EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİ İLE FORMASYON EĞİTİMİ ALAN FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YÖNELİK ÖZ YETERLİK İNANÇLARI

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 3 - Cilt: 3 Sayı: 3, 41 - 50, 15.07.2016

Metin Elkatmış Murat Demirbaş , Nurcan Ertuğrul

Öz

Bu çalışmada, Eğitim Fakültesi öğrencileri ile formasyon eğitimi alan Fen Edebiyat Fakültesi öğrencilerinin, öğretmenliğe ilişkin mesleki öz yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modeli kapsamında düzenlenen çalışmaya toplam 338 öğrenci dahil edilmiştir. “Öğretmen Özyeterlik Ölçeği” (Teachers’ Self Efficacy Scale) ile toplanan veriler SPSS istatistik programı kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, Eğitim Fakültesi öğrencileri ile formasyon eğitimi alan Fen Edebiyat Fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik öz yeterlik inançları arasında istatistiksel olarak bir farklılığın olmadığı görülmüştür. Bunun yanında Eğitim Fakültesinde öğrenim gören erkek öğretmen adaylarının öz yeterlik algılarının kızlara göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Öğrenim türü ve öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri bakımından ise, istatistiksel olarak bir farkın olmadığı görülmüştür. Yine formasyon eğitimi alan Fen Edebiyat Fakültesi öğrencilerinin öz yeterlik algılarının cinsiyete, öğrenim türüne göre farklılaşmadığı tespit edilen sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Öz yeterlik, öğretmen yetiştirme, formasyon eğitimi

SELF-EFFICACY BELIEFS OF STUDENTS WHO TAKE THE PEDAGOGIC TRAINING PROGRAM IN THE FACULTY OF ARTS AND SCIENCES AND STUDENTS IN THE EDUCATION FACULTY TOWARDS TEACHING PROFESSION

Öz

The aim of this study is to compare self-efficacy beliefs of students who take the pedagogic training program in the Faculty of Arts and Sciences and students from Education Faculty towards to teaching profession in terms of a variety of variables. A total of 338 teachers were included in the study held as part of the relational model of screening. The data collected with measurement tool which name is Teachers’ Self Efficacy Scale, were analyzed using SPSS statistical software. As a result, it is derived that there is no statistically significant difference between the self-efficacy beliefs of students who take the pedagogic training program in the Faculty of Arts and Sciences and students in the Education Faculty towards the teaching profession. In addition, teachers' self-efficacy perceptions of boys attending faculty of education were found to be higher than girls. However, the difference between reasons for choosing the teaching profession and day or night classes was not statistically significant. Moreover, it is identified that perceptions of self-efficacy pedagogic training students in the faculty of science do not differ as per gender and day or night classes.

Anahtar Kelimeler

Self efficacy, teacher training, pedagogic training program

Kaynakça

• olduğunda derslerinde verimli olması beklenemez (Azar, 2010). Bu açıdan mesleğe ilişkin öz yeterlik
• inancı eğitimde başarının yakalanmasında önemli bir faktördür denilebilir. Öz yeterlik algısı kişinin öğretmenlik eğitimini aldığı üniversite yıllarında başlayıp yaşadığı tüm
• öğretimsel deneyimlerle şekillenir. Dolayısıyla Eğitim Fakültelerinde ders veren öğretim üyelerinin de bu
• konuda daha dikkatli olmalarını gerektirir. Bu bağlamda, öğretim elemanlarının; öğrenme öğretme
• sürecinde öğrenci merkezli öğretmenlik davranışları, olumlu tutumları, etkili sınıf yönetiminde izlediği
• yaklaşımlar, öğretmen adaylarına iyi birer model olmalıdır. Öğretim elemanlarının, öğretmen adaylarının
• öğrenme sürecine etkin katılımlarını sağlamaları, dönüt ve düzeltmeler vermeleri onların öz yeterliklerini
• geliştirebilir ve öğretmenliğe ilişkin daha olumlu tutumlar kazanmalarını sağlayabilir (Oğuz ve Topkaya,
• ). Bu nedenle öz yeterlik inancına dönük çalışmaların hizmet öncesi öğrencilik yıllarında başlayıp
• öğretmen olarak göreve başladıkları ilk yıllarda belli aralıklarla incelenmesi önem taşımaktadır. Bu çalışmada Eğitim Fakültesi öğrencileri ile Fen Edebiyat Fakültesi öğrencilerinin mesleki yeterlik
• inançları bazı değişkenler açısından ele alınmıştır. Bulguların desteklenmesi, literatürün
• zenginleştirilmesi için, değişkenler ve örneklem grupları artırılarak daha geniş çaplı araştırmalara ihtiyaç vardır. Türkiye’de öğretmen yetiştirme sistemi sık sık değişikliğe uğrayan ve tartışılan güncel bir konudur.
• Özellikle kısa süreli öğretmenlik sertifika programlarının öğretmenlik sevgisi, bilinci ve motivasyonunu
• sağlamada yetersiz olacağı ve öğretmen yetiştirmenin sadece eğitim fakültelerinin işi olması gerektiği
• ileri sürülmektedir. Bu açıdan iki ayrı fakülte öğrencilerinin mesleki yeterliklerinin karşılaştırılmasına
• dönük çalışmaların artırılması, daha nesnel sonuçların ortaya konması açısından önemli görülmektedir.
• Ashton, P. T., Webb, R. B. ve Doda, N. (1983). A study of teachers’ sense of efficacy (final report, executive summary). Gainesville, FL: University of Florida. (Eric Document Reproduction Service No. ED 231 833).
• Azar, A. (2010). Ortaöğretim fen bilimleri ve matematik öğretmeni adaylarının öz yeterlik inançları. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(12), 235-252.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28(2), 117-148.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. Newyork: Freeman.
• Çakır, Ö., Kan, A., ve Sünbül, Ö. (2006).Öğretmenlik meslek bilgisi ve tezsiz yüksek lisans programlarının tutum ve öz yeterlik açısından değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 36-47.
• Çapa, Y., Çakıroğlu, J., ve Sarıkaya, H. (2005). Öğretmenlik öz yeterlik ölçeği Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 30(137), 74–81.
• Çapri, B., ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33-53.
• Demirtaş, H., Cömert, M., ve Özer, N. (2011).Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36(159), 96-111.
• Guskey, T. G., ve Passaro, P. D. (1994).Teacher efficacy: a study of construct dimensions. American Educational Research Journal, 31, 627–643.
• Güvenç, H. (2011). Sınıf öğretmenlerinin özerklik destekleri ve mesleki öz-yeterlik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 99-116.
• Ilgaz, G., Bülbül, T., ve Çuhadar, C. (2013). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 50-65.
• Kahyaoğlu, M., ve Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki öz yeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 73-84.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmen yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 32(1-2), 1-14.
• Linnenbrink, E. A., ve Pintrich, P. R. (2003). The role of self efficacy beliefs in student engagement and learning ın the classroom. Reading&Writing Quartely, 19, 119-137.
• Oğuz, A., ve Topkaya, N. (2008). Ortaöğretim alan öğretmenliği öğrencilerinin öğretmen öz yeterlik inançları ile öğretmenliğe ilişkin tutumları. Akademik Bakış, 14, 23– 36.
• Özdemir, S.M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 277-306.
• Pajares, F. (1996). Self-efficacy beliefs in academic settings. Review of Educational Research, 66, 533- 578.
• Pajares, F., ve Schunk, D. H. (2001). Self-beliefs and school success: Self-efficacy, self-concept, and school achievement. In R. Riding ve S. Rayner (Eds.), Self-perception (pp. 239-266). London: Ablex Publishing.
• Saracaloğlu, A.S., Kumral, O. ve Kanmaz, A. (2009).Ortaöğretim sosyal alanlar öğretmenliği tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik yeterlikleri, kaygıları ve akademik güdülenme düzeyleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 38-54.
• Schunk, D. H. (2009). Öğrenme teorileri eğitimsel bir bakışla. (Çeviri Edit. Muzaffer Şahin). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Senemoğlu, N. (1997). Gelişim öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Ankara: Ertem Matbaacılık.
• Şeker, H., Deniz, S., ve Görgen, İ. (2005). Tezsiz yüksek lisans öğretmen adaylarının öğretmenlik yeterlikleri üzerine değerlendirilmeleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 42, 237-253.
• Taşkın Can, B., Cantürk Günhan, B., ve Öngel Erdal, S. (2005). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen derslerinde matematiğin kullanımına yönelik öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 47–52.
• Tschannen-Moran, M., ve Woolfolk Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17,783–805.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M., ve Özer, N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 1-16.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.