Being An “Orphanage Child” In Interaction With The Marriage Institution: Women's Experiences Of Stigma

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 649 - 666, 29.09.2024

Günseli Ayça Şaldırdak , Özlem Cankurtaran

https://doi.org/10.30586/pek.1517729

Öz

The fact that individuals who cannot be cared for and protected by their families for various reasons are raised in institutional care is stigmatized with negative characteristics in many societies. In patriarchal societies like Türkiye, the fact that the individual receiving institutional care is a woman deepens this stigma. The aim of this research is to reveal how the dominant community, consisting of individuals who sanctify the institution of family and marriage and define women through these institutions, stigmatizes the identity of women raised under the care of the institution when it is associated with the institut ion of marriage. In this research, an in-depth interview technique, one of the qualitative research methods, was used to understand how women experience these stigmas that we accept without questioning in daily life and reproduce with our thoughts and attitudes. A semi-structured interview form was used in face-to-face interviews with 20 women who received institutional care. Maxqda 2022 program was used when analyzing the information obtained from the research subjects. In the findings obtained using the thematic analysis technique, four main themes emerged: the social perception of receiving institutional care, and stigmatization experiences before marriage, during marriage and after marriage. It has been determined that women raised in institutional care are exposed to gendered stigmatization in every process they interact with the institution of marriage.

Anahtar Kelimeler

stigma, gendered stigma, marriage, women, institutional care

Evlilik Kurumu ile İlişkilenirken “Yurt Çocuğu” Olmak: Kadınların Damgalanma Deneyimleri

Öz

Ailesi tarafından çeşitli nedenlerle bakım ve koruması sağlanamayan bireylerin kurum bakımında yetişmiş olması pek çok toplumda olumsuz özelliklerle damgalanmaktadır. Türkiye gibi ataerkil toplumlarda, kurum bakımı alan bireyin kadın olması bu damgalanmayı derinleştirmektedir. Bu araştırmanın amacı, aile ve evlilik kurumunu kutsallaştıran, kadını bu kurumlar üzerinden tanımlayan bireylerden oluşan egemen topluluğun, kurum bakımında yetişmiş kadın kimliğini evlilik kurumuyla ilişkilendiğinde nasıl bir damgalamaya maruz bıraktığını ortaya koymaktır. Günlük yaşamda sorgulamadan kabul ettiğimiz, düşünce ve tavırlarımızla yeniden ürettiğimiz bu damgalamaları kadınların nasıl deneyimlediğini anlamak için bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden derinlemesine görüşme tekniği kullanılmıştır. Kurum bakımı almış 20 kadınla yüz yüze gerçekleştirilen görüşmelerde yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma öznelerinden elde edilen bilgiler analiz edilirken Maxqda 2022 programından faydalanılmıştır. Tematik analiz tekniği kullanılarak elde edilen bulgularda kurum bakımı almanın toplumsal algısı, evlenmeden önce, evlenme sürecinde ve evlendikten sonra damgalanma deneyimleri olarak dört ana tema ortaya çıkmıştır. Kurum bakımında yetişmiş kadınların, evlilik kurumuyla etkileşime girdikleri her süreçte cinsiyetlendirilmiş damgalanmaya maruz bırakıldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Damga, cinsiyetlendirilmiş damgalanma, evlilik, kadın, kurum bakımı

Kaynakça

• Ahmed, S. (2014). Duyguların Kültürel Politikası. Sel Yayıncılık: İstanbul.
• Akbaş, E. (2014). Sosyal Çalışmada Çağdaş Eleştirel Perspektifler. SABEV: Ankara.
• Akyüz, S. (2017). Devletin Kızı Lülü. Hayykitap Yayıncılık: Ankara.
• Anghela, R.; Herczogb, M.; Dimac, G. (2013). The challenge of reforming child protection in Eastern Europe: The cases of Hungary and Romania. Psychosocial Intervention, 22, 239-249.
• Baines, D. (2011). Doing Anti-Oppressive Practice: Social Justice Social Work. Fernwood Publishing: Nova Scotia.
• Bauman, Z. (2018). Sosyolojik Düşünmek. İstanbul: Ayrıntı.
• Berger, P. L.; Luckmann, T. (2008). Gerçekliğin Sosyal İnşası: Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi. Paradigma Yayıncılık: İstanbul.
• Bucholtz, M.; Hall, K. (2005). Identity and interaction: a sociocultural linguistic approach. Discourse Studies, 7(4-5), 585-614.
• Braun, V.; Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
• Burke, P. (2007). Disadvantage and Stigma: A Theoretical Framework for Associated Conditions Social Work and Disadvantage: Addressing the Roots of Stigma Through Association içinde; Ed., P. B., J. P., Jessica Kingsley Publishers: London, ss. 11-26.
• Ceylan, F. G. (1994). Üniversite öğrencilerinin eş seçimindeki tercih ve beklentileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Connell, R. W. (2017). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum, Kişi ve Cinsel Politika. Ayrıntı Yayınları: İstanbul.
• Çolak, B. (2022). Çocukluk çağı cinsel istismarına maruz bırakılan genç kadınlar: kurum bakımı ve sonrası yaşam deneyimlerinin feminist bakış açısıyla değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Creswell, J. W. (2017). Nitel Araştırmacılar İçin 30 Beceri. Anı Yayıncılık: Ankara.
• Dominelli, L. (2021). Baskı Karşıtı Sosyal Çalışma: Teori ve Pratik. Nika Yayınevi: Ankara.
• Durmazkul, A. (1991). Cinsiyete göre üniversite öğrencilerinin eş seçimi tercihleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ergün, E. (2019). Önsöz: Türkiye’de Bekâretin “El Değmemiş” Tarihi Bekâretin “El Değmemiş” Tarihi içinde; Yazan, H.B., İletişim Yayıncılık: İstanbul.
• Erol, N.; Şimşek, Z. (2007). Korunma Gereksinimi Olan Çocuklar, Kurum Bakımı ve Koruyucu Aile Sistemi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Hastalıkları içinde; Ed., A. A., Y. I. T. Golden Print: İstanbul.
• Flagothier, C. (2016). Alternative child care and deinstitutionalisation in Asia: Findings of a desk review. Sos Children Villages International, 1-56.
• Given, L. M. (2016). 100 Questions (and Answers) About Qualitative Research. Sage: Thousand Oaks.
• Goffman, E. (2014). Damga: Örselenmiş Kimliğin İdare Edilişi Üzerine Notlar. Heretik Yayıncılık: Ankara.
• Golubeva, E. V.; Golubeva, I. V. (2015). Deformations in economic consciousness of children raised in orphanages. Sage Open, 1-7.
• Heijnders, M.; Meij, S. V. D. (2006) The fight against stigma: An overview of stigma-reduction strategies and interventions, Psychology, Health & Medicine, 11(3), 353-363, DOI: 10.1080/13548500600595327
• hooks, B. (2020). Duygu Yoldaşlığı: Kadınların Sevgi Arayışı. Bgst yayınları: İstanbul.
• İsen, G.; Batmaz, V. (2006). Ben ve Toplum. Salyangoz Yayınları: İstanbul.
• Kandiyoti D. (1988). Bargaining with patriarchy. Gender & Society, 2(3), 274-290.
• Kandiyoti, D. (2015). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. Metis: İstanbul.
• Kaya-Kılıç, A.; Uğur, S. B. (2022). Kurum bakımında yetişmiş kişilerde damgalanma, SEFAD, 48, 221-242.
• Kendrick, A.; Steckley, L.; McPheat, G. A. (2011). Residential Child Care: Learning From International Comparisons Early Professional Development for Social Workers içinde; Ed., R. T., M. H., F. M. British Association of Social Workers: Birmingham, 81-87.
• Knuiman, S.; Rijk, C. H.; Hoksbergen, R. A.; van Baar, A. L. (2015). Children without parental care in Poland: Foster care, institutionalization and adoption. International Social Work, 58(1), 142-152. https://doi.org/10.1177/0020872812473138
• Kucur, F.; Kelebek, Ö.; Semerci, M. (2023). Kurum bakımı geçmişi olan bireylerin ebeveynlik deneyimleri: “Bana göre anne olmak hep eksik hissetmek” İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 43, 1–14. DOI: 10.26650/SJ.2023.43.1.0029
• Kut, S.; Özaltın, G. (1987). Bakırköy Çocuk Yuvasında 3-12 yaş çocuklarının davranış sorunları üzerine bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Yüksekokulu Dergisi, 133-159.
• Kutlu, M. (2006). Loneliness among Turkish adolescents growing up in orphanages and family settings. International Journal of Educational Reform, 15(3), 386-399.
• Kümbetoğlu, B. (2015). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. Bağlam Yayıncılık: İstanbul.
• Link, B. G.; Phelan, J. C. (2001). Conceptualizing stigma. Annual Review of Sociology, 27, 363-385.
• Major, B. (2006). New Perspectives on Stigma and Psychological Well-Being Stıgma and Group Inequality: Social Psychological Perspectives içinde; Ed., S. L., C. L., Lawrence Publishers: London.
• McDonald, P.; Coleman, M. (1999). Deconstructing hierarchies of oppression and adopting a 'multiple model' approach to anti-oppressive practice. Social Work Education, 18 (1), 19-33.
• Miller, C. T. (2006). Social Psychological Perspectives on Coping With Stressors Related to Stigma Stigma And Group Inequality: Social Psychological Perspectives içinde; Ed., S. L., C. L. Lawrence Publıshers: London.
• Neuman, W. L. (2016). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar. Yayınodası: Ankara.
• Ondaş, B. (2007). Üniversite öğrencilerinin evlilik ve eş seçimiyle ilgili görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Pegem Akademi: Ankara.
• Pösö, T.; Skivenes, M.; Hestbæk, A. D. (2014). Child protection systems within the Danish, Finnish and Norwegian welfare states—time for a child centric approach? European Journal of Social Work, 17(4), 475–490. https://doi.org/10.1080/13691457.2013.829802
• Quinn, D. M. (2006). Concealable Versus Conspicuous Stigmatized Identities Stigma And Group Inequality: Social Psychological Perspectives içinde; Ed., S. L., C. L. Lawrence Publıshers: London.
• Saral, K. (2013). Yetiştirme yurdunda kalan ergenlerin stresle başa çıkma tarzları eğitim-öğretim yaşantılarında stresle başa çıkma ve sosyal karşılaştırma düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Saunders, B.; Sim, J.; Kingstone, T.; Baker, S.; Waterfield, J.; Bartlam, B.; Burroughs, H.; Jinks, C. (2018). Saturation in qualitative research: exploring its conceptualization and operationalization. Quality & quantity, 52(4), 1893–1907. https://doi.org/10.1007/s11135-017-0574-8
• Sellick, C. (1998). The use of institutional care for children across Europe. European Journal of Social Work, 1(3), 301-310.
• Sinclair, S.; Huntsinger, J. (2006). The Interpersonal Basis of Self-Stereotyping Stigma and Group Inequality: Social Psychological Perspectives içinde; Ed., S. L., C. L. Lawrence Publishers: London.
• Sonn, C. C.; Fisher, A. T. (2003). Identity and oppression: Differential responses to an in-between status. American Journal of Community Psychology, 31(1-2), 117–128. https://doi.org/10.1023/a:1023030805485
• Tuncer, N.; Avcı, N. (2018). Yetiştirme yurdundan anneliğe giden yolculuk: Koruma altında büyümüş kadınların annelik deneyimlerinin incelenmesi üzerine nitel bir çalışma. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 1060-1087.
• Yanardağ, U. (2019). Kurum bakımı hizmetlerinden yararlanmış bireylerin kurum bakımı sonrası yaşam deneyimleri üzerine nitel bir araştırma. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 3(2), 61-77.
• Yılgör-Tekelioğlu, F. (1993). Yetiştirme yurdunda yaşayan 13-17 yaş grubu Okuyan gençler ile aileleri yanında yaşayan ve okuyan aynı yaş grubu gençlerin ergenlik problemlerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yüceer-Kardeş, T. (2018). Çocukluk çağında kurum bakımı deneyimi olan evli bireylerin bağlanma stillerinin ve aile ilişkilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.