREL 8: Structural Equation Modeling with the SIMPLIS Command Language, Scientific Software International Lawrence Erlbaum, Chicago, IL. Hillsdale, N.J
• Kanten, P. (2014). İşyeri nezaketsizliğinin sosyal kaytarma davranışı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinde duygusal tükenmenin aracılık rolü. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 11-26.
• Karagöz, H. (2023). İşyeri nezaketsizliği ile örgütsel bağlılık ilişkisinde algılanan yönetici desteğinin aracılık rolü: perakende sektöründe bir araştırma. Politik Ekonomik Kuram, 7(2), 185-200.
• Kamaruddin, F. A., Ismail, I. R. ve Hamid, H. A. (2021). Experienced versus instigated cyber ıncivility: Does Self-Enhancement Matter? Ketidaksopanan Siber yang Dialami Lawan Dimulakan: Adakah Peningkatan Diri Penting?. Journal of Management and Muamalah, 11(2), 113-131.
• Kline, P. (1994). An Easy Guide To Factor Analysis. New York: Routledge.
• Kline, R. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York.
• Lim, V. K. ve Teo, T. S. (2009). Mind your E-manners: Impact of cyber incivility on employees’ work attitude and behavior. Information & Management, 46(8), 419-425.Guilford Press.
• Miner, K.N, Settles, I.H., Pratt-Hyatt, J.S. ve Brady, C.C. (2012). Experiencing Incivility in Organizations: The Buffering Effects of Emotional and Organizational Support. Journal of Applied Social Psychology, 42 (2), 340–372.
• Marsh, E., Vallejos, E. P. ve Spence, A. (2022). The digital workplace and its dark side: An integrative review. Computers in Human Behavior, 128, 107118.
• McCarthy, K., Pearce, J. L., Morton, J. ve Lyon, S. (2020). Do you pass it on? An examination of the consequences of perceived cyber incivility. Organization Management Journal, 17(1), 43-58.
• Meydan, C.H. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Namin, B. H., Øgaard, T., ve Røislien, J. (2021). Workplace incivility and turnover intention in organizations: A meta-analytic review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(1), 25.
• Niven, K., Connolly, C., Stride, C. B. ve Farley, S. (2022). Daily effects of face-to-face and cyber incivility via sadness, anger and fear. Work & Stress, 36(2), 147-163.
• Nyst, A. (Temmuz, 2023). 134 Social Media Statistics You Need To Know For 2023. Elde edilen tarih:01.01.2024, https://www.searchenginejournal.com/social-media statistics/480507/#:~:text=1.,increase%20year%2Dover%2Dyear.
• Ophoff, J., Machaka, T. ve Stander, A. (2015). Exploring the impact of cyber incivility in the workplace. In Proceedings of Information Science & IT Education Conference (InSITE), 443-504.
• Ozimek, A. (Mayıs, 2020). The future of remote work. SSRN. Elde edilme tarihi: 01.01.2024, https://papers.ssrn.com/sol3/papers .cfm?abstract_id=3638597.
• Park, Y., Fritz, C. ve Jex, S.M. (2018). Daily cyber incivility and distress: the moderating roles of resources at work and home. Journal of Management,44 (7), 2535-2557.
• Statista (Ağustos, 2023). Number of e-mail users worldwide from 2017 to 2026. Elde edilen tarih:02 01 2024, https://www.statista.com/statistics/255080/number-of-e-mail-users-worldwide
• Seçkin, Ş. N. (2021). İşyeri nezaketsizliğinin geri çekilme davranışlarına etkisi: tükenmişliğin aracı, kişisel adil dünya inancının düzenleyici rolü. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 28(2), 421-439.
• Shahwar, D., ve Dhar, R.L. (2024). Unravelling the mysteries of cyber incivility: a systematic review and research agenda. International Journal of Conflict Managementi 35 (4), 658-683. https://doi.org/10.1108/IJCMA-06-2023-0115
• Simon, D., Kriston, L., Loh, A., Spies, C., Scheibler, F., Wills, C., ve Härter, M. (2010). Confirmatory factor analysis and recommendations for improvement of the Autonomy‐Preference‐Index (API). Health expectations, 13(3), 234–243.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. ve Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics, 6, 497-516, Boston, MA: pearson.
• Trope, Y. ve Liberman, N. (2010). Construal–level theory of psychological distance. Psychological Review, 117(2), 440–463.
• Twenge, J. M. (2018). İ-Nesli. Kaktüs yayınları.
• Üstün, F. ve Ersolak, Ş. (2020). Makyavelizmin iş yeri nezaketsizliğine etkisi: Banka çalışanları üzerine bir araştırma. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 329-343.
• Vasconcelos, A. F. (2020). Workplace incivility: a literature review. International Journal of Workplace Health Management, 13(5), 513-542.
• Watkins, T., Krishnan, S. ve Barnes, C. M. (2021). A sleep and self-control model of cyber incivility at work. Sleep Health, 7(4), 468-473.
• Xiao, S. P., Lu, Y., Yan, Y., Zhou, Z. E., Cao, Z. X., ve Zhao, K. C. (2023). Effects of two-dimensional cyber incivility on employee well-being from a self-determination perspective. Frontiers in Psychology, 14, 1137587.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yıldız, S., ve Bayrakçı, C. (2020). İşyeri nezaketsizliği ile iş stresi arasındaki ilişki: akademisyenler üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 515-