Özel Yetenekli Öğrencilerin Matematik Öz-Yeterlik Kaynaklarının Matematik Kaygıları Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 4 - Cilt: 5 Sayı: 4, 347 - 360, 14.07.2016

Eyüp Yurt Ahmet Kurnaz

Öz

Bu araştırmada, özel yetenekli (ÖY) öğrencilerin matematik öz-yeterlik kaynaklarının matematik kaygıları üzerindeki etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya; Adana, Bursa, Çorum, Elazığ, İzmir, İzmit, Kayseri, Konya, Manisa illerinde ve Manisa’nın Salihli ilçesinde bulunan bilim sanat merkezlerine devam eden ÖY 260 yedinci sınıf öğrencisi katılmıştır. Araştırmaya katılan 260 öğrencinin %51.50’i (n=134) kız, %48.50’si (n=126) ise erkektir. Öğrencilerin öz-yeterlik kaynaklarını belirlemek için Matematik Öz-Yeterlik Kaynakları Ölçeği, matematik kaygılarını belirlemek için ise Matematik Kaygı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde çoklu doğrusal regresyon kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, öz-yeterlik kaynaklarını oluşturan; kişisel deneyimler, dolaylı yaşantılar, sosyal iknalar ve psikolojik durumlardan sadece kişisel deneyimlerin ÖY öğrencilerin matematik kaygıları üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu anlaşılmıştır. Öz-yeterlik kaynakları ÖY öğrencilerin matematik kaygılarındaki varyansın yaklaşık %48’ini açıklamaktadır. Elde edilen bulgular kuramsal açıklamalar ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öz-yeterlik, Öz-yeterlik kaynakları, Matematik kaygısı, Özel yetenekli öğrenciler.

An Investigation of the Effects of the Mathematics Sources of Self-Efficacy on Talented Students’ Mathematics Anxiety

Öz

This study aims to investigate the effects of the sources of self-efficacy in mathematics on gifted students’ mathematics anxiety. The participants of this study are 260 seventh grade gifted students, who attend science and art centers located in Adana, Bursa, Çorum, Elazığ, İzmir, İzmit, Kayseri, Konya, Manisa and Salihli. Of all the participants, 51.50 % were female (n=134) and 48.50 % were male (n=126). The Sources of Self-Efficacy in Mathematics Scale was used to determine students’ sources of self-efficacy in mathematics and the Mathematics Anxiety Scale was used to determine their levels of mathematics anxiety. The data were analyzed through multiple linear regressions. The results showed that of all the sources of self-efficacy in mathematics, namely personal experiences, vicarious experiences, social persuasions and physiological states, only personal experiences had a significant effect on gifted students’ levels of mathematics anxiety. The sources of self-efficacy in mathematics were found to account for about 48% of variance in gifted students’ levels of mathematics anxiety. The findings were discussed in the light of theoretical framework.

Anahtar Kelimeler

Self-efficacy, Sources of self-efficacy, Mathematics anxiety, Gifted students.

Kaynakça

• Alkan, V. (2011). Etkili matematik öğretiminin gerçekleştirilmesindeki engellerden biri: Kaygı ve nedenleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 89-107.
• Arı, K., Savaş, E., & Konca, Ş. (2010). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin matematik kaygısının nedenlerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 211-230.
• Arsal, Z. (2009). Öz düzenleme öğretiminin ilköğretim öğrencilerinin matematik başarılarına ve tutumuna etkisi. Eğitim ve Bilim, 34(152), 3-14.
• Ataman, A. (2004). Üstün zekâlı ve üstün özel yetenekli çocuklar. In R. Şirin, A. Kulaksızoğlu & A. E. Bilgili (Eds), Üstün yetenekli çocuklar (pp. 158-159). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Bandura, A. (1986). Socialfoundations of thought and action: A social cognitive theory. EnglewoodCliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Bekdemir, M. (2009). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin matematik kaygı düzeylerinin ve başarılarının değerlendirilmesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 169-189.
• Bekdemir, M. (2010). The pre-service teachers’ mathematics anxiety related to depth of negative experiences in mathematics classroom while they were students. Educational Studies in Mathematics, 75(3), 311-328.
• Bindak, R. (2005). İlköğretim öğrencileri için matematik kaygı ölçeği. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17(2), 442-448.
• Bloom, B. S. (1979). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme (Trans. D. A. Özçelik) Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Britner, S. L., & Pajares, F. (2006). Sources of science self‐efficacy beliefs of middle school students. Journal of Research in ScienceTeaching, 43(5), 485-499.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Chen, P., & Zimmerman, B. (2007). A cross-national comparison study on the accuracy of self-efficacy beliefs of middle-school mathematics students. The Journal of Experimental Education, 75(3), 221- 244.
• Cooper, S. E., & Robinson, D. A. (1991). The relationship of mathematics self-efficacy beliefs to mathematics anxiety and performance. Measurement and Evaluation in Counseling and Development. 24, 4-11.
• Çağlar, D. (2004). Üstün çocukların özellikleri. In R. Şirin, A. Kulaksızoğlu & A. E. Bilgili (Eds), Üstün yetenekli çocuklar (pp. 1265-274). İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
• Çalışkan, M. (2014). Bilişsel giriş davranışları, matematik özkavramı, çalışmaya ayrılan zaman ve matematik başarısı arasındaki ilişkiler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(1), 345-357.
• Çatlıoğlu, H., Gürbüz, R., & Birgin, O. (2014). Do pre-service elementary school teachers still have mathematics anxiety? Some factors and correlates. Bolema: Boletim de Educação Matemática, 28(48), 110-127.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Delisle, J. R. (1990). The gifted adolescent at risk: Strategies and resources for suicide prevention among gifted youth. Journal for the Education of the Gifted, 13(3), 212-228.
• Dursun, Ş., & Bindak, R. (2011). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin matematik kaygılarının incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 35(1), 18-21.
• Hahn, A. E. (2008). Variables contributing to success in algebra I: A structural equation model. Unpublished doctorate dissertation, New Mexico State University, Las Cruces, New Mexico.
• Haladyna, T., Shaughnessy, J., & Shaughnessy, J. M. (1983). A causal analysis of attitude toward mathematics. Journal for Research in Mathematics Education, 14(1), 19-29.
• Hoffman, B. (2010). “I think I can, but I'm afraid to try”: The role of self-efficacy beliefs and mathematics anxiety in mathematics problem-solving efficiency. Learning and Individual Differences, 20(3), 276- 283.
• İlhan, M., & Öner Sünkür, M. (2012). Matematik kaygısı ile olumlu ve olumsuz mükemmeliyetçiliğin matematik başarısını yordama gücü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 178-188.
• Kanlı, E. (2011). Üstün zekâlı ve normal ergenlerin mükemmeliyetçilik, depresyon ve kaygı düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33(33), 103- 121.
• Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kerr, B. A., (1994). Smart boys: Talent, manhood, and the search for meaning. Scottsdale, AZ: Great Potential Press.
• Kline, B., & Short, E. (1991). Changes in emotional resilience: Gifted adolescent females. Roeper Review, 13(3), 118-121.
• Kurnaz, A. (2014). Yirminci yılında bilim ve sanat merkezlerinin raporlar ve yönetici görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Journal of Gifted Education Research, 2(1), 1-22.
• Lent, R. W., Lopez, F. G., & Bieschke, K. J. (1991). Mathematics self-efficacy: Sources and relation to science-based career choice. Journal of Counseling Psychology, 38(4), 424.
• McMullan, M., Jones, R., & Lea, S. (2012). Math anxiety, self‐efficacy, and ability in British undergraduate nursing students. Research in Nursing & Health, 35(2), 178-186.
• MEB. (2009). İlköğretim (6-8. sınıflar) matematik dersi öğretim program ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü BasımEvi.
• MEB. (2014). Özel yetenekli bireylerin eğitimi strateji ve uygulama kılavuzu. Retrieved from http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/68/01/973286/dosyalar/2013_10/22060635_zelyeten eklbreylernetmstratejveuygulamaklavuzu.pdf.
• MEGEP (2009). Çocuk gelişimi ve eğitimi, üstün zekâ ve özel yetenekli çocuklar modülü. Ankara: MEB Yayınevi.
• NCTM, (2000). Principles and standards for school mathematics. National Council of Teachers of Mathematics, Reston, VA.
• Norwood, K. S. (1994). The effect of instructional approach on mathematics anxiety and achievement. School Science and Mathematics, 94(5), 248-254.
• Özsoy, G. (2005). Problem çözme becerisi ile matematik başarısı arasındaki ilişki. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 179-190.
• Pajares, F. (1997). Current directions in self-efficacy research. Advances in motivation and achievement, 10(149), 1-49.
• Pajares, F., & Graham, L. (1999). Self-efficacy, motivation constructs, and mathematics performance of entering middle school students. Contemporary Educational Psychology, 24(2), 124-139.
• Pajares, F., & Schunk, D. H. (2001). Self beliefs and school success: Self-efficacy, self-concept, and school achievement. In R. Riding & S. Rayner (Eds), Perception (pp. 239-266). London: Ablex.
• Pape, S. J., & Wang, C. (2003). Middle school children's strategic behavior: Classification and relation to academic achievement and mathematical problem solving. Instructional Science, 31(6), 419-449.
• Parker, W. D., & Adkins, K. K. (1994). Perfection is mand the gifted. Roeper Review, 17(3), 173–176.
• Reis, S. (1987). We can’t change what we don’t recognize: Understanding the special needs of gifted females. Gifted Child Quarterly. 31(2), 83-88.
• Stemberg, R. J., & Davidson, J. E. (Eds.). (2005). Conceptions of giftedness. Cambridge University Press.
• Savaş, E., Taş, S., & Duru, A. (2010). Factors affecting students’ achievement in mathematics. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 113-132.
• Schunk, D. H., & Pajares, F. (2009). Self-efficacy theory. In K. R. Wentzel & A. Wigfield (Eds.), Handbook of motivation at school (pp. 35–53). New York: Routledge.
• Siegler, R. S., Duncan, G.J., Davis-Kean, P.E., Duckworth, K., Claessens, A., Engel, M., Susperreguy, M.I., & Chen, M. (2012). Early predictors of high school mathematics achievement. Psychological Science, 23(7), 691-697.
• Silk, K. J., & Parrott, R. L. (2014). Math anxiety and exposure to statistics in messages about genetically modified foods: effects of numeracy, math self-efficacy, and form of presentation. Journal of Health Communication, 19(7), 838-852.
• Silverman, L. K. (1993). Social development, leadership, and gender issues. In L. K. Silverman (Ed.), counceling the gifted and talented, (pp. 291 – 327) Denver, CO: Love Publishing.
• Stemberg, R. J., & Davidson, J. E. (Eds.). (2005). Conceptions of giftedness. Cambridge UniversityPress.
• Stevens, T., Olivárez, A., & Hamman, D. (2006). The role of cognition, motivation, and emotion in explaining the mathematics achievement gap between Hispanic and White students. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 28(2), 161-186.
• Straker, A. (1983). Mathematics for gifted pupils. Harlow: Longman.
• Şahin, F. Y. (2000). Matematik kaygısı, Eğitim Araştırmaları, 1(2), 75-79.
• Şentürk, F., & İkikardeş, N. Y. (2011). The effect of learning and teaching styles on the 7th grade students’ mathematical success. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(1), 250-276.
• Tuttle, F. B. & Becker, L. (1980). Characteristics and identification of gifted and talented students. Retrieved from http://eric.ed.gov/PDFS/ED197519.pdf.
• Umay, A. (2003). Matematiksel muhakeme yeteneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 234-243.
• Usher, E. L. (2009). Sources of middle school student's self-efficacy in mathematics a qualitative investigation. American Educational Research Journal, 46(1), 275–314.
• Usher, E. L., & Pajares, F. (2009). Sources of self-efficacy in mathematics: A validation study. Contemporary Educational Psychology, 34(1), 89-101.
• Üredi, I., & Üredi, L. (2005). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin öz-düzenleme stratejileri ve motivasyonel inançlarının matematik başarısını yordama gücü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 250-260.
• Webb, J., Meckstroth, B., & Tolan, S. (1994). Guiding the gifted child. Scottsdale, AZ: Great Potential Press, Inc.
• Williams, W. (1988). Answers to questions about math anxiety. School Science and Mathematics, 88(2), 95-104.
• Yurt, E. (2014). The predictive power of self-efficacy sources for mathematics achievement. Education and Science, 39(176), 159-169.
• Yurt, E., & Sünbül, A. M. (2014b). The adaptation of the sources of mathematics self-efficacy scale for Turkish context. Education and Science, 39(176), 145-157.
• Yurt, E., & Sünbül, A. M. (2014a). A structural equation model explaining 8th grade students’ mathematics achievements. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(4), 1642-1652.
• Zeldin, A. L., & Pajares, F. (2000). Against the odds: Self-efficacy beliefs of women in mathematical, scientific, and technological careers. American Educational Research Journal, 37(1), 215-246.