Kadınların Siyasal Temsilde Yaşadıkları Sorunlar ve Engeller Üzerine Nitel Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 402 - 424, 23.06.2024

Menekse Sahin , Sevinç Özalp , Gökhan Boduroğlu

https://doi.org/10.30586/pek.1471262

Öz

1934 yılından bu yana siyasal haklara anayasal düzeyde sahip olan Türk kadınları, halen siyasal temsil açısından yeterli ve arzu edilen düzeyde olmadıkları görülmektedir. Kadınların siyasal temsiliyeti üzerine yapılan araştırmalar, demokratik katılımın güçlendirilmesi, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması açısından büyük öneme sahiptir. Bu çalışmanın amacı, kadınların siyasal karar alma mekanizmalarında yer almada yaşadıkları engelleri ve bu engellerin kökenlerini anlamak, böylece daha kapsayıcı ve eşitlikçi bir siyasi katılımın teşvik edilmesine yönelik politika önerilerine katkı sağlamaktır. Nitel araştırma desenine dayanarak hazırlanmış olan bu çalışmanın verileri, Çorum ilinde siyasi partilerde aktif olarak görev almış 17 kadınla yapılan derinlemesine görüşmelerle elde edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre; kadına ilişkin kalıp yargılar, cinsiyet rolleri ve toplumsal stereotipler, eşit olmayan bakım sorumlulukları ve kadınlarda çeşitli nedenlere dayanan özgüven eksikliği kadınların siyasete katılımına ilişkin karar alma süreçlerini olumsuz yönde şekillendirmektedir. Bu kültürel baskılara ek olarak özellikle siyasi partilerin aday seçme süreçleri, kota sistemi ve seçim listelerinde yaşanan sorunlar siyasi partilerin uygulamalarına ilişkin engeller olarak ön plana çıkmaktadır. Kadınların siyasal temsilinin artırılması için parti düzeyinde uygulanan kota sisteminin ulusal düzeyde anayasal ve yasal hükümlerle kadınlar lehinde geliştirilmesi önemli bir adım olabilecektir. Bununla birlikte kadınların siyasal katılımın seçim kampanyalarıyla sınırlı olmadığı konusunda toplumun eğitilmesi ve bilgilendirilmesi önemli görünmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kadın, siyasi temsil, siyasi katılım, karar verme, toplumsal cinsiyet eşitsizliği

Teşekkür

Çalışmanın verilerinin toplanmasında araştırmamıza gönüllü olarak katılan tüm siyasi parti temsilcisi, muhtar ve STK başkanı kadınlarımıza teşekkür ederiz.

Qualitative Research on the Challenges and Barriers Faced by Women in Political Representation

Öz

Since 1934, Turkish women have had political rights at the constitutional level, yet they are still not adequately represented in terms of political participation. Research on women's political representation holds great importance for strengthening democratic participation and achieving gender equality. The aim of this study is to understand the barriers women face in participating in political decision-making mechanisms and their origins, thus contributing to policy recommendations aimed at promoting more inclusive and equitable political participation. Data for this qualitative study were obtained through in-depth interviews with 17 women who have been actively involved in political parties in the Çorum province. According to the findings of the research, gender stereotypes, traditional gender roles, and societal expectations, unequal caregiving responsibilities, and low self-confidence negatively shape women's involvement in political decision-making processes. In addition to these cultural pressures, barriers related to the practices of political parties, especially regarding the candidate selection processes and the placement of women on electoral lists, emerge as significant obstacles. Enhancing the quota system implemented at the party level for increasing women's political representation through constitutional and legal provisions at the national level could be a crucial step. Furthermore, educating and informing society about the fact that women's political participation is not limited to election campaigns also appear to be important.

Anahtar Kelimeler

Women, political representation, political participation, decision-making, gender inequality

Kaynakça

• Akıncı, S. (2014). Siyasal Katılım Düzeyleri Üzerine Bir İnceleme. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 33-45.
• Aktan, E. (2017). Sosyal Medya ve Siyasal Katılım. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Biricikoğlu, H. (2013). Yerel Yönetimlerde Kadın Temsilinin Yetersizliği: Sakarya İlinde Yapılan Bir Araştırma. Sakarya İktisat Dergisi, 2(3), 65-96.
• Çelik, Ö. A. (2019). Feminist Bir Politika Tahayyülü: Kadınların Yerel Yönetimlerde Temsili. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Ankara.
• Değirmenci, N. (2022). Türkiye’de Kadının Siyasal Temsil Sorunu Üzerine Bir İnceleme. Fenerbahçe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 409-430.
• Demir, Z. (2015). Kadınların Siyasete Katılımı ve Katılımı Artırmaya Yönelik Stratejiler. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi,1(2), 35-59.
• Doğru, D. (2023). Türkiye’de Kadınların Siyasal Haklarını Kazanması ve Siyasal Temsilde Karşılaşılan Sorunlar. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 72(1), 247-293.
• IPU. (2004). Monthly Ranking of Women in National Parliaments. https://data.ipu.org/women-ranking?month=2&year=2024, (Erişim Tarihi 24.03.2024)
• İzmir, F. (2020). Demokrasi ve Siyasi Katılım İlişkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 273-281.
• Keser, A., Çelik,M. ve Ercan, E. (2021). Türkiye’de Kadınların Siyasal Temsili ve Toplumsal Cinsiyet. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 76(1), 191 – 229.
• Mlambo, C., Kapingura, F. and Meissner, R. (2019). Factors İnfluencing Women Political Participation: The Case of the SADC Region. Cogent Social Sciences, 5(1). doi.1080/23311886.2019.1681048
• Mutlu, A. (2017). Niteliksel Bağlamda Kadının Siyasetteki Yeri ve Anlamı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(9), 24-46.
• Özer, S. (2013). Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı Verilmesinin Türk Kamuoyundaki Yankıları. Atam Dergisi, 29(85), 131-168.
• Özkan, M. (2019). Siyasal Temsil: Bir Kavramın Dönüşümü. Felsefe Dünyası Dergisi, 71, 232-263.
• Özkılıçcı, G. ve Uzun, İ.M. (2022). Siyasal Katılım: Kadınların Siyasi Temsilinin Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Değerlendirilmesi. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 8(1), 77-93.
• Öztepe, C. M. (2023). Kamu Yönetiminde Kadın: Toplumsal Cinsiyet Temelli Bir Değerlendirme. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(1), 203-223.
• Paxton, P., and Kunovich, S. (2003). Women’s Political Representation: The Importance of Ideology. Social Forces, 82(1), 87–113.
• Pınarcıoğlu, Ş.N. (2017). Eril Siyasette Kadın Temsili (Mi?). Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 7(1),12-24.
• Sumbas, A. (2015). Kadının Politik Temsil Meselesi Üzerine Bir Tartışma. İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 53,103-121.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2024), On İkinci Kalkınma Planı: 2024-2028, T. C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Yayını, Ankara, Erişim adresi: http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/On-Birinci-Kalkinma-Plani.pdf. (Erişim Tarihi: 03.03.2024).
• Tremblay, M. (2007). Democracy, Representation, and Women: A Comparative Analysis. Democratization, 14(4), 533–553. https://doi.org/10.1080/13510340701398261
• TUİK, (2024). İstatistiklerle Kadın- 2023. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2023-53675, (Erişim Tarihi: 24.04.2024).
• Türeli, N. ve Çağlar, N. (2010). Yerel Yönetimde Kadın Temsili – Isparta Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2(1), 16-40.
• UN-Women, 2024. Progress on the Sustainable Development Goals: The gender snapshot 2023, Erişim adresi: https://www.unwomen.org/en/resources?f%5B0%5D=topics_hq%3A1322&f%5B1%5D=topics_hq%3A1322, (Erişim tarihi: 02.03.2024).
• Yüce, K. L. (2004). Siyasal Alanda Erkek Egemen Anlayışın Konumlandırdığı Türk Kadını. https://acikerisim.nevsehir.edu.tr/handle/20.500.11787/1606, (Erişim tarihi:22.03.2024)