YOUTH WELFARE POLICIES OF THE EUROPEAN UNION AND TÜRKİYE: OPPORTUNITIES AND RISKS

Yıl 2025, Sayı: 71

Mustafa Çağrı Ayalp , Ayşe Alican Şen

https://doi.org/10.30794/pausbed.1731712

Öz

Youth is a dynamic concept by nature, and youth, defined as an element of the social structure, is recognized as the most important human resource of social change, economic development, technological progress, and innovation for countries. In terms of increasingly critical population projections, the rate and quality of the young population of countries are among the important topics related to the development and welfare of the country. In this context, youth policy strategies and preparations aimed at social inclusion constitute another important topic. This study aims to interpret 8 different indicators in the EU Youth Report regarding employment and entrepreneurship, education, health and well-being, and participation, based on data from 2015 to 2020. The study reveals that Türkiye has taken significant steps in increasing the well-being of young people and has made progress in many areas. However, some indicators, such as employment, schooling rates, and birth rates among young people, are below the EU average. These findings emphasize that Türkiye needs to make improvements in certain areas in order to increase the well-being of young people and reach EU standards.

Anahtar Kelimeler

Youth welfare , Youth policies , Social work , Social policy

AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’NİN GENÇLİK REFAHI POLİTİKALARI: FIRSATLAR VE RİSKLER

Öz

Gençlik, doğası gereği dinamik bir kavramdır ve toplumsal yapının bir unsuru olarak tanımlanan gençlik ülkeler için toplumsal değişimin, ekonomik kalkınmanın, teknolojik ilerlemenin ve yenilikçiliğinin en önemli insan kaynağı olarak kabul edilmektedir. Ülkelerin genç nüfus oranı ve niteliği, ülke kalkınması ve refahıyla doğrudan ilişkilidir ve ülkelerin önemli gündem maddeleri arasında yer almaktadır. Bu bağlamda sosyal içerme hedefli gençlik politikaları stratejileri ve hazırlıkları önemli bir diğer gündemi oluşturmaktadır. Bu çalışma Avrupa Birliği (AB) Gençlik Raporunda yer alan istihdam ve girişimcilik, eğitim, sağlık ve iyilik hali, katılım başlıklarıyla ilgili 8 farklı göstergeyi 2015 ve 2020 yılları arasındaki veriler üzerinden yorumlamayı amaçlamaktadır. Çalışma, Türkiye'nin gençlerin refahının artırılması konusunda kayda değer adımlar attığını ve birçok alanda gelişme gösterdiğini ortaya koymaktadır. Ancak istihdam, okullaşma oranları ve gençler arasındaki doğum oranı gibi bazı göstergeler AB ortalamasının altındadır. Bu bulgular, Türkiye'nin gençlerin refahını artırmak ve AB standartlarına ulaşmak için belirli alanlarda iyileştirmelere ihtiyaç duyulduğunu vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gençlik refahı , Gençlik politikaları , Sosyal hizmet , Sosyal politika

Teşekkür

Son okumasını yaparak bizlere katkı sunan Prof. Dr. Bülent ŞEN'e teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Acar, H. (2008). Türkiye’nin ulusal gençlik politikası nasıl yapılandırılmalıdır?. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-20.
• Adıgüzel, İ. B. (2013). Erasmus Programına Katılan Gençlerin Türkiye’deki ve Gittikleri Ülkelerdeki Gençlere ve Gençlik Hizmetlerine İlişkin Görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi.
• Alican Şen, A. (2022), “Eğitime Erişim Sorunu ve Toplumsal Eşitsizlik”, Toplumsal Eşitsizlikler. (Ed: G Aktaş). s:108-131. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını, Erzurum.
• Andersonn, B., Cuconato, M., De Luigi, N. ve Demozzi, S. (2016). Partispace, National Contexts Comparative Report UNIBO, Italy UGOT, Sweden. Elde edilme tarihi: 25 Şubat 2023 https://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:1194864/FULLTEXT01.pdf.
• Avrupa Gençlik Portalı. (2025). EU Youth Report 2024: Looking at how youth are shaping the future. Elde edilme tarihi: 30 Ağustos 2025. https://youth.europa.eu/news/eu-youth-report-2024-looking-how-youth-are-shaping-future_en
• Avrupa Komisyonu. (2016). Evaluation of the EU Youth Strategy and the Council Recommendation on the mobility of young volunteers across the EU: Final Report. Elde edilme tarihi: 25 Şubat 2023 https://youth.europa.eu/sites/default/files/inline-files/youth-strategy-mobility-evaluation-2016_en.pdf.
• Avrupa Komisyonu. (2016a). EU Youth Report. Elde edilme tarihi: 10 Şubat 2023, https://ec.europa.eu/assets/eac/youth/library/reports/youth-report-2015_en.pdf.
• Avrupa Komisyonu. (2016b). Erasmus+ Programme Guide. Elde edilme tarihi: 25 Şubat 2023 https://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/programme-guide/part-b/three-key-actions/key-action-1/mobility-project-for-young-people-and-youth-workers_en#footnote5_j5mews4 adresinden alınmıştır
• Avrupa Komisyonu. (2021). EU Youth Strategy. https://youth.europa.eu/strategy_en. (30.06.2025)
• Aysan, M. F. ve Avcı, S. (2015). Türkiye’de gençliğin refahı, sosyal politikalar ve kurumlar. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 3(2), 109-143.
• Bendit, René (2006) Youth Sociology and Comparative Analysis in the European Union Member States, Papers: revista de sociologia, Elde edilme tarihi: 20 Haziran 2023, https://raco.cat/index.php/Papers/article/view/51823.
• Berberoğlu, G., ve Kalender, İ. (2005). Öğrenci başarısının yıllara, okul türlerine ve bölgelere göre incelenmesi: ÖSS ve PISA analizi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 21-35.
• Beşirli, H. (2013). Gençlik sosyolojisi: politik toplumsallaşma ve gençlik. Siyasal Kitabevi, Ankara.
• BM. (2016). World Youth Report. United Nations Publication, New York.
• Chevalier, T., Loncle, P. (2021), “Introduction: the Development of Youth Policies in Europe in Past Decades”, Youth and Globalization, 3(2021), 1-11.
• Çakı, F. (2011). Gençlerin uluslararası gönüllü hizmet deneyimleri ve birey üzerindeki sosyo-kültürel etkileri. Akademik İncelemeler Dergisi, 6(1), 136-177.
• Çalışkan, Ş. (2007). Eğitim-işsizlik ve yoksulluk ilişkisi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 7(13), 284-308.
• Çetintürk, V. E. ve Küçük, H. (2019), “Gençlik Politikalarında Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme: Türkiye ve Finlandiya Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 263-284
• Danış, Z. (2007). Sosyal hizmet mesleği ve disiplininde sosyal politikanın yeri ve önemi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 18(2), 51-64.
• Dinç, M. (2015). Teknoloji bağımlılığı ve gençlik. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 3(3), 31-65.
• EUR-Lex. (2025). Official Journal of the European Union, C 456, 18 December 2018. Elde edilme tarihi: 30 Ağustos 2025. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=OJ:C:2018:456:FULL
• EUROSTAT. (2023a). Young people neither in employment nor in education and training by sex (NEET). (sdg_08_20) (23.02.2023).
• EUROSTAT. (2023b). Young people aged 20-24 with at least upper secondary educational attainment level by sex [yth_educ_030$defaultview] (23.02.2023).
• EUROSTAT. (2023c). Early leavers from education and training by sex and labour status [EDAT_LFSE_14__custom_8662921] (23.02.2023).
• EUROSTAT. (2023d). Youth unemployment ratio by sex, age and NUTS 2 regions [yth_empl_140$defaultview] (23.02.2023).
• EUROSTAT. (2023e). Young people neither in employment nor in education and training by sex [tesem150] (23.02.2023). EUROSTAT. (2023f). Fertility rates by age [demo_frate__custom_8663382] (23.02.2023).
• EUROSTAT. (2023g). Daily smokers of cigarettes by sex, age and degree of urbanisation [hlth_ehis_sk3u__custom_8663936] (23.02.2023).
• EUROSTAT. (2023h). Estimated average age of young people leaving the parental household by sex [yth_demo_030__custom_8664106] (23.02.2023).
• EUROSTAT. (2023i). Individuals - frequency of internet use [isoc_ci_ifp_fu__custom_8664251] (23.02.2023).
• Gençlik ve Spor Bakanlığı. (2025). Elde edilme tarihi: 20 Şubat 2025, http://www.sp.gov.tr/upload/xSPRapor/files/1yOWm+GSB_25_PP.pdf.
• Gülerce, H., Ağca-varoğlu, F. G., ve Gülerce, R. (2023). Kapıları aralamak: Yükseköğretimdeki göçmen ve yerel gençlerin sosyal uyum sürecinde Erasmus+ gençlik değişimlerinin rolü. Yükseköğretim Dergisi, 13(3), 421-434.
• Günay, D. (2018). Türkiye’de lisansüstü eğitim ve lisansüstü eğitime felsefi bir bakış. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 1(2), 71-88.
• Gündoğan, N. (1999). Genç işsizliği ve Avrupa Birliğine üye ülkelerde uygulanan genç istihdam politikaları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 54(01).
• Harvey, D. (1997). Postmodernliğin durumu, (Çev. S. Savran), Metis Yayınları, İstanbul.
• ILO. (2019). World Employment and Social Outlook: Trends 2019. Elde edilme tarihi: 25 Şubat 2023, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/ wcms_670542.pdf.
• ILO. (2025). Statistics on youth. https://ilostat.ilo.org/topics/youth/ (25.02.2025).
• Işığıçok, Ö. (2015). İstihdam ve İşsizlik. Sosyal Politika (Ed. A. Tokol, ve Y. Alper, Dora Yayıncılık, Bursa.
• Işık, M., Ünlü Kurt, S., Kurt, M. C. (2017). Değişen Bir Katılım Mekanizması Olarak Gençliğin Toplumsal Katılımı. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 5(13), 77-92.
• KADEM - Kadın ve Demokrasi Derneği. (2022). Erken Yaşta ve Zorla Evliliklere Karşı Mücadele Çalıştay Raporu. Elde edilme tarihi: 25 Haziran 2025, https://kadem.org.tr/erken-yasta-ve-zorla-evliliklere-karsi-mucadele-calistay-raporu/
• Kalkınma Bakanlığı. (2015). 10. Kalkınma Planı Gençlik Çalışma Grubu Raporu. Ankara: T.C. Kalkınma Bakanlığı.
• Kaplan, M. M. ve Özuğurlu, H. Y. (2023). Gençliğin ekonomi politiği ve gençlik esaslı bütçeleme önerisi. Journal of Life Economics, 10(4), 201-222.
• Kara, H. Z., Aykul, M., ve Pulat, A. B. (2019). Neden ve sonuçları itibariyle üniversite öğrencilerinin barınma sorunu. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 78-91.
• Kaynak, N. E., Altan, A. E., Abbak, Y., Alp, Z. A., Yavuz, E., & Toprak, E. (2023). Sürdürülebilir kalkınma açısından nitelikli eğitime teorik bir bakış. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (34), 592-609.
• Kocaman, O. (2021). Slovenya ve Türkiye’deki gençlik politikalarının karşılaştırılması: Belediye gençlik merkezleri örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İzmir Katip Çelebi Üniversitesi.
• Lüküslü, D. (2005). 1960’lardan 2000’lere gençlik tipleri: Maddeci başarıcı manager tipten yuppie ve tiki’ye’, Birikim, 196, 30-36
• Lüküslü, D. (2014), Türkiye’de Gençlik Miti: 1980 Sonrası Türkiye Gençliği, İletişim Yayınları, İstanbul.
• MEB. (2022). Meb istatistikleri: Örgün öğretim. Elde edilme tarihi: 15 Şubat 2023, https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_09/15142558_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2021_2022.pdf
• MEB. (2023). Pisa 2022 raporu. Elde edilme tarihi: 30 Haziran 2025, https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_03/21120745_26152640_pisa2022_rapor.pdf
• Mertanen, K., Mäkelä, K., ve Brunila, K. (2022). What’s the problem (represented to be) in Finnish youth policies and youth support systems?. International studies in sociology of education, 31(3), 264-283.
• Özer, B. S., & Kurtaran, Y. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Barınma Sorunu Raporu: Gençler ve Barınma. Elde edilme tarihi: 30 Haziran 2025, https://www.scribd.com/document/38680934/Universite-Oğrencilerinin-Barınma-Sorunları-Araştırma-Raporu
• Sariçayir, E. (2009). Avrupa Birliği Gençlik Politikaları Çerçevesinde Gençlik Programı ve Etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Üniversitesi.
• SEKAM, (2013). Türkiye Gençlik Raporu Gençliğin Özellikleri, Sorunları, Kimlikleri ve Beklentileri, Elde edilme tarihi: 20 Şubat 2023, https://www.muharrembalci.com/genclik/256.pdf
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2023). On ikinci kalkınma planı. Elde edilme tarihi: 30 Haziran 2025 https://onikinciplan.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/11/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028.pdf
• Sümen, A., ve Öncel, S. (2017). Türkiye’de lise öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler: Sistematik derleme. European Journal of Therapeutics, 23(2), 49-94.
• Şen, B. (2008). Küreselleşme: Anlamlar ve Söylemler, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 2008(18), 147-162.
• Şen, B. (2013). “Konut ve Çalışma Hakkı›nın Uzağına Düşmek: Güvencesizliğin Mekânları Olarak Bekâr Odaları”, Kent Üzerine Özgür Yazılar, (Ed: C. Ergun, M. Güneş, A. D. Ergun), Bağlam Yayınları, İstanbul.
• TASAM. (2025). 58. Hükümet Programı. Elde edilme tarihi: 28 Ağustos 2025. https://tasam.org/tr-TR/Icerik/2314/58_hukumet_programi
• TAYA - Türkiye Aile Yapısı Araştırması. (2011). Türkiye Aile Yapısı Araştırması. Elde edilme tarihi: 8 Nisan 2024 http://ailetoplum.aile.gov.tr/data/54292ce0369dc32358ee2a46/taya2011.pdf
• TÜİK. (2013). Çocuk İşgücü Anketi Sonuçları, 2012. Elde edilme tarihi: 23.02.2023, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Cocuk-Isgucu-Anketi-Sonuclari-2012-13659
• TÜİK. (2020). İstatistiklerle Çocuk. Elde edilme tarihi: 24 Haziran 2025, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Cocuk-2019-33733#:~:text=Çocuk%20İşgücü%20Araştırması%2C%202019%20sonuçlarına,ise%20%254%2C4%20oldu.
• TÜİK. (2021). İşgücü istatistikleri. Elde edilme tarihi: 24 Haziran 2025, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Labour-Force-Statistics-2020-37484
• TÜİK. (2022a). İstatistiklerle gençlik 2022. Elde edilme tarihi: 24 Haziran 2025, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Genclik-2022-49670
• TÜİK. (2022b). İşgücü istatistikleri. Elde edilme tarihi: 24 Haziran 2025, https://data.tuik.gov.tr/bulten/index?p=isgucu-istatistikleri-2022-49390#:~:text=İşgücü%202022%20yılında%20bir%20önceki,ise%20%35%2C1%20oldu.
• TÜİK. (2023). İstatistiklerle çocuk 2022. Elde edilme tarihi 25. Haziran 2024, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Cocuk-2022-49674#:~:text=Evlenme%20istatistiklerine%20g%C3%B6re%2016%2D17,2%2C0’ye%20d%C3%BC%C5%9Ft%C3%BC
• TÜİK. (2025). İşgücü İstatistikleri, Mart 2025. Elde edilme tarihi: 30 Haziran 2025, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Mart-2025-54061
• TÜSİAD (2021). COVID-19 Etkisinde Türkiye’de Eğitim, Eğitim Reformu Girişimi (ERG). Elde edilme tarihi: 20 Haziran 2025, https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/10820-tusiad-erg-covid-19-etkisinde-turkiye-de-egitim
• UN-DESA. (2020). World Youth Report. Elde edilme tarihi: 16 Şubat 2023 https://www.un.org/development/desa/youth/wp-content/uploads/sites/21/2020/07/2020-World-Youth-Report-FULL-FINAL.pdf
• UNFPA (2020a). Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evliliklerin Önlenmesi: Multisektörel- Temel Bilgiler Rehberi. Elde edilme tarihi: 20 Haziran 2025 https://turkiye.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/unfpa_temelbilgilerrehber.02.07.21.rev1_.pdf
• UNFPA-Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu. (2020b). Türkiye’de Çocuk Yaşta, Erken ve Zorla Evlilikler 1993-2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları Veri Analizi Elde edilme tarihi: 20 Haziran 2025, https://turkiye.unfpa.org/sites/default/files/pubpdf/turkce_web_son_pdf.pdf
• Ünlü, A., ve Evcin, U. (2014). 2008 ve 2010 Yılları Arasında İstanbul Bağcılar İlçesinde Gençler Arasında Madde Kullanım Yaygınlığı, Risk ve Koruma Faktörlerinin Değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 127-140.
• Walther, A. 2006. “Regimes of Youth Transitions: Choice, Flexibility and Security in Young People’s Experiences across Different European Comte’ta.” Young 14 (2), pp. 119–39.
• Yaman, A. (2021). Kamu politikası analizi bağlamın da Türkiye’nin gençlik politikası. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 45-71.
• Yentürk, N., Kurtaran, Y. Ve Nemutlu, G. (2012). Türkiye’de Gençlik Çalışması ve Politikaları. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.