Müdür Değişimi Bağlamında Okul Kültürünün Mecazlar Açısından Analizi

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1 - Cilt: 6 Sayı: 1, 41 - 60, 14.07.2016

Burhanettin Dönmez Aslı Ağıroğlu Bakır

Öz

Bu çalışmada, eğitim örgütleri için hayati öneme sahip kişiler olarak okul müdürlerinin öğretmen ve öğrenciler tarafından nasıl algılandıklarının mecazlarla ortaya konması ve müdür değişikliğinin okul kültüründeki değişime etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Beş yıl ara ile aynı okuldan ve benzer niteliklere sahip çalışma gruplarından (10 öğrenci ve 10 öğretmen) veriler elde edilmiş, iki farklı okul müdürünün nasıl algılandığı ve müdürün değişimiyle birlikte okuldaki mevcut kültürde oluşan değişim bu mecazlar üzerinden incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemiyle gerçekleştirilen çalışmada, verileri elde etmek için araştırmacılar tarafından hazırlanmış olan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır; elde edilen veriler kodlanarak karşılaştırılmıştır. Sonuçlar öğretmen mecazlarının öğrencilerin mecazlarına oranla daha eleştirel bir üslup taşıdığını ortaya koymuştur. Müdür değişimiyle birlikte öğrencilerin daha olumsuz mecazlar tercih ettikleri; öğretmenler de ise bu yönde bir değişiklik olmadığı, fikirlerini aynı yönde sürdürmeye devam ettikleri görülmüştür. “Düzen sağlayan”, “ileriye götüren”, “dengeyi koruyan, orkestra şefi, binanın temeli, vb. ” mecazlar pozitif; “politikacı, okulun kralı, padişah, diktatör bir baba, mükemmel biçimde donatılmış ve hiç hata yapmayan bir robot, vb.” mecazlar ise negatif örnekler olarak gösterilebilir.

Anahtar Kelimeler

Mecaz, Okul müdürü, Okul kültürü

Analysis of the School Culture in Terms of Metaphors Based on the Principal Change

Öz

In this study, it is aimed to investigate the students’ and teachers’ perceptions of the principal and the effects of principal change on these perceptions through metaphors. The data have been gathered from the same and similar study groups (10 students and 10 teachers from the same high school) in the same school in the education years of 2008-9 and 2013-14. The analysis of the school culture in terms of metaphors based on the principal change is aimed. In this qualitative study, in order to get the data, a semi-structured form, which has been produced by the researchers, has been used and the gathered data have been analyzed by coding. The findings have shown that metaphors stated by the teachers contain a more critical point of view. In addition, it is seen that the change of the principal has affected the student metaphors (became more critical and negative) more than the teacher metaphors as teacher metaphors haven’t been affected by this change. Among the positive-neutral metaphors, there are “order provider, bringing people to the further, balance supporter, orchestra conductor, the foundation of a building, etc.”. “Politician, king of the school, sultan, dictator dad, a robot equipped with perfect behaviors and values and never makes a mistake, etc.” are some of the negative ones.

Anahtar Kelimeler

Metaphor, School director, School culture.

Kaynakça

• much difference in status compared to the principal, or maybe this negative approach is because of not
• for the principal but for the managerial authority. By the help of the results that have been gathered at the end of this study, it can be emphasized that
• the relationship between the principals and teachers must be developed. Each school would create a
• position according to its culture which has been mainly affected by the principal as one of the main
• figures of school and the culture. In a school or maybe in another organization, the managerial position
• needs to be respected and the power of influence. However, it shouldn’t be forgotten that, only if the
• directors perform the true attitudes and approaches, than the employees and in more general term
• followers would feel respect and accept the authority. As schools are the constitutions where behavioral
• and intellectual transformations take place for the society, the principals with appropriate qualities for
• these important constitutions are also needed. Only then, the schools would be able to create more
• qualified education standards.
• Arslan, M. M. & Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 171, 100-107.
• Aydın, M. (2000). Eğitim yönetimi (6. Baskı) Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• Balcı, A. (1999). Okulla ilgili mecazlar: Seçilmiş dört okulda öğrencilerin, öğretmenlerin ve velilerin okul algıları (Ankara). Unpublished Doctorate Thesis, ODTÜ, Ankara.
• Balcı, A. (2001). Öğrenci, öğretmen ve velilerin okul kavramlaştırmaları: Okul’un metaforik bir analizi. X. Ulusal Eğitim Bilimleri Sempozyumu, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Burke, K. (1989). On symbols and society. Chicago, London: University of Chicago Press.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Cook-Sather, A. & Collage, B. M. (2008). Movements of mind: Thematrix, metaphors, and re-imagining education. Teachers Collage Record. 105(6), 946-977.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve eğitim metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 269-283.
• Deal, T. E. & Peterson, K. D. (1990). The principal's role in shaping school culture. Washington, DC.: Office of Educational Research and Improvement.
• Erdem, F. & Satır, Ç. (2000). Farklı örgütlerde kültürel yapının metaforlarla analizi. VIII. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 25-27 Mayıs. Erciyes Üniversitesi, Nevşehir.
• Goldstein, L. S. (2005). Becoming a teacher as a hero’s journey: Using metaphor in preservice teacher education. Teacher Education Quarterly, 32(1), 7-24.
• Güven, B. & Güven, S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde metafor oluşturma becerilerine ilişkin nicel bir inceleme, Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 503-512.
• Hellsten, I. (2003). Focus on metaphors: Thecase of "frankenfood" on the web. Journal of Computer- Mediated Communication. 8(4).
• Jensen, D. (2008). Metaphors as a bridge to understanding educational and social contexts. International Journal of Qualitative Methods, 5(1), 36-54.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi (9. basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kıldan, A. O., Ahi, B., & Uluman, M. (2012). Öğretmen adaylarının mecazlar yoluyla çocuk kavramına bakış açıları (boylamsal bir çalışma). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD). 13(1), 149-165.
• Maasen, S. & Weingart, P. (2000). Metaphors and the dynamics of knowledge London and New York: Routledge.
• Midgley, W.,Trimmer, K., & Davies, A. (Eds.). (2013). Metaphorsfor, in and of education research. UK: Cambridge Scholars.
• Oğuz, A. (2009). Öğretmen adaylarına göre ortaöğretim öğretmenlerini temsil eden metaforlar. Milli Eğitim Dergisi. 182, 36-56.
• Özer, N., Aslan, M. & Ağıroğlu-Bakır, A. (2009). Okul kültürüne ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri: Nitel bir araştırma. İlköğretim Online, 8(1), 268-281.
• Saban, A. (2004). Prospective classroom teachers’ metaphorical images of selves and comparing them to those they have of their elementary and cooperating teachers. International Journal of Educational Development, 24(6), 617-635.
• Saban, A.,Koçbeker, B. N. & Saban, A. (2007). Prospective teachers’ conceptions of teaching and learning revealed through metaphor analysis. Teaching and Teacher Education, 17 (2), 123-139.
• Schein, E. H. (2004). Organizational culture and leadership. (Third edition). San Francisco: Jossey- BassImprint.
• Schmitt, R. (2005). Systematic metaphor analysis as a method of qualitative research. The Qualitative Report, 10(2), 358-394.
• Semerci, Ç. (2007). Program geliştirme kavramına ilişkin metaforlarla yeni ilköğretim programlarına farklı bir bakış. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 125-140.
• TDK (2014). Türk dil kurumu: Güncel Türkçe sözlük.
• Ünal, A., Yıldırım, A. & Çelik, M. (2009). Öğrenci velilerine ilişkin algıların metafor analizi ile incelenmesi. XVIII Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 745, İzmir.
• Woollard, W. J. (2004). The role of metaphor in the teaching of computing; towards a taxonomy of pedagogic content knowledge. Unpublished doctoral dissertation, University of Southampton, School of Education.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.