Analyzing the relationship between housing market activity and inflation in Turkey through a Panel data analysis

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 107 - 121, 26.03.2025

Mehmet Akif Peçe

https://doi.org/10.30586/pek.1588955

Öz

Housing fulfills one of the most fundamental needs of people, which is shelter, making it an indispensable element of human life. Additionally, housing undoubtedly has an economic aspect. Significant increases in housing prices have been observed in the second half of the last decade. It is possible to say that many factors, such as rises in interest rates, increases in the prices of construction materials, and rises in income levels, have influenced these increases. It can be expected that long-term increases in income levels will also increase housing demand and create inflationary pressure. However, it should not be overlooked that housing demand may tend to decline in periods of high inflation due to decreases in purchasing power. In this study, the data obtained from the Turkish Statistical Institute (TurkStat) for the period 2013-2021 are analyzed using the panel data analysis method. In the horizontal cross-sectional dimension of the panel data analysis, all provincial groups covering 26 NUTS-2 level regions of Turkey are used (TRA01, TRA02, TRB1, TRB2, TRC1, TRC2, TRC3, TR10, TR21, TR22, TR31, TR32, TR33, TR41, TR42, TR51, TR52, TR61, TR62, TR63, TR71, TR72, TR81, TR82, TR83, TR90). As a result of the analysis, it is concluded that a one-unit increase in housing sales (LKONSAT) increases inflation by 0.62, while a one-unit increase in consumers' inflation expectations (LUDBGT) increases inflation by 11.72.

Anahtar Kelimeler

Housing Market, Inflation, Panel Data Analysis, Interest Rates

Türkiye’de konut piyasası hareketliliği ve enflasyon arasındaki ilişkinin analizi: panel veri analizi

Öz

Konut, insanların en önemli ihtiyaçlarından birini teşkil eden barınma ihtiyacını karşılamakta ve bu yönüyle insan hayatının olmazsa olmaz unsurlarından birini teşkil etmektedir. Bunun yanında konutun kuşkusuz ekonomik bir yönü de bulunmaktadır. Son 10 yıllık dönemin ikinci yarısında konut fiyatlarında önemli yükselişlerin meydana geldiği görülmektedir. Bu yükselişlerde başta faiz oranlarındaki yükselişler, inşaat malzemelerinin fiyatlarındaki artışlar ve gelir düzeyindeki yükselişler şeklinde olmak üzere pek çok faktörün etkisinin bulunduğunu söylemek mümkündür. Uzun soluklu bir süreçte gelir seviyesindeki yükselişlerin de konut talebini artırması ve enflasyonist bir baskı oluşturması beklenebilir. Ancak enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde satın alma gücündeki azalışlara bağlı olarak konut talebinin azalma eğilimine girebileceği de dikkatlerden kaçırılmamalıdır. Pek çok dışsal ekonomik faktörden etkilenen konut piyasası ile enflasyon arasındaki ilişkileri ortaya koymak amacıyla hazırlanmış olan bu çalışmada Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’ndan elde edilen 2013-2021 dönemine ait veriler panel veri analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Panel veri analizinin yatay kesit boyutunda Türkiye’nin NUTS-2 düzeyindeki 26 bölgesini kapsayan tüm il gurupları kullanılmıştır (TRA01, TRA02, TRB1, TRB2, TRC1, TRC2, TRC3, TR10, TR21, TR22, TR31, TR32, TR33, TR41, TR42, TR51, TR52, TR61, TR62, TR63, TR71, TR72, TR81, TR82, TR83, TR90). Yapılan analiz sonucunda konut satışlarındaki (LKONSAT) bir birimlik artışın enflasyonu 0,62 oranında artırdığı, ayrıca tüketicilerin enflasyon beklentilerindeki (LUDBGT) bir birimlik artışın ise enflasyonu 11,72 oranında artırdığı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Konut Piyasası, Enflasyon, Panel Veri Analizi, Faiz Oranları

Anahtar Kelimeler

Konut Piyasası, Enflasyon, Panel Veri Analizi, Faiz Oranları

Kaynakça

• Akpolat, A. G. (2022). The asymmetric effects of real variables on real housing prices: a nonlinear ARDL analysis for Turkey. International Journal of Housing Markets and Analysis, 17(3), 565-590.
• Arora, P., Killins, R., & Gangineni, P. (2019). REIT-specific and macroeconomic determinants of REIT returns: Evidence from Singapore. Accounting and Finance, 8(30).
• Balaban, O. (2011). İnşaat Sektörü Neyin Lokomotifi? Birikim Dergisi, 270, 19-26.
• Balcı, Y. (1988). Türkiye'de Konut Sorunu. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 46, 297-314.
• Badi H. Baltagi, Seuck Heun Song, Byoung Cheol Jung, Won Koh (2007). Testing for serial correlation, spatial autocorrelation and random effects using panel data. Journal of Econometrics. https://doi.org/10.1016/j.jeconom.2006.09.001
• Bayat, K. (2001). Türkiye’de Konut Sorunu ve Politikası. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Canbay, Ş., & Mercan, D. (2020). Türkiye'de Konut Fiyatları, Büyüme ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(1), 176-200.
• Chan, S.-f. T. (1999). Residential Construction and Credit Market Imperfection. Journal of Real Estate Finance and Economics, 18(1), 125–139.
• Coşkun, Y. (2016). Konut Fiyatları ve Yatırımı: Türkiye için Bir Analiz. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 201-217.
• Çemrek, F., & Burhan, E. (2014). Petrol Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin Panel Veri Analizi İle İncelenmesi: Avrupa Birliği Ülkeleri Ve Türkiye Örneği. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6(3), 47-58.
• Çetin, A. C. (2021). Türkiye’de konut fiyatlarına etki eden faktörlerin analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 5(1), 1-30.
• Çetin, M., & Ecevit, E. (2010). Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 166-182.
• Dilber, İ., & Sertkaya, Y. (2016). 2008 Finansal krizi sonrası Türkiye’de konut fiyatlarının belirleyicilerine yönelik analiz. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 11-29.
• Durkaya, M. (2002). Türkiye’de Konut Piyasasının Talep Yönlü Analizi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fang, H., Chang, T. Y., Lee, Y. H., & Chen, W. J. (2016). The impact of macroeconomic factors on the real estate investment trust index return on Japan, Singapore and China. Innovations, 13(4-1), 242-253.
• Füss, R., & Adams, Z. (2010). Macroeconomic determinants of international housing markets. Journal of Housing Economics, 19(1), 38-50.
• Helmut H. (2006). Testing for random effects in panel data under cross sectional error correlation—A bootstrap approach to the Breusch Pagan test. Computational Statistics & Data Analysis. https://doi.org/10.1016/j.csda.2005.08.003
• Hoffman, B., & Goodhart, C. (2008). House Prices, Money, Credit and The Macroeconomy. European Central Bank Working Paper Series, 1-43.
• İslamoğlu, B., & Nazlıoğlu, Ş. (2019). Enflasyon ve Konut Fiyatları: İstanbul, Ankara ve İzmir İçin Panel Veri Analizi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 93-99.
• Karamelikli, H. (2016). Linear and nonlinear dynamics of housing price in Turkey. Ekonomia, (46), 81-98.
• Kargı, B. (2013). Konut Piyasası ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Zaman Serileri Analizi (2000-2012). International Journal of Human Sciences, 10(1), 897-924.
• Karpat Çatalbaş, G., & Yarar, Ö. (2015). Türkiye’deki Bölgeler Arası İç Göçü Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi Belirlenmesi. Alphanumeric Journal, 3(1), 99-117.
• Korkmaz, Ö. (2020). The relationship between housing prices and inflation rate in Turkey: evidence. International Journal of Housing Markets and Analysis, 13(3), 427-452.
• Liu, P., & Kuang, W. (2015). Inflation and House Prices: Theory and Evidence from 35 Major Cities in China. International Real Estate Review, 18(1), 217-240.
• Lishang Niu, Jiangwei Z. (2022). Serial Correlation Test and Engineering Application of Partial Functional Linear Variable Coefficient Model Based on Quantile. 2022 Second International Conference on Artificial Intelligence and Smart Energy (ICAIS). DOI: https://doi.org/10.1109/icais53314.2022.9743030
• Newey, W. K., & West, K. D. (1987). A simple, positive semi-definite, heteroskedasticity and autocorrelation consistent covariance matrix. Econometrica, 55(3), 703-708.
• Odabaş, D. (2011). Türkiye'de Makroekonomik Faktörlerin Konut Fiyatına Etkisi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özcan, K. A. (2023). Konut Fiyat Endeksi Belirleyicileri Üzerine Bir Araştırma: Asimetrik Eş Bütünleşme Analizi. EKEV Akademi Dergisi, 93, 283-307.
• Öztürk, N., & Fitöz, E. (2009). Türkiye'de Konut Piyasasının Belirleyicileri: Ampirik Bir Uygulama. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10), 21–46.
• Öztürk, Ö. (2010). Türkiye’de Büyük Sermaye Grupları: Finans Kapitalin Oluşumu ve Gelişimi. İstanbul: Sosyal Araştırma Vakfı.
• Paksoy, S., Yöntem, T., & Büyükçelebi, B. (2014). Konut Fiyat Endeksi Ve Enflasyon Arasındaki İlişki (TRC1, TRC2 ve TRC3 Düzey Bölgeleri Üzerine Ampirik Bir Çalışma). Assam Uluslararası Hakemli Dergi, 1(2), 54-69.
• Purkis, S. (2016). İstanbul’da İnşaat Odaklı Birikimin Durdurulamayan Yükselişi: Konut Fazlasına Karşın Artan Konut Açığı. Mülkiye Dergisi, 40(4), 91-111.
• Sağlam, C., & Abdioğlu, Z. (2020). Türkiye’de tüketici fiyatları ile hedonik konut fiyatları arasındaki ilişki: panel veri analizi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 15(57), 117-128.
• Sertçelik, Ş., & Gökmen, A. M. (2021). İnovasyon, Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Ampirik İlişki: OECD Ülkeleri için Panel Veri Analizi. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(1), 278-296.
• Shaari, N. H., Mahmood, W. M., Affandi, S., & Baharuddin, N. S. (2016). Housing Prices, Macroeconomic Variables and Corruption Index in ASEAN. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 6(3S), 67-71.
• Siska A. (2017). Uji Park Dan Uji Breusch Pagan Godfrey Dalam Pendeteksian Heteroskedastisitas Pada Analisis Regresi. Al-Jabar: Jurnal Pendidikan Matematika. https://doi.org/10.24042/ajpm.v8i1.1014
• Sönmezer, S., & Gürol, A. (2019). Türkiye’de Konut Piyasası Dinamikleri. Dynamics in Turkish Housing Market. International Conference on Eurasian Economies, 4, 376-385.
• Şahin, A. (2011). Ekonomi Üzerine Notlar. Ankara: Savaş Yayınevi.
• Tiwari, P. (2000). Housing Demand in Tokyo. International Real Estate Review, 3(1), 65-92.
• TOKİ. (2024, Mayıs 4). TOKİ. https://www.toki.gov.tr/sosyal-konutlar adresinden alındı.
• Trofimov, I. D., Aris, N., & Xuan, D. C. (2018). Macroeconomic and Demographic Determinants of Residential Property Prices in Malaysia. Munich Personal RePEc Archive, 1-24. https://mpra.ub.uni-muenchen.de/85819/1/MPRA_paper_85819.pdf.
• TÜİK. (2024, Mayıs 3). Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Insaat-ve-Konut-116 adresinden alındı.
• Wooldridge, J. M. (2003). Econometric analysis of cross section and panel data. The MIT Press, Cambridge.
• Yayar, R., & Gül, D. (2014). Mersin Kent Merkezinde Konut Piyasası Fiyatlarının Hedonik Tahmini. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 87 - 100.
• Yıldırım, M. O. (2017). Türkiye Ekonomisinde Konut Piyasası Dinamiklerinin Analizi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2017). Panel Zaman Serileri Analizi Stata Uygulamalı (3. Baskı 2020).
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2020). Panel Veri Ekonoetrisi Stata Uygulamalı (5. Baskı 2020).