Annelerin Çocuklarına Yönelik İstismar-İhmal Davranışları ve Etkileyen Faktörler

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 3, 387 - 399, 02.12.2019

Zehra Çalışkan , Derya Evgin Emine Musalli Betül Akşit Özlem Nur Durgun Nazlı Türe

Öz

GİRİŞ ve AMAÇ: Bu çalışma, annelerin çocuklarına
yönelik istismar ihmal davranışları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi
amacıyla kesitsel-tanımlayıcı olarak yapılmıştır.

YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalışmanın
örneklemini, Kapadokya bölgesinde bulunan bir il merkezinde, Aile Sağlığı
Merkezlerine herhangi bir nedenle başvuran, en az bir çocuğu olan 400 anne
oluşturmuştur. Etik kurul, kurum, katılımcı onamı alınarak yapılan çalışmada;
veriler anket formu ile toplanmış, tanımlayıcı istatistikler ve ki-kare
testleri ile değerlendirilmiştir.

BULGULAR: Annelerin %23.8’inin 3 ve
üzeri çocuğa sahip olduğu, %17’sinin çocuklarını istemeden dünyaya getirdiği,
eşlerinden ve çocukluklarında anne-babalarından, fiziksel ve sözel şiddet
gördüğü (sırasıyla; %2.5, %25.8; %30.8, %60.5) belirlenmiştir. Annelerin son
altı ayda çocuklarına uyguladıkları cezalar gözönüne alındığında çocukların;
bağırma, onu terk etmekle korkutma, tehdit etme azarlama (sırasıyla; %76.5, %30.8,
%13.3) şeklinde duygusal istismara; poposuna vurma, eline vurma, sarsma silkme
(sırasıyla; %47.8, %33.0, %10.5) şeklinde de fiziksel istismara maruz kaldığı
saptanmıştır. Çocukların istismar ve ihmale maruz kalmalarında, anne eğitimi,
çocuk sayısı, annelerin eşinden sözel şiddet, çocukluklarında da
anne-babalarından fiziksel ve sözel şiddet görme durumunun etkili olduğu
(p<0.05) belirlenmiştir. Bununla birlikte, eş veya anne/babalarından
herhangi bir şiddet görmediğini ifade eden annelerin, çocuklarına bir veya
birden fazla istismar eylemi (fiziksel / duygusal) uygulamış olmaları dikkat
çekici bir bulgu olarak görülmektedir.

TARTIŞMA ve SONUÇ: Annelere, çocuğa
yönelik yapılan istismar ve ihmal davranışlarının neler olduğu ve sonuçları
hakkında bilgi verilmesi, riskli çocuk ve ailelerinin belirlenmesi, sorunların
çözümü için danışmanlık hizmetlerinin verilerek destek sistemlerinin sağlanması
önerilmektedir

Anahtar Kelimeler

Anne tutumları, Çocuk, Çocuk ihmali

Abuse-Neglect Behaviors of Mothers for Their Children and Factors That Affect

Öz

INTRODUCTION: This study
was conducted to determine abuse-neglect behaviors of mothers for their
children and causative factors in a cross sectional-descriptive setting.

METHODS: Total 400 mothers with at
least one child who applied to Family Health Centers at city center in
Cappadocia region, because of any problem constituted the sample of the study.
Consents of ethical committee, institute, and participants were obtained. Data
was collected with a questionnaire and evaluated by using descriptive
statistics and chi-square tests.

RESULTS: It is determined that 23.8%
of the mothers had 3 or more children, and 17% gave birth after unintended
pregnancy. Exposure to physical and verbal violence from their husbands,
children, mothers, and fathers was 2.5%, 25.8%, 30.8%, and 60.5% respectively.
It is found that children were exposed to some emotional abuse like shouting,
threatening with leaving, scolding (76.5%, 30.8%, 13.3%, respectively);
physical abuse as slapping hip and hand, shaking (47.8%, 33.0%, 10.5%,
respectively). Mother education, number of children, mother’s exposing to
verbal abuse from their husbands or physical and verbal abuse from parents were
effective on children’s exposing to abuse and neglect (p<0.05). In addition,
it is remarkable that mothers who were not exposed to any violence from their
husband or parents used violence against their children at least once.

DISCUSSION and CONCLUSION: It is
suggested that information about what abuse-neglect behaviors are for children
and their results should be given to mothers; risky children and their families
should be determined; support systems should be supplied by giving consultancy
services.

Anahtar Kelimeler

Mother attitude, Child, Child abuse

Kaynakça

• 1. Ezen M, Açıkgöz A. Çocukların örselenmesine annelerin örselenme yaşantısının etkisi. Kocaeli Med J 2017; 6(3):13–21.
• 2. Tuğrul B. Çocuğun gelişimini bilmek neden önemlidir? In: Derman O (eds). Çocuk İstismarına ve İhmaline Yaklaşım. Akademisyen Tıp Kitabevi; 2014. p. 9–16.
• 3. Beyazova U. İhmal. In: Derman O (eds). Çocuk İstismarına ve İhmaline Yaklaşım. Akademisyen Tıp Kitabevi; 2014. p. 35–7.
• 4. Cindy W. Nathan J. Blum. Çocuk istismarı ve ihmali. In: Marcdante KJ, Kliegman RM (eds) Yurdakök M (çeviri eds). Nelson, Pediatrinin Temelleri. Seventh Ed. Güneş Tıp Kitabevleri; 2017. p. 70-80
• 5. Karabağlar Kaymakamliği TC. Mutlu Çocuklar Yarınımızdır (Çocuk İstismarı ve İhmalini Önleme Projesi); Available from:http://www.izmirbarosu.org.tr/Upload/files/haberler/SONUÇ-Çocuk İhmal ve İstismarını Önleme Projesi4.pdf
• 6. Sofuoglu Z, Oral R, Aydin F, Cankardes S, Kandemirci B, Koc F, et al. Epidemiological study of negative childhood experiences in three provinces of Turkey. Turk Pediatr Ars. 2014;49(1):47–56.
• 7. Cankur S, Kırımsoy E, Şekercioğlu G, Özkol H, Yıldırım E, Erdoğan N, et al. Çocukların Ev İçinde Yaşadıkları Şi̇ddet Araştırması. 2012. p. 80
• 8. Bernard von Leer Vakfı. Türki̇ye’de 0-8 yaş arası çocuğa yöneli̇k ai̇le i̇çi̇ şi̇ddet araştırması. 2014; Available from: www.ailecocuksiddet.info/RAPOR.pdf
• 9. Zoroğlu S, Tüzün Ü, Şar V, Öztürk M, Eröcal Kora M, Alyanak B. Çocukluk dönemi ıstismar ve ıhmalinin olası sonuçları. Anadolu Psikiyatr Derg. 2001;2:69–78.
• 10. Arkadas-Thibert A, Salman HF. Çoçuğa Karşı Şiddeti İzleme ve Göstergeleri Kılavuzu 2013 102 p. Available from: http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/izleme-gostergeleri-kilavuzu.pdf
• 11. Geçkil E. Çocuklarda Fiziksel İstismar ve Hemşirelik Yaklaşımı. GÜSBD Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilim Derg Derleme. 2017;6(129):129–39.
• 12. Şimşek F, Gülnar SB. Çocuk İstismarı ve İhmali. In: Cin Ş. (Ed). Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları. Ankara: Baran Ofset Matbaacılık; 2017.
• 13. Eser Kaya. Çocuk İstismarı ve İhmalin Saptanmasında Nükleer Tıp Yöntemlerinin Kullanımı. Güncel Pediatr. 2010;8:30–5.
• 14. Schilling S, Christian CW. C h i l d P h y s i c a l A b u s e an d N e g l e c t Child maltreatment Mandatory reporting Child welfare Child Protective Service. Child Adolesc Psychiatry Clin N. 2014;23(2):309–19.
• 15. Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması Özet Rapor. 2010; Available from: http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/cocuk-istismari-raporu-tr.pdf
• 16. Kara B, Biçer Ü, Gökalp AS. Çocuk istismarı. Çocuk Sağlığı ve Hast Derg 2004;47:140–51.
• 17. Şahin F. Fiziksel İstismar. In: Derman O.(Ed). Çocuk İstismarına ve İhmaline Yaklaşım. Akademisyen Tıp Kitabevi; 2014. p. 41–8.
• 18. Özyurt G, Dinsever Ç, Çaliskan Z, Evgin D. Can positive parenting program ( Triple P ) be useful to prevent child maltreatment ? Indıan J Pschiatry. 2018;60:286-91
• 19. Chen M, Chan KL. Effects of Parenting Programs on Child Maltreatment Prevention: A Meta-Analysis. Trauma, Violence, Abus. 2016;17(1):88–104.
• 20. Shenk CE, Ammerman RT, Teeters AR, Bensman HE, Allen EK, Putnam FW, et al. History of Maltreatment in Childhood and Subsequent Parenting Stress in At-Risk, First-Time Mothers: Identifying Points of Intervention During Home Visiting. Prev Sci. 2017;1–10.
• 21. Şişman FN, Kolaç N, Gür K. Ailede İhmal ve İstismar. In: Kuğuoğlu S, Demirbağ BC (eds) Aile Temelli Sağlık Yaklaşımı. Akademisyen Tıp Kitabevi; 2015. p. 291–300.
• 22. Riva C, Ierardi E, Bottini M, Verganti C, Albizzati A. Child Abuse & Neglect Childhood experiences of maltreatment , reflective functioning and attachment in adolescent and young adult mothers : Effects on mother-infant interaction and emotion regulation. Child Abuse Negl 2019;93:277–90.
• 23. Güler N, Uzun S, Boztaş Z, Aydoğan S. Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. CÜ Tıp Fakültesi Derg. 2002;24(3):128–34.
• 24. Altiparmak S, Yildirim G, Yardimci F, Ergin D. Annelerden alınan bilgilerle çocuk istismarı ve etkileyen etkenler. Anadolu Psikiyatr Derg. 2013; 14: 354–61.
• 25. Dallar Bilge Y, Taşar MA, Kilinçoǧlu B, Özmen S, Tiraş Ü. Alt sosyoekonomik düzeye sahip anne-babalarin çocuk istismari ve ihmali hakkindaki bilgi düzeyleri, deneyimleri ve kullandiklari disiplin yöntemleri. Anadolu Psikiyatr Derg. 2013;14(1):27–35.