Ergenlerin Çocukluk Örselenme Yaşantıları ile Empatik Eğilim, Sosyal Sorun Çözme Becerileri Arasındaki İlişki

Yıl 2015, Cilt: 5 Sayı: 3 - Cilt: 5 Sayı: 3, 235 - 256, 14.07.2016

Esra Dereli İman

Öz

Bu araştırmada, ergenlerin çocukluk örselenme yaşantılarının özlük niteliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığının tespit edilmesi ile ergenlerin çocukluk örselenme yaşantılarının empatik eğilim ve sosyal sorun çözme becerilerini yordama düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeği, KA-Sİ Çocuk ve Ergenler İçin Empatik Eğilim Ölçeği, Sosyal Sorun Çözme Envanteri kullanılmıştır. Ergenlerin çocukluk örselenme yaşantıları alt boyutlarından fiziksel istismar, duygusal istismar ve ihmal, cinsel istismar puanları cinsiyet değişkenine göre farklılaşmaktadır. Ergenlerin çocukluk örselenme yaşantılarının fiziksel istismar, duygusal istismar - ihmal alt boyutları puanlarının baba eğitim durumu, kardeş sayısı ve ailenin gelir düzeyine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı; ergenlerin duygusal istismar -ihmal alt boyutu puanlarının anne eğitim düzeyine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı bulunmuştur. Ayrıca ergenlerin çocuk örselenme yaşantı alt boyutlarından fiziksel istismar, duygusal istismar-ihmal alt boyutlarının bilişsel empatiyi, duygusal istismar-ihmal, cinsel istismar alt boyutunun duygusal empatiyi anlamlı düzeyde yordadığı bulunmuştur. Ergenlerin çocukluk örselenme yaşantılarının duygusal istismar-ihmal alt boyutunun sosyal sorun çözmenin alt boyutlarını düzeyde olarak yordadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk örselenme yaşantıları, Empatik eğilim, Sosyal sorun çözme, Ergen.

The Relationship between Adolescents’ Childhood Trauma Experiences and Empathetic Tendency, Social Problem Solving

Öz

The purpose of this study was to investigate whether high school students’ childhood trauma experiences differ based on individual differences, and whether childhood trauma experiences of adolescents predict empathic tendency and social problem solving. In this study, Childhood Trauma Questionnaire, Adolescent KA-Sİ Empathic Tendency Scale, and Social Problem Solving Inventory were used. Adolescents’ physical abuse, emotional abuse-neglect, and sexual abuse sub-dimensions of childhood trauma experience scores significantly differed based on gender. Adolescents’ physical abuse, emotional abuse-neglect sub dimensions of childhood trauma experience scores significantly differed based on father education-level, number of siblings and income- level of family. Adolescents’ emotional abuse-neglect sub dimension of childhood trauma experiences scores significantly differed based on mother education-level. Also physical abuse, emotional abuse-neglect sub dimensions of childhood trauma experiences predicted cognitive empathy whereas emotional abuse-neglect, sexual abuse sub dimensions of childhood trauma experiences predicted emotional empathy. The results also indicate that adolescents’ emotional abuse-neglect sub dimensions of childhood trauma experiences predicted sub dimensions of social problem solving.

Anahtar Kelimeler

Adolescents, Empathic tendency, Social problem solving, Childhood trauma experiences

Kaynakça

• Ahmetoğlu, E. (2011). Sosyal gelişim. In Y. Fazlıoğlu (Ed), Erken çocukluk gelişimi ve eğitimi, (pp. 116-131). İstanbul: Kriter Yayınları
• Ammerman, R. T., Loeber, R., Kolko, D. & Blackson, T.C. (1994). Parental dissatisfaction with sons in substance abusing families: Relationship to child and parent dysfunction. Journal of Child and Adolescent Substance Abuse, 3(4), 23–37.
• Aral, N. & Gürsoy, F. (2001). Çocuk hakları çerçevesinde çocuk ihmal ve istismarı. Milli Eğitim Dergisi, 151, 36–39.
• Arı, M., Bayhan, P., Artan, İ., Tuğrul, B., Üstün, E. & Akman, B.( 1995 ). Aile içi ilişkilerde şiddet. (T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Aile Kurultayı: Değişim sürecinde aile; toplumsal katılım ve demokratik değerler, Nowember 16-18, 1994). Retrieved May 09, 2012 from http:// http://ailetoplum.aile.gov.tr// / 54293dab369dc32358ee2b0f.pdf
• Arı, R. (2009). Eğitim psikolojisi, gelişim ve öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Aslan, S.H. & Alparslan, N. (1999). The validity, reliability and factor structure of the childhood trauma questionnaire among a group of university students. Turkish Journal of Psychiatry, 10(4), 275–285.
• Aydın, O. & İşmen, A. E. (2003). 18–25 yaş grubu erkeklerde çocukluk çağı örselenme yaşantısının incelenmesi. Mersin Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 18, 7–20.
• Bekçi, B. (2006). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde aile içi çocuk istismarı ve öfke tetikleyicileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Unpublished master’s thesis, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bernstein, D.P, Fink, L., Handelsman, L., Foote, J., Lovejoy, M., Wenzel, K., Sapareto, E. & Ruggiero, J. (1994). Initial reliability and validity of a new retrospective measure of child abuse and neglect. American Psychiatric Association, 151, 1132-1136.
• Coates, D. (2010). Impact of childhood abuse: Biopsychosocial pathways through which adult mental health is compromised. Australian Social Work, 63 (4), 391-403
• Damarlı, Ö. (2006). Ergenlerde toplumsal cinsiyet rolleri, bağlanma stilleri ve benlik-kavramı arasındaki ilişkiler. Unpublished master’s thesis Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Draper, B., Pfaff, J., Pirkis, J., Snowdon, J., Lautenschlager, N., Wilson, I. & Almeida, O. (2008). Long-term effects of childhood abuse on the quality of life and health of older people: Results from the depression and early prevention of suicide in general practice project. Journal of the American Geriatrics Society, 56, 262-271.
• Dunn, M.G., Tarter, R.E., Mezzich, A. C., Vanyukov, M., Kirisci, L. & Kirillova, G. (2002). Origins and consequences of child neglect in substance abuse families. Clinical Psychology Review, 22, 1063–1090
• Duyan, V. & Gelbal, S. (2008). Sosyal Sorun Çözme Envanteri’nin Türkçeye uyarlama çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 19(1), 7- 22.
• D’Zurilla, T. J., Nezu, A. M. & Maydeu-Olivares, A. (2004). Social problem solving: Theory and assessment. ( In E. C. Chang, T. J. D’Zurilla, & L. J. Sanna (Eds.). Social problem solving: Theory,Research, and Training. Washington, DC: American Psychological Association.
• D’Zurilla, T. J. & Nezu, A. M. (1990). Development and preliminary evaluation of the social problem-solving inventory (SPSI). Psychological Assessment, 2, 156-163.
• Erickson, M. F. & Egeland, B. (1996). Child neglect. (In J. Briere, L. Berliner, J. Buln, C. Jenny, & T. Reid (Eds.). The APSAC Handbook of Child Maltreatment (4–20). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Erol, A., Ersoy, B. & Mete, L. (2012). Association of suicide attempts with childhood traumatic experiences in patients with major depression. Turkish Journal of Psychiatry, 1-5.
• Farstad -Peck, N.E. (2012). Preschool teachers’ perspectives of empathy and parent–teacher partnership in early childhood education. Unpublished Doctoral Thesis, Iowa State University, Human Development and Family Studies of Department, Iowa.
• Gerdes, K. E. & Segal, E. (2011). Importance of empathy for social work practice: Integrating new science. Social Work, 56(2), 141–148.
• Goldsmith, R. & Freyd, J. J. (2005). Awareness for emotional abuse. Journal of Emotional Abuse, 5(1), 95–123.
• Hart, S.N., Binggeli, N.J. & Brassard, M.R. (1998). Evidence for the effects of psychological maltreatment. Journal of Emotional Abuse, 1, 27–58.
• Hoare, C.H. (2002). Ericson on Development in Adulthood. Newyork: Oxford University Press
• Horton, C. B. & Cruise, T. K. (2001). Child abuse and neglect, the school’s responce. New York: The Guilford Press
• Jakupčević, K.K. & Ajduković, M. (2011). Risk factors of child physical abuse by parents with mixed anxiety-depressive disorder or posttraumatic stress disorder. Croatian Medical Journal, 52(1), 25–34.
• Kaya, A. & Siyez, D.M. (2010). KA-Sİ çocuk ve ergenler için empatik eğilim ölçeği: Geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 35 (156), 110-125.
• Korkut, Ş. (2012). Lise Öğrencilerinde çocukluk örselenme yaşantıları ve öfke ifade biçimleri ile benlik saygısı ve yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Unpublished master’s thesis Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Kotch, J.B, Browne, D.C., Rıngwalt, C.L, Stewart, P.W., Ruina, E., Holt, K., Lowman, B. & Jung, J.W. (1995). Risk of child abuse or neglect, in a cohort of low-income children. Child Abuse & Neglect, 19 (9), 1115-1130.
• Kroger, J. (2008). Identity Development during adolescence. Handbook of adolescence. (In R. Adams & M.D. Berzonsky (Eds.). Blackwell: Blackwell Publishing Ltd
• Kulaksızoğlu, A. (2007). Ergenlik psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitap Evi.
• Lansford, J.E., Kenneth, A.D., Pettit, G.S., Bates, J.E., Crozier, J. & Kaplow, J. (2002). A 12-year prospective study of the long term effects of early child physical maltreatment on psychological, behavior and academic problems in adolescence. Arch Pediatr Aolesc Med, 156, 824-830.
• Lucas, M. K. (2009). Early childhood abuse, empathy and intimate partner violence. Unpublished Master Thesis, Pyschology, Counseling of Department, Humboldt State University, California.
• McDevitt, P.J.(2011) Priests as victims of childhood sexual abuse: The effects of disclosure on empathy. Pastoral Psychol, 60, 681–691
• Mullen, P.E, Martin J.L., Anderson, J.C., Romans, S.F. & Herbison, G.P (1996). The Long-term impact of the physical, emotional, and sexual abuse of children: A community study. Child Abuse Review, 20(1), 7-21.
• Norman, R.E., Byambaa, M., De, R., Butchart, A., James Scott, J. & Vos, T. (2012). The long-term health consequences of child physical abuse, emotional abuse, and neglect: A systematic review and meta-analysis. PLOS Medicine, 9(11), 1-31.
• Özen, Ş., Antar, S. & Özkan, M. (2007). Çocukluk çağı travmalarının umutsuzluk, sigara ve alkol kullanımı üzerine etkisi: Üniversite son sınıf öğrencilerini inceleyen bir çalışma. Düşünen Adam, 20(2), 79-87
• Özen, Ş., Subaşı, M. Yıldırım, A. & Baştürk, M. (2010). Öfkelenme anında kendini yaralayan hastalarda problem çözme becerileri ve çocukluk çağı travmaları. Journal of Clinical and Experimental Investigations, 1 (1), 25-30.
• Paivio, S. & Laurent, C. (2001). Empathy and emotion regulation: Reprocessing memories of childhood abuse. Psychotherapy in Practise, 57 (2), 213-226.
• Perry, B. D., Pollard, R., Blakely, T., Baker, W. & Vigilante, D. (1995). Childhood trauma, theneurobiology of adaptation and ‘‘use-dependent’’ development of the brain: How ‘‘states’’ become ‘‘traits”. Infant Mental Health Journal, 16, 271-291.
• Rogers, C. R. (1983). Empatik olmak değeri anlaşılmamış bir varoluş şeklidir. (Trans: F. Akkoyun), Ankara Üniversitesi EBF Dergisi, 16, 103-124
• San- Bayhan, P. & Artan, İ. (2008). Çocuk gelişimi ve eğitimi. İstanbul: Morpa Yayınları
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Shaffer, A., Yates, T. M., & Egeland, B.R. (2009). The relation of emotional maltreatment to early adolescent competence: Developmental processes in a prospective study. Child Abuse & Neglect, 3, 36–44.
• Sher, K. J., Walitzer, K. S., Wood, P. K. & Brent, E. E. (1991). Characteristics of children of alcoholics: putative risk factors, substance use and abuse, and psychopathology. Journal of Abnormal Psychology, 100(4), 427–448
• Taner, Y. & Gökler, B. (2004). Çocuk istismarı ve ihmali: Psikiyatrik yönleri. Hacettepe Tıp Dergisi, 35, 82-86
• Temel, Z.F. & Aksoy, A.B. (2001). Ergen ve gelişimi, yetişkinliğe ilk adım. Ankara: Nobel Yayınları
• Trickett, P.K. & McBride-Chang, C. (1995). The Developmental impact of diffrent forms of child abuse and neglect. Developmental Review, 15, 311-337
• Wolfe, D. A. (1993). Prevention of child neglect. Emerging issues. Criminal Justice and Behavior, 20, 90–111
• Yenibaş, R. (2002). Aile içi istismarın ergenin umutsuzluk düzeyi ile ilişkisi. Unpublished master’s thesis, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldız-Arabacı, S. (2007). İlköğretim II. kademe çocuklara yönelik istismarın ve ihmalin çeşitli değişkenler yönünden incelenmesi. Unpublished master’s thesis, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Zurbriggen, E.L., Gobin, R.L. & Freyd, J.J.(2010). Childhood emotional abuse predicts late adolescent sexual aggression perpetration and victimization. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 19, 204–223.